Wakacje kredytowe w 2024 roku

11.6.2024

Nowe przepisy

Od 1 czerwca br. wybrani kredytobiorcy mogą skorzystać z tzw. nowych wakacji kredytowych - zmienione w stosunku do wcześniejszych rozwiązań w tym zakresie.

W dniu 15 maja 2024 r. zaczęły obowiązywać przepisy przedłużające tzw. wakacje kredytowe na 2024 r. (przy czym z wakacji można z skorzystać od 1 czerwca br.), tj. ustawa z dnia 12 kwietnia 2024 r. o zmianie ustawy o wsparciu kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy i znajdują się w trudnej sytuacji finansowej oraz ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom. Najważniejsze zmiany dotyczą warunków, jakie należy spełnić, żeby skorzystać z tych rozwiązań.

Nowelizacja ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom (w art. 2) prowadzi do przedłużenia obowiązywania mechanizmu wakacji kredytowych na rok 2024. Nowelizacja przewiduje zawieszenie w wymiarze dwóch miesięcy od dnia 1 czerwca 2024 r. do dnia 31 sierpnia 2024 r. oraz w wymiarze dwóch miesięcy od dnia 1 września 2024 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.

Jednocześnie nowelizacja wyżej wskazanej ustawy przewiduje wprowadzenie kryterium, zgodnie z którym zawieszenie spłaty kredytu będzie przysługiwało konsumentowi, jeśli wartość udzielonego kredytu nie przekroczy 1 200 000 zł oraz średnia arytmetyczna wartość wskaźnika RdD w rozumieniu ustawy z dnia 9 października 2015 r. o wsparciu kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy i znajdują się w trudnej sytuacji finansowej, za okres ostatnich trzech miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku będzie przekraczać 30% albo na dzień złożenia wniosku uprawniony kredytobiorca ma na utrzymaniu co najmniej troje dzieci, przez które rozumie się także dzieci, nad którymi kredytobiorca sprawuje rodzinną pieczę zastępczą, oraz osoby przebywające w dotychczasowej rodzinie zastępczej albo w rodzinnym domu dziecka, o której mowa w art. 37 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej –
zgodnie z definicją zawartą w art. 4 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 5 grudnia 2014 r. o Karcie Dużej Rodziny.

Ustawa przedłuża też możliwość korzystania z instrumentu wsparcia skierowanego do inwestorów społecznego budownictwa czynszowego polegającego na zawieszeniu spłaty kredytu udzielonego przez Bank Gospodarstwa Krajowego, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 października 1995 r. o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa. Warunkiem tej formy pomocy będzie, jak dotąd, przesłanka udzielenia kredytów na przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlane mające na celu budowę lokali mieszkalnych na wynajem lub budowę lokali mieszkalnych, do których ustanowione zostanie spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, przeznaczonych dla lokatorów o umiarkowanych dochodach (bez zdolności kredytowej). Zawieszenie spłaty kredytu będzie możliwe na czas czterech miesięcy w 2024 r., jednak łącznie nie dłuższy niż 12 miesięcy.

Jak skorzystać z wakacji kredytowych?

Wakacje kredytowe to jedna z form wsparcia dla kredytobiorców. Umożliwia ona skorzystanie z zawieszenia spłaty rat kredytu hipotecznego udzielonego w polskich złotych, również w 2024 r. - dla osób, które:

posiadają kredyt hipoteczny w walucie polskiej, który został zaciągnięty na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych, a jego wartość nie przekracza 1,2 mln zł,
ponoszą wydatki związane z obsługą miesięcznej raty kapitałowej i odsetkowej kredytu (RdD) w wysokości przekraczającej 30% dochodów (za okres ostatnich trzech miesięcy przed złożeniem wniosku) lub utrzymują co najmniej trójkę dzieci (do 18. roku życia lub do 25. roku życia, gdy kontynuują naukę lub dzieci niepełnosprawnych, bez względu na wiek) - wówczas nie obowiązuje kryterium RdD,
zawarły umowę kredytu hipotecznego przed 1 lipca 2022 r.,
kończą spłatę kredytu co najmniej po upływie 6 miesięcy od tej daty.

Z wakacji kredytowych można skorzystać w wymiarze dwóch miesięcy od 1 czerwca 2024 r. do 31 sierpnia 2024 r. oraz w okresie od 1 września 2024 r. do 31 grudnia 2024 r., także w wymiarze dwóch miesięcy.

W okresie zawieszenia spłaty kredytu kredytobiorca nie płaci raty kapitałowo-odsetkowej (oprócz ewentualnych opłat z tytułu umowy ubezpieczenia kredytu). Okresu zawieszenia spłaty kredytu nie wlicza się do okresu kredytowania – okres kredytowania przedłuża się o miesiące, w których spłata kredytu była zawieszona.

