Wyjazd zagraniczny - o czym warto pamiętać?

O czym należy pamiętać, podpisując umowę z biurem podróży?

Jeśli wybierasz się w podróż z organizatorem wycieczki lub korzystasz z jakichś usług turystycznych, sprawdź dokładnie podpisywaną umowę, zwracając uwagę szczególnie na postanowienia, jakie często kwestionuje UOKiK. Nieostrożność przy zawieraniu umowy, może sprowadzić na podróżnego kłopoty, zepsuć każdy wyjazd i drogo kosztować.

Biura podróży – postępowania UOKiK

Do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wpływają skargi na usługi turystyczne. Przede wszystkim dotyczą spraw indywidualnych, takich jak zły standard hotelu, czy nieodpowiednia organizacja wyjazdu. W ich rozwiązaniu pomagają rzecznicy konsumentów. Otrzymujemy także zgłoszenia, które są podstawą do wszczęcia postępowań. Dotyczą one m.in. zmiany godzin wylotu bądź przylotu, przez co wycieczka trwa krócej nawet o dwa dni.

Urząd prowadzi obecnie 12 postępowań dotyczących usług turystycznych. Wątpliwości UOKiK budzi np. to, w jaki sposób biura podróży informują o zmianie godziny wylotu czy przylotu i jak rozpatrują reklamacje w tym zakresie (Neckerman Polska, Nowa Itaka, Rainbow Tours, Tui Poland). Ponadto, wyjaśniamy zasady potrącania ceny wtedy, gdy klient rezygnuje z wyjazdu. Zgodnie z ustawą o usługach turystycznych, powinna ona odpowiadać rzeczywiście ponoszonym kosztom (Rainbow Tours, Nowa Itaka). UOKiK sprawdza również, czy foldery reklamowe spółki Nowa Itaka mogą wprowadzać klientów w błąd, sugerując wyższy standard pokoju.

Działania UOKiK dotyczą także bezprawnego posługiwania się nazwą hotel, bez decyzji marszałka województwa (Przedsiębiorstwo Transportowo-Handlowo-Usługowe Aga z Kroczycach) oraz zawierania umów timeshare z naruszeniem obowiązków informacyjnych (Rafał Kusztal Ambasadorowie w Radomiu).

Bilet lotniczy – postępowania UOKiK

Urząd analizuje również praktyki pośrednika sprzedającego bilety. Wątpliwości budzą m.in. działania esky.pl. Ze zgłoszeń konsumentów wynika, że portal esky.pl może stosować niejasne zasady dotyczące kosztu bagażu w trakcie rezerwacji biletu. Dodatkowo zastrzeżenia wzbudziło to, że do ceny biletu automatycznie doliczane było ubezpieczenie, a klient, który nie był tym zainteresowany, musiał samodzielnie odznaczyć tę opcję. Praktyka została zaniechana.

Sygnały z rynku

Do urzędu docierają sygnały, które świadczą o tym, że niektóre biura podróży mogą utrudniać konsumentom złożenie reklamacji. Dzieje się to w ten sposób, że biura wprowadzają warunki formalne – np. wymóg złożenia reklamacji na piśmie i wysłania jej pod konkretny adres listem poleconym. Gdy klient tego nie zrobi, reklamacja nie jest rozpatrywana. Przyglądamy się takim praktykom i nie wykluczamy podjęcia działań. W opinii UOKiK, nie ma żadnego powodu, by organizatorzy wyjazdów ograniczali prawo do składania reklamacji.

Poznaj swoje prawa

Wymarzony urlop wymaga przygotowań. Bez względu, czy wybierzesz krajowe wczasy, czy zagraniczną wycieczkę, powinieneś być świadomy swoich praw. Pamiętaj:

1.   Sprawdź biuro podróży. Wejdź na: www.turystyka.gov.pl i sprawdź biuro podróży, z którym chcesz wyjechać na wakacje.

2.   Sprecyzuj ogólne pojęcia. Wyjaśnij zwroty, takie jak: blisko plaży, zaciszna okolica, spokojny hotel. Dla ciebie i biura podróży mogą to być zupełnie inne określenia.

3.   Przeczytaj umowę. Patrz nie tylko na cenę, ale na: godziny wylotu i przylotu, standard i położenie hotelu, wycieczki fakultatywne, ubezpieczenie. Gdy się zmienią, możesz zrezygnować z wyjazdu i odzyskać wpłacone pieniądze.

4.   Niższy standard hotelu? Reklamuj! Masz prawo do reklamacji wtedy, gdy biuro podróży nie wywiązuje się z ustaleń. Nieprawidłowości zgłoś na miejscu rezydentowi lub w ciągu 30 dni od powrotu organizatorowi wyjazdu w dowolnej formie – np. telefonicznie, mailowo, pisemnie.

