Wspólne rozliczenie PIT małżonków

Osoby pozostające w związku małżeńskim mogą ograniczyć obciążenia podatkowe dzięki preferencyjnym zasadom opodatkowania. W przypadku małżonków preferencja polega na opodatkowaniu sumy dochodów wspólnie rozliczających się osób, przy czym podatek określa się w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy zsumowanych dochodów (tzw. wspólne opodatkowanie).

Jest to istotne korzystne szczególnie w przypadku, gdy dochody jednego ze wspólnie rozliczających się małżonków przekraczają określony w ustawie próg podatkowy. Od dochodów poniżej 85.528 zł stawka podatku wynosi 18%, natomiast powyżej tej kwoty – 32%. W przypadku gdy dochody podatnika przekraczają wskazany próg podatkowy, wspólne rozliczenie - polegające na określeniu podatku w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy zsumowanych dochodów - może skutkować opodatkowaniem dochodu w większej części niższą stawką podatkową bądź opodatkowanie całych dochodów tylko stawką 18%. 

Jakie są warunki preferencyjnego opodatkowania małżonków?

Wspólne opodatkowanie małżonków wymaga złożenia przez przynajmniej jedną z rozliczających się osób wniosku w ramach zeznania podatkowego (w formularzu PIT-36 lub PIT-37). Od rozliczeń podatkowych za 2010 r. zniesiony został wymóg składania dwóch podpisów na małżeńskim PIT. Wystarczy, że podpisze się na nim mąż lub żona. Podpis jednego małżonka jest traktowany na równi ze złożonym przez niego oświadczeniem o upoważnieniu go przez współmałżonka do złożenia wniosku o łączne opodatkowanie. Oświadczenie to jest składane pod rygorem odpowiedzialności za fałszywe zeznania.

Preferencyjny sposób opodatkowania jest możliwy wyłącznie w przypadku terminowego złożenia zeznania podatkowego – w terminie do 30 kwietnia następnego roku (w przypadku wypadania tego terminu w sobotę lub niedzielę bądź inny dzień ustawowo wolny od pracy - przesuwa się on do najbliższego dnia roboczego).

 Preferencyjne opodatkowanie jest możliwe w przypadku, gdy żadna ze wspólnie rozliczających się osób nie podlega opodatkowaniu:

• przy wykorzystaniu tzw. „stawki liniowej” (na zasadach określonych w art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych),
• zryczałtowanym podatkiem dochodowym (z wyłączeniem przychodów z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej) lub
• podatkiem tonażowym albo - od 2017 r. - na podstawie ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Wspólne opodatkowanie małżonków jest możliwe pod warunkiem istnienia pomiędzy małżonkami wspólności majątkowej przez cały rok podatkowy, którego dotyczy opodatkowanie.

Z preferencyjnej formy rozliczenia można skorzystać także wtedy, gdy:

• związek małżeński został zawarty przed rozpoczęciem roku podatkowego, a małżonek zmarł w trakcie roku podatkowego, bądź gdy związek małżeński trwał przez cały rok podatkowy, ale małżonek zmarł po upływie roku podatkowego przed złożeniem zeznania podatkowego;
• jeden lub oboje małżonkowie posiadają miejsce zamieszkania za granicą (państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej), pod warunkiem, że przychody osiągnięte przez nich w Polsce stanowią łącznie co najmniej 75% całkowitego przychodu ze źródła przychodu wskazanego w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (między innymi stosunek pracy, emerytury i renty) osiągniętego łącznie przez małżonków w danym roku, a zagraniczne miejsce zamieszkania małżonka lub małżonków udokumentowane jest certyfikatem rezydencji. Warunkiem dodatkowym jest istnienie podstawy prawnej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, do uzyskania przez Polski organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, w którym małżonek (małżonkowie), korzystający ze wspólnego opodatkowania ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.

Wspólne opodatkowanie małżonków nie jest możliwe, gdy pomiędzy małżonkami nie istnieje wspólność majątkowa. Prawo do wspólnego rozliczenia nie przysługuje więc podatnikom, którzy w trakcie roku podatkowego zawarli związek małżeński lub w stosunku do małżonków orzeczono separację lub którzy zawarli umowę wyłączającą wspólność majątkową.

Na żądanie organów podatkowych małżonkowie posiadający miejsce zamieszkania za granicą korzystający z preferencyjnego opodatkowania, są obowiązani udokumentować wysokość całkowitych przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym:

• zaświadczeniem wydanym przez właściwy organ podatkowy państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub innego państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Konfederacji Szwajcarskiej, w którym osoby te mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych, lub
• innym dokumentem potwierdzającym wysokość całkowitych przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym.

Na czym polega preferencyjne rozliczenie małżonków?

Małżonkowie podlegający nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce, mogą być, na wspólny wniosek wyrażony w zeznaniu podatkowym, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów (określonych zgodnie z art. 9 ust. 1 i 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot określonych w art. 26 i art. 26e (tj. odliczeń od dochodu); w tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków. 

A.J.
Zespół e-prawnik.pl