Weryfikacja wniosku o zawieszenie spłaty kredytu będzie odbywać się na zasadach dotychczasowych. Wniosek o wakacje kredytowe można złożyć w swoim banku pisemnie lub przez bankowość elektroniczną, w zależności od tego, jakie funkcjonalności udostępni bank. Bank potwierdza przyjęcie wniosku w ciągu 21 dni od daty jego otrzymania. Brak potwierdzenia nie wpłynie na rozpoczęcie okresu zawieszenia. Wraz z wnioskiem będzie składane stosowne oświadczenie, że wniosek dotyczy umowy zawartej w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych oraz, że spełniony jest warunek kryterium dochodowego, pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Wymiar wakacji kredytowych w 2024 roku

Z tzw. „wakacji kredytowych” w 2024 r. kredytobiorca może skorzystać przez 4 miesiące w roku, tzn.:

od 1 czerwca do 31 sierpnia 2024 r. – przez 2 wybrane przez siebie miesiące, a także
od 1 września do 31 grudnia 2024 r. – przez 2 wybrane przez siebie miesiące.

Warunki dla skorzystania z wakacji kredytowych

Żeby konsument mógł skorzystać z tzw. „wakacji kredytowych”, umowa kredytu hipotecznego:

musi być w walucie polskiej,
musi służyć zaspokojeniu własnych potrzeb mieszkaniowych,
powinna być zawarta przed dniem 1 lipca 2022 r., a termin zakończenia okresu kredytowania powinien przypadać po upływie 6 miesięcy od tej daty,
wartość udzielonego kredytu nie może przekraczać 1,2 mln zł.

Dodatkowo należy spełnić jeden z dwóch warunków:

średnia arytmetyczna wartości „wskaźnika RdD” za okres ostatnich 3 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku przekracza 30%

lub

należy mieć na utrzymaniu co najmniej troje dzieci.

Z powyższego wynika np., że tzw. wakacje kredytowe nie przysługują osobom, które zaciągnęły „Bezpieczny kredyt 2%”, gdyż przysługują tylko w przypadku kredytów hipotecznych zawartych przed dniem 1 lipca 2022 r., czyli przed dniem wejścia w życie przepisów regulujących „Bezpieczny kredyt 2%”.

Co to jest „wskaźnik RdD”?

„Wskaźnik RdD” (tzn. rata do dochodu) określa stosunek wydatków kredytobiorcy związanych z obsługą miesięcznej raty kapitałowej i odsetkowej kredytu mieszkaniowego do miesięcznego dochodu gospodarstwa domowego kredytobiorcy. Innymi słowy:

Przykład:

Jeżeli kredytobiorcy nie prowadzą wspólnie gospodarstwa domowego, to do wyliczenia „wskaźnika RdD” będzie brany pod uwagę jedynie dochód kredytobiorcy wnioskującego o tzw. wakacje kredytowe, samodzielnie prowadzącego gospodarstwo domowe.

Przykład:

Jeżeli małżeństwo wspólnie prowadzi gospodarstwo domowe, to do wyliczenia „wskaźnika RdD” należy wziąć pod uwagę dochód całego gospodarstwa domowego, niezależnie od tego, czy kredytobiorcą jest tylko jedno z małżonków.

Do wyliczenia „wskaźnika RdD” należy brać pod uwagę tylko wysokość raty kapitałowo-odsetkowej, a nie np. opłacanego miesięcznie ubezpieczenia kredytu.

Warunek co najmniej trojga dzieci na utrzymaniu...

„Wakacje kredytowe” bez konieczności spełnienia kryterium dochodowego przysługują kredytobiorcy, który na dzień złożenia wniosku ma na utrzymaniu co najmniej troje dzieci.

Oprócz osób do ukończenia 18 roku życia, za dzieci rozumie się również:

dzieci w wieku do 25 roku życia – w przypadku, gdy dziecko uczy się w:
- - szkole – do dnia 30 września następującego po końcu roku szkolnego;
  - szkole wyższej – do dnia 30 września roku, w którym planowane jest zakończenie nauki, zgodnie z oświadczeniem;
dzieci w dowolnym wieku (czyli bez ograniczeń wiekowych) – w przypadku dzieci legitymujących się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.

Za dzieci rozumie się również dzieci, nad którymi konsument sprawuje rodzinną pieczę zastępczą, oraz osoby przebywające w dotychczasowej rodzinie zastępczej albo w rodzinnym domu dziecka.

Miesięczny dochód

Miesięczny dochód to suma przychodów pomniejszona o:

miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych,
składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz ubezpieczenia społeczne,
kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.

Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej wymienia długi katalog świadczeń, które nie wliczają się do dochodu. Do dochodu nie wlicza się więc:

jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego;
zasiłku celowego;
pomocy materialnej mającej charakter socjalny albo motywacyjny, przyznawanej na podstawie przepisów o systemie oświaty;
wartości świadczenia w naturze;
świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych;
świadczenia pieniężnego, o którym mowa w ustawie z dnia 20 marca 2015 r. o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 388), i pomocy pieniężnej, o której mowa w art. 19 ust. 2 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji i okresu powojennego (Dz.U. z 2022 r. poz. 2039), w art. 7a ust. 2 ustawy z dnia 2 września 1994 r. o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach md uranu i batalionach budowlanych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1774), w art. 5a ust. 2 ustawy z dnia 31 maja 1996 r. o osobach deportowanych do pracy przymusowej oraz osadzonych w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz.U. z 2021 r. poz. 1818), w art. 10a ust. 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1820) oraz w art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 20 marca 2015 r. o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych;
dochodu z powierzchni użytków rolnych poniżej 1 ha przeliczeniowego;
świadczenia wychowawczego, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. z 2022 r. poz. 1577 i 2140) - a więc do wyliczenia dochodu do tzw. wakacji kredytowych nie wlicza się "świadczenia 800+".
świadczenia pieniężnego, o którym mowa w art. 8a ust. 1 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o Karcie Polaka (Dz.U. z 2023 r. poz. 192);
świadczenia pieniężnego przyznawanego na podstawie art. 9 ustawy z dnia 22 listopada 2018 r. o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość Polski (Dz.U. poz. 2529);
nagrody specjalnej Prezesa Rady Ministrów przyznawanej na podstawie art. 31a ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz.U. z 2022 r. poz. 1188);
pomocy finansowej przyznawanej repatriantom, o której mowa w ustawie z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji (Dz.U. z 2022 r. poz. 1105);
środków finansowych przyznawanych w ramach działań podejmowanych przez organy publiczne, mających na celu poprawę jakości powietrza lub ochronę środowiska naturalnego;
zwrotu kosztów, o których mowa w art. 39a ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2021 r. poz. 1082, z późn. zm.);
rodzinnego kapitału opiekuńczego, o którym mowa w ustawie z dnia 17 listopada 2021 r. o rodzinnym kapitale opiekuńczym (Dz.U. poz. 2270 oraz z 2022 r. poz. 2140);
dofinansowania obniżenia opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna, o którym mowa w art. 64c ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz.U. z 2023 r. poz. 204);
kwotę dodatku energetycznego, o którym mowa w art. 5c ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz.U. z 2022 r. poz. 1385, z późn. zm.);
kwotę dodatku osłonowego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o dodatku osłonowym (Dz.U. z 2023 r. poz. 169 i 295);
kwoty dodatku węglowego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym (Dz.U. z 2023 r. poz. 141 i 295);
kwotę dodatku dla gospodarstw domowych z tytułu wykorzystywania niektórych źródeł ciepła, o którym mowa w art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 września 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw (Dz.U. poz. 1967, z późn. zm.);
kwoty dodatku elektrycznego, o którym mowa w art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku oraz w 2024 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej (Dz.U. z 2023 r. poz. 269 i 295).

Z kolei w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą obowiązują odrębne zasady dotyczące ustalania wysokości dochodu, określone w art. 8 ust. 5 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej - tzn. w stosunku do osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą:

opodatkowaną podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych – za dochód przyjmuje się przychód z tej działalności pomniejszony o koszty uzyskania przychodu, obciążenie podatkiem należnym określonym w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych i składkami na ubezpieczenie zdrowotne określonymi w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, związane z prowadzeniem tej działalności oraz odliczonymi od dochodu składkami na ubezpieczenia społeczne niezaliczonymi do kosztów uzyskania przychodów, określonymi w odrębnych przepisach, z tym że dochód ustala się, dzieląc kwotę dochodu z działalności gospodarczej wykazanego w zeznaniu podatkowym złożonym za poprzedni rok kalendarzowy przez liczbę miesięcy, w których podatnik prowadził działalność, a jeśli nie prowadził działalności, za dochód przyjmuje się kwotę zadeklarowaną w oświadczeniu tej osoby;
opodatkowaną na zasadach określonych w przepisach o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne – za dochód przyjmuje się kwotę zadeklarowaną w oświadczeniu tej osoby.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 12 kwietnia 2024 r. o zmianie ustawy o wsparciu kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy i znajdują się w trudnej sytuacji finansowej oraz ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom (Dz.U. 2024 r. poz. 696).

Na podst. rf.gov.pl, podatki.gov.pl, prezydent.pl

A.J.
Zespół e-prawnik.pl