5.   Żądaj obniżenia ceny. Gdy składasz reklamację, żądaj obniżenia ceny za wyjazd. Jeśli nie wiesz, o jaką obniżkę możesz się ubiegać, skorzystaj z Tabeli frankfurckiej. Przykładowo za brak balkonu możemy żądać do 10 proc., za hałas w nocy do 40 proc., a za brak wyżywienia do 50 proc. niższej ceny. Tabela frankfurcka nie jest jednak dokumentem oficjalnym, ale jedynie pomocnym konsumentowi w oszacowaniu odszkodowania.

Zadbaj o bezpieczeństwo

Na stronach MSZ można znaleźć wiele przydatnych informacji i aplikacji, które pomogą przygotować się do zagranicznego wyjazdu, a w tym np.:

• informacje o państwach - sprawdź, co cię czeka w kraju, do którego się wybierasz. Dowiesz się tam m.in., czy potrzebujesz wizy, na jakie przepisy prawa trzeba uważać oraz jakie ograniczenia obowiązują kierowców;
• praktyczne informacje dla podróżujących - jeśli przygotowujesz się do podroży lub poza granicami Polski znajdziesz się w trudnej czy nowej sytuacji, tam znajdziesz porady, które mogą ci pomóc, np. czy do docelowego kraju potrzebna jest wiza,
• ostrzeżenia - bądź na bieżąco przed wyjazdem. Sprawdź, czy podróż, którą planujesz w dane miejsce, jest bezpieczna!
• możesz pobrać bezpłatną aplikację iPolak - jeśli korzystasz ze smartfonu lub tabletu.

Przed wyjazdem zagranicznym warto zebrać informacje dotyczące kraju podróży, przeczytać opis danego kraju zamieszczony w serwisie MSZ i sprawdzić, czy nie figuruje w aktualnych ostrzeżeniach dla podróżujących. Dobrze jest zaopatrzyć się również w informatory renomowanych wydawnictw turystycznych czy biur podróży. Ponadto: 

• sprawdź aktualne przepisy wjazdowe oraz dodatkowe informacje w przedstawicielstwie dyplomatycznym kraju, do którego się udajesz;
• sprawdź ważność Twojego paszportu i upewnij się co do konieczności posiadania innych dokumentów wymaganych przepisami kraju pobytu (z wizą czy bez wizy?);
• wykup w rzetelnym towarzystwie ubezpieczeniowym odpowiednie ubezpieczenia;
• w przypadku wyjazdu do jednego z państw członkowskich UE lub EFTA- uzyskaj w najbliższym oddziale Narodowego Funduszu Zdrowia bezpłatną Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego, uprawniającą do podstawowego leczenia na terytorium tych państw
• zaopatrz się w kartę kredytową oraz zabierz ze sobą rezerwową sumę pieniędzy pozwalającą na powrót do Polski w każdych okolicznościach;
• zabierz ze sobą numery telefonów Poland Direct z kraju docelowego oraz dane najbliższej miejsca zamieszkania firmy świadczącej usługi szybkiego transferu pieniędzy za granicę;
• pozostaw rodzinie lub zaufanej osobie plan podróży i - jeżeli jest to możliwe - adres lub numer telefonu, pod którym będziesz osiągalny; do rozważenia pozostaje zabranie ze sobą telefonu komórkowego z aktywnym roamingiem;
• podaj organizatorowi wyjazdu dane osób, które należy powiadomić w przypadku zaistnienia problemów podczas pobytu za granicą ;
• zgłoś swoją podróż w systemie Odyseusz.msz.gov.pl
• zaopatrz się w adresy i numery telefonów polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych, a gdy ich brak - w dane teleadresowe przedstawicielstw państw UE ;
• zabierz ze sobą słownik lub rozmówki - jeśli nie znasz języka obcego w stopniu komunikatywnym;
• zabierz jedno zdjęcie paszportowe - może się przydać w przypadku utraty paszportu i konieczności uzyskania paszportu tymczasowego.

Jak wspomniano, dla bezpieczeństwa np. można zarejestrować podróż w serwisie konsularnym „Odyseusz” i korzystać z niego. Dlaczego warto:

• w przypadku wystąpienia sytuacji nadzwyczajnych za granicą, MSZ będzie mógł podjąć z podróżnym kontakt,
• udzielić mu niezbędnych informacji oraz pomocy poprzez właściwą placówkę dyplomatyczno-konsularną,
• system „Odyseusz” umożliwi też otrzymywanie regularnych powiadomień dotyczących działalności placówki, informacji konsularnych,
• a także - jeślii rejestrujący się wyrazi taką wolę - może być wykorzystany w celu rejestracji do udziału w wyborach za granicą.

