Zawieszenie postępowania w sprawie rozwodowej z uwagi na niestawiennictwo stron

Zawieszenie postępowania cywilnego może być spowodowane wieloma czynnikami, w różnym stopniu zależnymi od woli stron. Może ono nastąpić także z mocy samego prawa w razie zaprzestania czynności przez Sąd wskutek siły wyższej. Może również mieć charakter obligatoryjny, gdzie Sąd musi je dokonać lub fakultatywny, gdzie Sąd według uznania podejmuje decyzję co do zawieszenia postępowania. Może także nastąpić na wniosek samych Stron. 

Zawieszenie postępowania na skutek niestawiennictwa

       Zgodnie z art. 177 § 1 pkt 5 kodeksu postępowania cywilnego, sąd może zawiesić postępowanie z urzędu w razie niestawiennictwa obu stron na rozprawie, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, oraz w razie niestawiennictwa powoda, gdy powód nie żądał rozpoznania sprawy w jego nieobecności, a pozwany nie zgłosił wniosku o rozpoznanie sprawy. Jest to ogólny przepis kodeksu postępowania cywilnego, co oznacza, że przepisy szczególne mogą wykluczać jego zastosowanie. 

       Jednym z takich postępowań jest postępowanie odrębne w sprawach małżeńskich. Dotyczy ono takich spraw jak np. spraw rozwodowych. W przepisach regulujących to postępowanie znajdują się odmienne przesłanki zawieszenia postępowania niż w przepisach ogólnych, z uwagi na specyfikę spraw prowadzonych w tym postępowaniu.

Odmienność regulacji art. 177 § 1 pkt 5 w sprawach małżeńskich

            Jednym z takich przepisów szczególnych regulujących kwestię niestawiennictwa stron na rozprawie we wskazanych sprawach, jest art. 428 k.p.c. Stanowi on, że:

§ 1. Rozprawa odbywa się bez względu na niestawiennictwo jednej ze stron. Jednakże w razie nieusprawiedliwionego niestawiennictwa powoda na pierwsze posiedzenie sądowe wyznaczone w celu przeprowadzenia rozprawy, postępowanie ulega zawieszeniu, chyba że prokurator popiera żądanie unieważnienia albo ustalenia istnienia lub nieistnienia małżeństwa.

§ 2. Podjęcie postępowania następuje na wniosek powoda, nie wcześniej jednak niż po upływie trzech miesięcy od dnia zawieszenia postępowania. W razie niezgłoszenia takiego wniosku w ciągu roku po zawieszeniu, sąd umorzy postępowanie. Umorzenie wywołuje takie same skutki, jak umorzenie postępowania zawieszonego na zgodny wniosek stron lub z powodu ich niestawiennictwa.

       Zatem należy wskazać, że art. 428 k.p.c. w swoim zakresie wyklucza zastosowanie przepisu ogólnego art. 177 § 1 k.p.c. Stanowisko to potwierdza również doktryna prawa, stwierdzając, iż „Art. 177 § 1 pkt 5 KPC nie ma zastosowania do postępowania w sprawach małżeńskich. Skutki niestawiennictwa stron w tym postępowaniu zostały uregulowane w art. 428 § 1inart. 449 § 2 KPC”. (A. Marciniak, K. Piasecki,  Kodeks postępowania cywilnego. Tom I. Komentarz. Art. 1–366, komentarz do art. 177 k.p.c., LEGALIS). Co istotne nie może dojść do zastosowania art. 428 § 1 k.p.c. w sytuacji, gdy zamiast Powoda stawi się  na pierwszej rozprawie jego pełnomocnik. W takiej sytuacji stawiennictwo pełnomocnika powoda na pierwszą rozprawę wyłącza możliwość zawieszenia postępowania (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 25 września 1951 r., sygn. akt C 614/51). 

Michał Pichór

Radca prawny

Radca prawny, prawnik biznesu. Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Swoją pracę magisterską napisał w Instytucie Prawa Własności Intelektualnej UJ. Ukończył aplikację radcowską prowadzoną przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Krakowie. Specjalista w zakresie obsługi prawnej przedsiębiorców, ze szczególnym uwzględnieniem windykacji należności oraz prawa umów.