Urlop bezpłatny - przymusowo czy dobrowolnie? - opinia prawna

Stan faktyczny

Czy i po spełnieniu jakich warunków pracodawca może wysłać całość lub część załogi na przymusowy urlop bezpłatny?

Opinia prawna

Przymusowe urlopy bezpłatne, o które Pan pyta, nie istnieją w świetle polskiego prawa. Z artykułu 174 § 1 kodeksu pracy (tekst jednolity: Dz. U. 1998 r., Nr 21, poz. 94 ze zmianami) wynika, że urlopy bezpłatne mogą być udzielane na pisemny wniosek pracownika, do którego to pracodawca może, lecz nie musi się przychylić. Ustawodawca formułując przepis, nie zawarł w nim słowa tylko, które jednoznacznie wskazywałoby na niedopuszczalność udzielenia pracownikowi urlopu bezpłatnego bez jego wniosku.

Ewentualne wątpliwości rozwiewa jednak orzeczenie sądu apelacyjnego potwierdzając, iż udzielenie pracownikowi urlopu bezpłatnego - niezgodnie z przepisem art. 174 § 1 Kodeksu pracy - z inicjatywy zakładu pracy i bez pisemnego wniosku pracownika o udzielenie mu takiego urlopu - jest w świetle prawa bezskuteczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 15 października 1996 r. III AUa 34/96 ; OSA 1997/10 poz. 35 str. 47).

Podobne stanowisko przeważa w doktrynie prawa pracy. ,,Pracodawca nie może z własnej inicjatywy, z uwagi na swoje potrzeby udzielić pracownikowi urlopu bezpłatnego. Zdarzające się w praktyce przypadki udzielenia urlopu bezpłatnego na czas przestoju oznaczają naruszenie przepisów działu siódmego Kodeksu Pracy o urlopach pracowniczych'' (E. Szemplińska P i ZS 1999/4/31).

Podsumowując, pracodawca nie może wysyłać na urlopy bezpłatne- może natomiast udzielić Panu takiego urlopu, jeżeli zaakceptuje, napisany przez Pana, wniosek w tej sprawie. Co więcej wysłanie pracownika na taki urlop bez jego wniosku będzie traktowane na równi z przestojem zawinionym przez pracodawcę o czym mówi art. 81 kodeksu pracy , bądź z sytuacją gdy pracownik pozostający w gotowości do pracy nie może jej świadczyć z przyczyn dotyczących pracodawcy. W obu tych przypadkach pracownikowi przysługuje wynagrodzenie. W sytuacji przestoju pracownikowi przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu wynagrodzenia - 60% wynagrodzenia. W każdym przypadku wynagrodzenie nie może być niższe od najniższego wynagrodzenia określonego rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej.

Opinia została sporządzona w oparciu:

• Ustawę z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. 1998 r., Nr 21, poz. 94 ze zmianami),
• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 15 października 1996 r. III AUa 34/96 ; OSA 1997/10 poz. 35 str. 47.

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.