W podróży należy pamiętać, żeby: 

• utrzymywać regularny kontakt z rodziną w Polsce, szczególnie podczas dłuższych pobytów poza krajem;
• korzystać z hoteli cieszących się dobrą opinią;
• nocować w namiotach i samochodach tylko w miejscach do tego wyznaczonych i chronionych;
• deponować w hotelu cenne przedmioty, bilety, środki płatnicze i dokumenty (zwłaszcza paszport i dowód osobisty);
• korzystać z kilku rodzajów środków płatniczych (gotówka, czeki podróżne, karty kredytowe itp.) i przechowywać je w różnych miejscach;
• przestrzegać zasad higieny i spożywać wyłącznie sprawdzone produkty;
• podczas wypraw uwzględnić warunki klimatyczne oraz własne możliwości kondycyjne i zdrowotne;
• w miarę możliwości odbywać podróże w większej grupie osób;
• przestrzegać praw i zwyczajów kraju pobytu, pamiętając przy tym, że gospodarze mają prawo wymagać stosownego zachowania od turystów odwiedzających ich kraj. Przed wyjazdem przeczytaj uważnie opis kraju, do którego się udajesz.

Unikać należy: 

• ekstrawaganckiego i prowokującego ubioru oraz takiegoż zachowania;
• przygodnych znajomości, autostopu czy korzystania z usług osób postronnych (szczególnie dotyczących zakwaterowania);
• ofert uzyskania łatwego zarobku;
• miejsc zatłoczonych;
• przebywania w nieznanych miejscach po zmroku;
• podróżowania nocą, zwłaszcza bocznymi drogami; zatrzymuj się wyłącznie w miejscach do tego wyznaczonych i chronionych;
• wypraw w tereny nieznane lub niebezpieczne (sprawdź ostrzeżenia dla podróżujących).

Należy zachować: 

• ostrożność w miejscach publicznych;
• wzmożoną ostrożność podczas prowadzenia pojazdów - w nieznanych warunkach na drodze nietrudno o kolizję, której spowodowanie przysporzyć może wielu kłopotów, a w szczególnych sytuacjach doprowadzić nawet do zagrożenia bezpieczeństwa osobistego.

Trzeba mieć na uwadze różne występujące w określonych miejscach zagrożenia, a w tym m.in.: 

• narkotyki. Ministerstwo Spraw Zagranicznych szczególnie przestrzega przed posiadaniem, przewożeniem i dystrybuowaniem środków odurzających. W wielu krajach czyn ten zagrożony jest sankcją wieloletniego pozbawienia wolności lub karą śmierci. Pamiętaj też o tym, że warunki w więzieniach za granicą mogą odbiegać od naszych standardów i wyobrażeń. Przemytnicy często wykorzystują nieświadomych ryzyka turystów, by przewieźć narkotyki przez granicę. Dlatego:
  • zawsze sam pakuj swój bagaż, upewnij się, czy jest odpowiednio zabezpieczony i nigdy nie pozostawiaj go bez opieki;
  • nie przenoś przez granicę niczego dla innych osób, niezależnie od tego, jak niewinnie wygląda ten przedmiot i osoba, które Cię o to prosi. Jeżeli podczas kontroli zostaną znalezione przy Tobie narkotyki, tylko Ty poniesiesz odpowiedzialność. Z tych samych powodów bądź ostrożny podczas przyjmowania prezentów od osób, których nie znasz;
  • nie przekraczaj granicy z osobami, których nie znasz;
  • nie daj się przekonać do przemytu narkotyków - ryzykujesz wieloletnie więzienie w obcym kraju.
• terroryzm. Nie można całkowicie wyeliminować zagrożenia atakiem terrorystycznym, jednak warto podjąć wszelkie działania, żeby go uniknąć:  
• • regularnie sprawdzaj ostrzeżenia dla podróżujących, przeczytaj również uważnie opis kraju, do którego się udajesz;
  • zwróć uwagę na informacje dotyczące danego kraju i regionu w mediach;
  • jeżeli dostrzeżesz coś podejrzanego, natychmiast zgłoś to miejscowej policji;
  • jeśli znajdujesz się w kraju bądź regionie szczególnie narażonym na ataki terrorystyczne, bądź czujny w miejscach, w których przebywa wielu cudzoziemców i unikaj rutynowych zachowań (poruszania się zawsze tą samą trasą, bywania zawsze w tej samej restauracji itp.).

Pomyśl o ubezpieczeniach...

Ubezpieczenie na wyjazd

Wyjeżdżając za granicę, warto pomyśleć o wykupieniu ubezpieczenia. Polisy nie są drogie, a koszty, jakie należy ponieść w razie ich braku, są wprost astronomiczne.

Na przykład: koszt wezwania karetki pogotowia waha się od równowartości 40 złotych w Egipcie do nawet 2 tysięcy złotych w Hiszpanii; wizyta u lekarza pierwszego kontaktu to wydatek dla nieubezpieczonego od 80 złotych w Rosji do ok. 600 złotych w USA; doba pobytu w szpitalu to obciążenie finansowe od 140 złotych we Włoszech do nawet 2700 złotych w Austrii; transport samolotem sanitarnym to, w zależności od kontynentu, koszt od 10 tysięcy do nawet 100 tysięcy złotych. 

Od czego można i warto się ubezpieczyć? 

