Uprzywilejowanie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością

W kodeksie spółek handlowych przewidziano możliwość uprzywilejowania niektórych udziałów względem udziałów innych - nieuprzywilejowanych.

Uprzywilejowanie to dotyczyć może wielu aspektów uczestnictwa w spółce. Tytułem przykładu kodeks spółek handlowych wskazuje 3 rodzaje takiego uprzywilejowania: uprzywilejowanie co do prawa głosu, prawa do dywidendy oraz sposobu uczestnictwa w podziale majątku spółki w przypadku jej likwidacji.

Uprzywilejowanie w zakresie prawa głosu

Prawo głosu wyraża się w możliwości wspólników spółki z o.o. uczestnictwa w podejmowaniu decyzji na Zgromadzeniu Wspólników. Ilość głosów przypadających na jeden udział uzależniony jest od rodzaju udziałów w danej spółce. Jeżeli udziały te są o równej wartości nominalnej, na jeden udział przypada jeden głos. W spółkach, w których istnieją udziały o zróżnicowanej wartości nominalnej, jeden głos przypada na każde 10 złotych wartości nominalnej udziału, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej. W tym ostatnim przypadku, udziałowiec, który ma udział o wartości 800 złotych ma więc 80 głosów na Zgromadzeniu Wspólników, natomiast udziałowiec który posiada udział o wartości 3500 złotych, ma prawo wykonywania aż 350 głosów.

Uprzywilejowanie udziału odnośnie prawa głosu możliwe jest tylko i wyłącznie wobec udziałów o równej wartości nominalnej. Uprzywilejowanie to polega na przyznaniu udziałom uprzywilejowanym prawa do 3 głosów na jeden udział. Jest to maksymalne uprzywilejowanie dotyczące prawa głosu w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Oznacza to, że umowa spółki może przewidywać uprzywilejowanie udziałów w różnym zakresie - może np. przyznawać niektórym udziałom 2 głosy, a niektórym 3 głosy. Nie jest natomiast możliwe uprzywilejowanie ułamkowe - np. 2,5 głosu na jeden udział. Uprzywilejowanie co do prawa głosu musi być pod rygorem ich bezskuteczności wobec spółki określone w umowie. Określenie to musi być konkretne oraz musi z niego wynikać konkretne uprzywilejowanie - np. z jakich udziałów można wykonywać dwa a z jakich trzy głosy. Konkretyzacja ta jest kłopotliwa, gdyż jak wiadomo, na udziały nie mogą być wystawiane żadne dokumenty. Udział to jedynie zapis w księdze udziałów. Dlatego też przy określaniu uprzywilejowania, należy określić udziałowca, któremu udziały takie przypadają.

Uprzywilejowanie co do dywidendy

Gdy spółka z o.o. osiągnie zysk, wspólnik ma prawo do udziału w tym zysku, jeżeli zgromadzenie wspólników uchwałą przeznaczy określoną jego część do podziału pomiędzy udziałowców, czyli do dywidendy. Dywidenda ta przysługuje udziałowcom w równym stopniu w stosunku do ich udziałów. Uprzywilejowanie co do prawa do dywidendy polega na tym, iż na udziały uprzywilejowane w ten sposób przysługuje dywidenda, która przewyższa nie więcej niż o połowę dywidendę przysługującą na udziały zwykłe. Oznacza to, że na udział uprzywilejowany może przypadać dywidenda nie wyższa niż 150% dywidendy przypadającej na udział zwykły. Umowa spółki może oczywiście różnicować udziały w zakresie uprzywilejowania co do dywidendy, i niektórym przyznać 140% dywidendy, a niektórym tylko 110% dywidendy przypadającej na udział zwykły.

Umowa spółki może także określać uprzywilejowanie co do dywidendy skumulowanej. Pojawia się ono w sytuacji, w której w ciągu ostatnich lat obrotowych, pomimo osiągnięcia zysku, spółka nie wypłacała dywidendy. Uprzywilejowanie to powinno określać maksymalną liczbę lat, za które przysługuje prawo do skumulowanej dywidendy, jednakże nie może to być okres dłuższy niż lat 5.

Na udział uprzywilejowany co do dywidendy można również przyznać uprzywilejowaną zaliczkę na poczet dywidendy.

Uprzywilejowanie udziału co do dywidendy nie powoduje, iż udział taki korzysta z pierwszeństwa zaspokojenia. Kodeks spółek handlowych wyraźnie wskazuje, iż uprzywilejowanie co do dywidendy nie oznacza, że posiadacze udziałów uprzywilejowanych mają prawo pierwszeństwa zaspokojenia dywidendą przez innymi udziałowcami. Zasadę tę może zmienić umowa spółki, wprowadzając pierwszeństwo udziałów uprzywilejowanych przez udziałami zwykłymi. Wymaga to jednak wyraźnego zastrzeżenia w umowie spółki. Samo uprzywilejowanie co do dywidendy nie wprowadza jeszcze takiego pierwszeństwa.

Uprzywilejowanie co do podziału majątku spółki

Po zakończeniu likwidacji spółki z o.o., pozostały majątek dzieli się pomiędzy wspólników stosownie do ich udziałów. Uprzywilejowanie co do podziału majątku spółki może przewidywać odmienne zasady tego podziału. Może ono polegać na zastrzeżeniu wcześniejszego zaspokojenia udziałów uprzywilejowanych albo na przeznaczeniu określonej części z majątku pozostałego po likwidacji na zaspokojenie udziałów uprzywilejowanych.

Pamiętaj, że:

• kwestia uprzywilejowania udziałów musi być dokładnie określona w umowie spółki pod rygorem bezskuteczności tego uprzywilejowania względem spółki,
• rodzaje uprzywilejowania można ze sobą łączyć.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. 2000 r., Nr 94, poz. 1037 ze zmianami).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.