Zasiłek wyrównawczy

Zasiłek wyrównawczy jest świadczeniem mającym chronić sytuację zmniejszonej sprawności do pracy wskutek choroby. Za zmniejszoną sprawność do pracy uważa się sytuację, kiedy to pracownik z powodu choroby osiąga wynagrodzenie niższe od przeciętnego swojego zarobku z okresu, który stanowiłby podstawę wymiaru zasiłku chorobowego.

Jakie warunki należy spełnić, aby otrzymywać zasiłek wyrównawczy?

Warunkiem nabycia prawa do zasiłku wyrównawczego jest wykonywanie pracy w ośrodku rehabilitacji zawodowej albo u pracodawcy na wyodrębnionym, specjalnie dostosowanym stanowisku pracy, oraz osiąganie wynagrodzenia niższego niż podstawa wymiaru zasiłku w okresie niezdolności do pracy z powodu schorzenia, które spowodowało zmniejszenie się sprawności do pracy. 

Zasiłek wyrównawczy jest jednym z 3 świadczeń o charakterze wyrównawczym, bowiem pracownikowi może przysługiwać dodatek wyrównawczy oraz świadczenie wyrównawcze, które przysługują od pracodawcy.

Warto przy tym pamiętać, iż rehabilitacji zawodowej mogą być poddani pracownicy ze zmniejszoną sprawnością do pracy: 

1. zagrożeni chorobą zawodową i wymagający przekwalifikowania,

2. zatrudnieni w warunkach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia, jeżeli stan ich zdrowia wymaga zmiany rodzaju pracy,

3. którzy wskutek wypadku lub dłuższej choroby utracili czasowo zdolność do pracy i wymagają adaptacji do pracy.

Oczywiście rehabilitację zawodową przeprowadza się za zgodą pracownika stosownie do wskazań zawartych w orzeczeniu o potrzebie poddania pracownika rehabilitacji zawodowej.

Wyodrębnione stanowiska pracy, na których ma być prowadzona rehabilitacja zawodowa, ustalają w zakładach pracy zespoły powołane przez kierowników zakładów pracy składające się z przedstawiciela zakładu pracy, przedstawiciela rady zakładowej oraz lekarza zakładu służby zdrowia sprawującego opiekę leczniczo-zapobiegawczą nad zakładem pracy.

Pracownikom, którzy poddali się rehabilitacji zawodowej zasiłek wyrównawczy wypłaca zakład pracy, w którym prowadzona jest rehabilitacja zawodowa, lub międzyzakładowy ośrodek rehabilitacji zawodowej. Wydatki ponoszone z tytułu wypłaty zasiłków wyrównawczych finansowane są przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych i nie podlegają limitowaniu.

Czy zasiłek wyrównawczy może otrzymać kobieta w ciąży?

Tak. Jeżeli kobieta w ciąży lub w okresie karmienia dziecka wykonuje pracę szkodliwą i uciążliwą dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących określoną w Rozporządzeniu Rady Ministrów z 10 września 1996 roku w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom,  gdy przedłożyła pracodawcy orzeczenie lekarskie stwierdzające, że ze względu na stan w jakim jest nie powinna wykonywać dotychczasowej pracy, wówczas pracodawca dbając o dobro kobiety i dziecka ma obowiązek przenieść ją do innej pracy. Jeżeli przeniesienie spowoduje obniżenie dotychczasowego wynagrodzenia, pracodawca musi zrekompensować tę stratę wypłacając dodatek wyrównawczy. Jeżeli ustaną przyczyny, z powodu których kobieta została przeniesiona do innej pracy, pracodawca jest zobowiązany przywrócić ją na stanowisko określone w umowie o pracę. Natomiast podczas ciąży lub urlopu macierzyńskiego pracodawca będzie dokonywał zwolnień z przyczyn ekonomicznych, przy braku możliwości zatrudnienia kobiety na dotychczasowym stanowisku pracodawca może jedynie wypowiedzieć warunki pracy lub płacy (gdy dokonana zmiana spowoduje obniżenie wynagrodzenia, wówczas kobieta będzie otrzymywała od pracodawcy przez cały okres trwania ochrony dodatek wyrównawczy).

W jakiej wysokości wypłacany jest zasiłek wyrównawczy?

Wysokość zasiłku wyrównawczego stanowi różnica między przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem z okresu poprzedzającego zmianę dotychczas wykonywanej pracy (jest to okres 12 miesięcy), a wynagrodzeniem po przeniesieniu. Zasiłek jest dodatkiem do otrzymywanego wynagrodzenia lub zasiłku macierzyńskiego. Jeżeli pracownik przepracował tylko część miesiąca wskutek nieobecności w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, zasiłek wyrównawczy za ten miesiąc przysługuje w wysokości różnicy między przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem zmniejszonym o jedną trzydziestą część za każdy dzień tej nieobecności, a wynagrodzeniem osiągniętym w tym miesiącu.

Jak długo można pobierać zasiłek wyrównawczy?

Zasadą jest, że prawo do zasiłku wyrównawczego ustaje z dniem zakończenia rehabilitacji zawodowej i przesunięcia do innej pracy, nie później jednak niż po 24 miesiącach od dnia, w którym ubezpieczony będący pracownikiem podjął rehabilitację. Ustaje także jeżeli z uwagi na stan zdrowia ubezpieczonego będącego pracownikiem rehabilitacja zawodowa stała się niecelowa.

Pamiętaj, że:

• Zasiłek wyrównawczy przysługuje tylko pracownikowi,

• O potrzebie poddania się rehabilitacji zawodowej orzeka wojewódzki ośrodek medycyny pracy albo lekarz orzecznik ZUS,

• Prawo do świadczenia wyrównawczego może się zbiegać z prawem do zasiłku wyrównawczego, jednak zostało to rozwiązane w taki sposób, iż do 3-letniego okresu prawa do świadczenia wyrównawczego wlicza się okres pobierania zasiłku wyrównawczego,

• Prawo do zasiłku wyrównawczego powstaje od dnia, w którym pracownik podjął rehabilitację,

• Zasiłek wyrównawczy wypłaca się z dołu za okresy miesięczne, łącznie z wynagrodzeniem za pracę wykonaną w okresie danego miesiąca.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity: Dz. U. 2005 r., Nr 31, poz. 267 ze zmianami),

• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 1974 r. w sprawie warunków odbywania rehabilitacji zawodowej uprawniających do zasiłku wyrównawczego oraz szczegółowych zasad przyznawania tego zasiłku (Dz. U. 1974 r., Nr 51, poz. 325).

Zespół
e-prawnik.pl