• pokrycie kosztów leczenia i pomocy w podróży. Przedmiotem ubezpieczenia są przeważnie koszty poniesione w następstwie nagłego zachorowania lub nieszczęśliwego wypadku w trakcie trwania okresu ubezpieczenia, poza granicami Polski lub kraju zamieszkania ubezpieczonego, m.in.:
  • koszty leczenia ubezpieczonego poniesione w następstwie nagłego zachorowania lub nieszczęśliwego wypadku, w okresie trwania umowy ubezpieczenia;
  • koszty transportu medycznego ubezpieczonego do miejsca zamieszkania lub placówki medycznej na terenie Polski (koszty transportu medycznego nie są ograniczone sumą ubezpieczenia);
  • koszty transportu ciała ubezpieczonego do miejsca pochówku na terenie Polski lub kraju zamieszkania ubezpieczonego;
  • organizacja pomocy w podróży i pokrycie jej kosztów;
• ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW), które gwarantuje wypłatę odszkodowania związanego z nieszczęśliwym wypadkiem, na skutek którego ubezpieczony doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu lub poniósł śmierć. Z reguły w ramach ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków można otrzymać następujące świadczenia:
  • świadczenie na wypadek trwałego uszczerbku na zdrowiu;
  • świadczenie na wypadek śmierci - 100% sumy ubezpieczenia.

Przed wyjazdem na wakacje za granicą w UE i EFTA warto wyrobić EKUZ

Wyjeżdżając na wakacje za granicę do innego kraju UE czy do EFTA, nie zapomnij o zabraniu ze sobą karty EKUZ (Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego). Dzięki karcie EKUZ w nagłych przypadkach można skorzystać z pomocy medycznej w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego na terenie państw Unii Europejskiej i EFTA (Islandia, Lichtenstein, Norwegia i Szwajcaria).

Osoba posiadająca EKUZ ma prawo do świadczeń zdrowotnych niezbędnych z medycznego punktu widzenia w trakcie tymczasowego pobytu w danym kraju. O zakresie świadczeń decyduje lekarz.

W przypadku gdy ustawodawstwo danego kraju pobytu przewiduje dodatkowe opłaty z tytułu udzielonych świadczeń zdrowotnych, tak jak np. w Niemczech, Czechach czy Chorwacji, wówczas również i polski ubezpieczony, korzystając ze świadczeń w takim państwie na podstawie karty EKUZ, będzie musiał ponieść koszt dodatkowych opłat.

Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego jest wydawana bezpłatnie i w przypadku pozytywnego potwierdzenia uprawnień, właściwie w większości oddziałów wojewódzkich NFZ na bieżąco, tzn. „od ręki”. Zazwyczaj w okresie wakacyjnym znacznie wzrasta liczba osób zgłaszających się po EKUZ. Warto więc wcześniej pomyśleć o wyrobieniu karty, tym bardziej, że jest ona ważna przez rok.

EKUZ wystawiana jest dla każdego członka rodziny osobno, a więc rodzica oraz każdego dziecka.

Wniosek o wydanie karty, można znaleźć na stronie www.ekuz.nfz.gov.pl oraz na stronach internetowych oddziałów wojewódzkich NFZ. Podpisany wniosek można przesłać pocztą, e-mailem, za pośrednictwem systemu ePUAP bądź faksem. Można również złożyć go osobiście w oddziale wojewódzkim NFZ lub w delegaturach i punktach obsługi OW NFZ. EKUZ zostanie przekazana we wskazany we wniosku sposób – kartę można odebrać osobiście w oddziale bądź w delegaturze oddziału lub wskazać adres, na który zostanie przesłana.

Od początku 2017 roku do końca maja oddziały wojewódzkie NFZ wydały 1 208 155 kart EKUZ. W 2016 r. było to 2 874 928 kart EKUZ.

Warto również pamiętać, że w przypadku braku karty EKUZ, każda osoba przebywająca w innym państwie członkowskim UE/EFTA traktowana jest jako pacjent prywatny i w celu uzyskania świadczeń opieki zdrowotnej zobowiązana jest do pokrycia kosztów leczenia. Koszty takiego leczenia ustalane są według stawek przewidzianych dla pacjentów prywatnych, a nie według stawek publicznych wynikających z przepisów danego kraju. Ograniczona zostaje również możliwość dochodzenia zwrotu kosztów leczenia po powrocie do kraju ubezpieczenia, z uwagi na fakt, że zwrot nie przysługuje w przypadku, gdy świadczenia udzielone zostały przez prywatnego świadczeniodawcę, który nie działa w ramach publicznego systemu opieki zdrowotnej.

Czy pracując podczas wakacji za granicą, trzeba zapłacić podatek w Polsce?

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania w Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Tak więc wynagrodzenie uzyskane za pracę najemną poza granicami podlega opodatkowaniu wg polskich przepisów podatkowych, z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Jeśli praca wykonywana jest za granicą dla zagranicznego pracodawcy, to, co do zasady, dochody takie będą podlegały opodatkowaniu zarówno w tym państwie, jak i w Polsce.

Wracając do kraju chcesz przywieźć upominek lub pamiątkę? Pamiętaj o przepisach podatkowych, celnych i dewizowych...

Warunki zwolnienia z VAT

Zakupione poza granicami Unii Europejskiej upominki przywożone w bagażu osobistym podróżnych są zwolnione z podatku od towarów i usług (VAT), jeśli ich ilość i rodzaj wskazuje na przywóz o charakterze niehandlowym (tzn. towary przywożone są okazjonalnie i przeznaczone na własny użytek podróżnego, jego rodziny czy na prezenty), a ich wartość nie przekracza kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości:

• 300 euro - jeżeli towary przywożone są w transporcie lądowym lub
• 430 euro – gdy towary przywożone są w transporcie lotniczym i morskim.

Przywóz napojów alkoholowych i wyrobów tytoniowych zwolniony z VAT podlega ograniczeniom ilościowym:

Napoje alkoholowe:

• napoje powstałe w wyniku destylacji i wyroby spirytusowe o mocy objętościowej alkoholu powyżej 22%, alkohol etylowy nieskażony o mocy objętościowej alkoholu wynoszącej 80% i więcej - 1 litr lub
• alkohol i napoje alkoholowe o mocy objętościowej alkoholu nieprzekraczającej 22% - 2 litry, i
• wina niemusujące - 4 litry, i
• piwa - 16 litrów;

Wyroby tytoniowe, jeżeli są przywożone w transporcie lotniczym lub transporcie morskim: 

• papierosy - 200 sztuk lub
• cygaretki (cygara o masie nie większej niż 3 g/sztukę) - 100 sztuk, lub
• cygara - 50 sztuk, lub
• tytoń do palenia - 250 g;

Wyroby tytoniowe, jeśli są przywożone w transporcie innym niż lotniczy lub morski: 

• papierosy - 40 sztuk lub
• cygaretki (cygara o masie nie większej niż 3 g/sztukę) - 20 sztuk, lub
• cygara - 10 sztuk, lub d) tytoń do palenia - 50 g. 2
• Podróżny, który je przywozi musi mieć ukończone 17 lat.

Normy ilościowe i wartościowe towarów przywożonych w bagażu osobistym podróżnych, przyjedżających z państw trzecich (tzn. spoza Unii Europejskiej), które są zwolnione z należności celnych przywozowych

 Zwolnione z należności celnych przywozowych są towary znajdujące się w bagażu osobistym podróżnych przyjeżdżających z państw trzecich w ramach następujących norm:

• w transporcie lądowym – do równowartości 300 euro;
• w transporcie lotniczym i morskim – do równowartości 430 euro.

Do tych wartości nie wlicza się wartości produktów leczniczych niezbędnych dla potrzeb podróżnego, wartości bagażu osobistego, importowanego czasowo lub importowanego po jego czasowym wywozie, wartości paliwa znajdującego się w standardowym zbiorniku dowolnego pojazdu silnikowego oraz paliwa znajdującego się w przenośnym kanistrze, którego ilość nie przekracza 10 litrów (paliwa te również stanowią bagaż podróżnego), a także wartości tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz napojów alkoholowych przywożonych według poniższych norm

Wyroby tytoniowe, jeśli są przywożone w transporcie lotniczym bądź w transporcie morskim przez podróżnego, który ukończył 17 lat:

• papierosy – 200 sztuk lub
• cygaretki (cygara o masie nie większej niż 3g/sztukę) – 100 sztuk, lub
• cygara – 50 sztuk, lub
• tytoń do palenia – 250 g,

Wyroby tytoniowe, jeżeli są przywożone w transporcie innym niż lotniczy lub morski przez podróżnego, który ukończył 17 lat:

• papierosy – 40 sztuk lub
• cygaretki (cygara o masie nie większej niż 3g/sztukę) – 20 sztuk, lub
• cygara – 10 sztuk, lub
• tytoń do palenia – 50 g,

Zwolnienie w ramach tych norm można stosować do dowolnego połączenia wyrobów tytoniowych, pod warunkiem, że suma wartości procentowych wykorzystywanych z poszczególnych zwolnień nie przekracza 100%.

Napoje alkoholowe, jeżeli są przywożone przez podróżnego, który ukończył 17 lat:

• napoje powstałe w wyniku destylacji i wyroby spirytusowe o mocy objętościowej alkoholu powyżej 22 %, alkohol etylowy nieskażony o mocy objętościowej alkoholu wynoszącej 80 % i więcej (np. wódka) – 1 litr lub
• alkohol i napoje alkoholowe o mocy objętościowej alkoholu nieprzekraczającej 22 % (np. likiery) - 2 litry, i
• wina niemusujące – 4 litry, i
• piwo – 16 litrów,

Zwolnienie w ramach tych norm można stosować do dowolnego połączenia różnych rodzajów alkoholu i napojów alkoholowych, o których mowa w lit. a i b, pod warunkiem, że suma wartości procentowych wykorzystywanych z poszczególnych zwolnień nie przekracza 100 %.

Napoje alkoholowe, jeżeli są przywożone przez podróżnego, który ukończył 17 lat, który ma miejsce zamieszkania w strefie nadgranicznej lub jest pracownikiem zatrudnionym w strefie nadgranicznej, lub jest członkiem załogi środków transportu wykorzystywanych do podróży z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju:

• napoje powstałe w wyniku destylacji i wyroby spirytusowe o mocy objętościowej alkoholu powyżej 22 %, alkohol etylowy nieskażony o mocy objętościowej alkoholu wynoszącej 80 % i więcej – 0,5 litra lub
• alkohol i napoje alkoholowe o mocy objętościowej alkoholu nieprzekraczającej 22 % - 0,5 litra, i
• wina niemusujące – 0,5 litra, i
• piwo – 2 litry.

Zwolnienie w ramach tych norm można stosować do dowolnego połączenia różnych rodzajów alkoholu i napojów alkoholowych, o których mowa w lit. a i b, pod warunkiem, że suma wartości procentowych wykorzystywanych z poszczególnych zwolnień nie przekracza 100 %.

Wartości dewizowe

Osoby przekraczające granicę państwową mają obowiązek zgłaszać, w formie pisemnej, organom celnym lub organom Straży Granicznej przywóz do kraju oraz wywóz za granicę złota dewizowego lub platyny dewizowej, bez względu na ilość, a także krajowych lub zagranicznych środków płatniczych, jeżeli ich wartość przekracza łącznie równowartość 10.000 euro.

Zezwala się rezydentom i nierezydentom przekraczającym granicę państwową z innymi państwami obszaru Schengen na odstępowanie od obowiązku zgłaszania organom celnym lub organom Straży Granicznej przywozu do kraju oraz wywozu za granicę złota dewizowego lub platyny dewizowej bez względu na ilość oraz krajowych lub zagranicznych środków płatniczych o wartości przekraczającej łącznie równowartość 10.000 euro.

Ograniczenia

Przywóz wielu towarów z krajów trzecich na obszar celny Wspólnoty Europejskiej uzależniony jest od spełnienia dodatkowych - poza formalnościami celnymi - wymagań nie mających charakteru fiskalnego. Takim wymogiem jest np. obowiązek przeprowadzenia kontroli granicznej przez wyspecjalizowane służby (chodzi o kontrolę sanitarną, weterynaryjną bądź fitosanitarną itp.) oraz konieczność posiadania określonych prawem dokumentów (zezwoleń, licencji czy certyfikatów).

W szczególności ograniczenia obejmują:

Żywność

Żywność pochodzenia zwierzęcego (np. wyroby mięsne i wyroby zawierające mleko) podlega szczególnym ograniczeniom, a w przypadku ruchu podróżnych przywóz takiej żywności jest zakazany.

Podróżni przywożący ze sobą produkty mięsne i mleczarskie zobowiązani są do umieszczenia ich w specjalnych pojemnikach znajdujących się na przejściach granicznych.

Żywność pochodzenia niezwierzęcego jest zwolniona z obowiązku przeprowadzenia granicznej kontroli sanitarnej w przypadku, jeśli jest przywożona w ilościach wskazujących na niehandlowy charakter przywozu ( tj. na własne potrzeby).

Produkty lecznicze

Dopuszczalne jest przywiezienie pięciu najmniejszych opakowań danego produktu leczniczego, niezbędnego podróżnemu. Nie dotyczy to jednak środków odurzających i substancji psychotropowych – te produkty lecznicze mogą być przywożone wyłącznie na podstawie specjalnego zaświadczenia. Aby skorzystać z możliwości przywiezienia 5 najmniejszych opakowań produktów leczniczych, podróżny powinien je posiadać przy sobie (np. w bagażu) – nie ma możliwości, aby produkty lecznicze zostały przesłane za pośrednictwem poczty bądź kuriera.

Zwierzęta

Zwierzęta domowe, towarzyszące podróżnym (psy, koty, fretki, w liczbie nieprzekraczającej 5 sztuk zwierząt), mogą być przywożone do Polski, między państwami członkowskimi Unii oraz wywożone poza UE na następujących warunkach:

• jeżeli podróżny przemieszczający się ze zwierzęciem domowym przez granice nie jest jego właścicielem – musi posiadać pisemne upoważnienie podpisane przez właściciela;
• zwierzę musi posiadać elektroniczny identyfikator;
• zwierzę musi być zaszczepione przeciwko wściekliźnie;
• musi posiadać dokumenty potwierdzające fakt szczepienia (paszport zwierząt lub świadectwo weterynaryjne).

W przypadku przywozu – w zależności od tego z jakiego państwa trzeciego do jakiego państwa członkowskiego UE przywożone są zwierzęta, wymagania te mogą być rozszerzone o obowiązek przeprowadzenia badania efektywności szczepienia lub kwarantannę.

W przypadku podróży pomiędzy państwami członkowskimi UE zwierzę musi posiadać elektroniczny czip, paszport zwierząt, wydawany przez urzędowego lekarza weterynarii oraz musi być zaszczepione przeciwko wściekliźnie. Informacje o szczepieniu zawarte są w paszporcie zwierzęcia.

W przypadku wywozu z Polski do państwa trzeciego (tj. poza UE) zwierząt domowych należy zapoznać się z wymaganiami, jakie zostały ustanowione w tym państwie trzecim. Zwierzę powinno mieć paszport zwierząt (co jest istotne przy powrocie do kraju) oraz spełniać warunki ustanowione w danym państwie trzecim.

Szczegółowe informacje dotyczące warunków przewozu zwierząt domowych znajdują się na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Weterynarii:

Rośliny

Bez ograniczeń związanych z przeprowadzeniem granicznej kontroli fitosanitarnej, dopuszczalny jest wwóz do Polski:

Broń

Wywóz bądź przywóz broni podlega surowej reglamentacji i wymaga uzyskania wymaganych prawem dokumentów uprawniających do jej przewiezienia przez granicę państwową oraz wymaga zgłoszenia takiego przewozu organom celnym.

Środki odurzające, substancje psychotropowe i prekursory

Wywóz bądź przywóz środków odurzających, substancji psychotropowych oraz prekursorów jest zakazany z wyjątkiem przewozu dokonywanego przez licencjonowane podmioty na podstawie stosownych zezwoleń.

Dozwolony jest natomiast przywóz środków odurzających lub substancji psychotropowych na własne potrzeby lecznicze o ile osoba przedstawi, określone w przepisach odrębnych zaświadczenie zawierające dane pacjenta, lekarza, leku i organ wystawiający/uwierzytelniający.

Okazy gatunków zagrożonych wyginięciem – CITES

Przywóz z krajów trzecich na teren Unii Europejskiej jak i wywóz z Unii Europejskiej okazów roślin i zwierząt będących lub pochodzących z gatunków zagrożonych wyginięciem (wymienionych w postanowieniach Konwencji Waszyngtońskiej – CITES) możliwy jest na podstawie wydanych wcześniej odpowiednich zezwoleń i świadectw – zwanych dokumentami CITES (dokumenty te wydawane są przez Organy Administracyjne CITES odpowiednich państw). Brak takich dokumentów podczas przewozu powoduje konsekwencje karne związane z popełnieniem przestępstwa.

Jakie gatunki są chronione i jakich nie należy nabywać i przewozić przez granicę? Między innymi są to:

• kawior;
• skóry lub wyroby ze skór dzikich kotów, niedźwiedzi, wilków;
• wypchane ptaki drapieżne,
• wyroby wykonane ze skór węży, krokodyli lub waranów;
• naturalne medykamenty i produkty lecznicze (maści, balsamy itp.) zawierające
• pochodne z niedźwiedzi, pijawek lekarskich i innych zwierząt;
• koralowce, muszle, wszelkie pamiątki turystyczne takiej na przykład jak nalewki na kobrach lub innych wężach.

Pełna lista gatunków objętych ochroną znajduje się w załączniku do rozporządzenia Rady (WE) nr 338/97. Szczegółowe informacje znajdują się na stronach internetowych Ministerstwa Środowiska.

Przywóz w bagażu osobistym podróżnego na teren Unii Europejskiej okazów, na które nie są wymagane żadne dokumenty (nie dotyczy przesyłek pocztowych!):

• kawior z ryb jesiotrokształtnych – do 125 g na osobę w opakowaniu indywidualnie oznakowanym (jednorazowa banderola)
• „pałeczki deszczowe" – instrument muzyczny wykonany z prostego kawałka wysuszonej łodygi kaktusa – do 3 szt. na osobę;
• przetworzone okazy krokodylowych czyli torebki, buty, paski itp. wyroby – do 4 szt. na osobę (uwaga – odstępstwo to nie jest stosowane w przypadku przywozu okazów z aneksu A Konwencji Waszyngtońskiej oraz mięsa i trofeów myśliwskich);
• muszle skrzydelnika olbrzymiego – do 3 szt. na osobę;
• pławikoniki – do 4 martwych okazów na osobę;
• muszle przydaczni – do 3 okazów na osobę, łącznie nie więcej niż 3 kg.

Jako okaz należy rozumieć 3 połówki niepasujące do siebie (połówki z 3 różnych osobników) lub całe muszle składające się z 2 pasujących połówek (do 3 szt. całych muszli).

Zabytki

Pozwolenia na wywóz zabytku za granicę wymagają zabytki zaliczane do jednej z następujących kategorii:

• zabytków archeologicznych, które mają więcej niż 100 lat i wchodzą w skład zbiorów archeologicznych lub zostały pozyskane w wyniku badań archeologicznych bądź przypadkowych odkryć;
• elementów stanowiących integralną część zabytków architektury, wystroju wnętrz, pomników, posągów i dzieł rzemiosła artystycznego, które mają więcej niż 100 lat;
• wykonanych dowolną techniką i na dowolnym materiale dzieł malarstwa, nieobjętych kategoriami wskazanymi w pkt 4 i 5, które mają więcej niż 50 lat i ich wartość jest wyższa niż 40 000 zł;
• wykonanych na dowolnym materiale akwareli, gwaszy i pasteli, które mają więcej niż 50 lat i ich wartość jest wyższa niż 16 000 zł;
• mozaik, nieobjętych kategoriami wskazanymi w pkt 1 i 2, oraz wykonanych dowolną techniką i na dowolnym materiale rysunków, które mają więcej niż 50 lat i ich wartość jest wyższa niż 12 000 zł;
• oryginalnych dzieł grafiki i matryc do ich wykonania oraz oryginalnych plakatów, które mają więcej niż 50 lat i ich wartość jest wyższa niż 16 000 zł;
• oryginalnych rzeźb, posągów lub ich kopii wykonanych tą samą techniką co oryginał, nieobjętych kategorią wskazaną w pkt 1, które mają więcej niż 50 lat i ich wartość jest wyższa niż 20 000 zł;
• pojedynczych fotografii, filmów oraz ich negatywów, które mają więcej niż 50 lat i ich wartość jest wyższa niż 6 000 zł;
• pojedynczych lub znajdujących się w zbiorach rękopisów, które mają więcej niż 50 lat i ich wartość jest wyższa niż 4 000 zł;
• pojedynczych lub znajdujących się w zbiorach książek, które mają więcej niż 100 lat i ich wartość jest wyższa niż 6 000 zł;
• pojedynczych map drukowanych i partytur, które mają więcej niż 150 lat i ich wartość jest wyższa niż 6 000 zł;
• kolekcji i przedmiotów z kolekcji zoologicznych, botanicznych, mineralnych lub anatomicznych, których wartość jest wyższa niż16 000 zł;
• kolekcji o znaczeniu historycznym, paleontologicznym, etnograficznym lub numizmatycznym, których wartość jest wyższa niż 16 000 zł;
• środków transportu, które mają więcej niż 50 lat i ich wartość jest wyższa niż 32 000 zł; innych kategorii, niewymienionych w pkt 1 - 14, obejmujących zabytki, które mają więcej niż 50 lat i ich wartość jest wyższa niż 16 000 zł.

Organ celny lub Straż Graniczna może zażądać od osoby dokonującej wywozu zabytku okazania dokumentu potwierdzającego fakt, że wywożony zabytek nie wymaga pozwolenia tzn. że jego wiek bądź wartość nie przekracza ww. progów (np. ocena wskazująca czas powstania zabytku, wycena, faktura, wystawione przez wyspecjalizowane instytucje).

Na przywóz zabytków nie jest wymagane uzyskanie pozwolenia. Jeśli jednak taki przywóz dokonywany jest z państw nienależących do Unii Europejskiej to należy taki przywóz zgłosić w urzędzie celnym, w celu objęcia przedmiotu procedurą dopuszczenia do obrotu lub inną procedurą celną. Ponadto należy mieć na uwadze ograniczenia dotyczące wywozu dóbr kultury obowiązujące w państwie, z którego taki wywóz następuje.

Dodatkowo na podstawie rozporządzeń Rady: WE nr 1210/2003 z dnia 7 lipca 2003 r. i UE nr 1332/2013 z dnia 13 grudnia 2013 r. obowiązują zakazy przywozu, wywozu, przenoszenia własności dóbr kultury pochodzących z Iraku i Syrii oraz innych przedmiotów o znaczeniu archeologicznym, historycznym, kulturowym, religijnym lub naukowym.

Na stronach Międzynarodowej Rady Muzeów (ICOM) są czerwone listy, które wskazują na te kategorie dóbr, które powszechnie uznawane są jako szczególnie cenne dla światowego dziedzictwa i objęte są prawnym zakazem eksportu, a na które istnieje duże zapotrzebowanie na światowym rynku sztuki.

Warto skorzystać z serwisu internetowego www.granica.gov.pl oraz aplikacji mobilna granica, które oferują kompleksową informację dla podróżnych przekraczających wschodnią granicę zewnętrzną Unii Europejskiej. Serwis umożliwia m.in. weryfikację danych czasu oczekiwania na granicach oraz e-usług – jak np. e-zwrot VAT, e-booking Bus. Z serwisem można się darmowo połączyć dzięki zainstalowanym na przejściach granicznych hot-spotom.

Na podst.: www.mf.gov.pl, polakzagranica.msz.gov.pl, www.nfz.gov.pl, uokik.gov.pl,, www.turystykabezryzyka.pl

A.J.
Zespół e-prawnik.pl