„Programy motywacyjne” na muszce skarbówki

Szef KAS ostrzegł, że do opisanych tzw. programów motywacyjnych stosowanych przez pracodawców służących optymalizacji podatkowej może zostać zastosowana klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania.

Informacja Szefa KAS o stosowaniu przepisów dotyczących przeciwdziałania unikaniu opodatkowania w kontekście tzw. Programów Motywacyjnych

W przypadku uznania, że przedstawiany we wniosku schemat działania mógłby skutkować wydaniem decyzji z zastosowaniem klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania ze względu na występowanie przesłanki sztuczności działania, nakierowanego głównie na osiągnięcie korzyści podatkowej sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej, Szef KAS wydaje opinię, która dla organu interpretacyjnego stanowi podstawę do odmowy wydania interpretacji indywidualnej.

W dotychczasowej praktyce wykonywania tego zadania uwagę zwraca zauważalna liczba wniosków o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, w których podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych dążą do uzyskania wyjaśnień, przedstawiając stan faktyczny (lub zdarzenie przyszłe) wskazujący, w opinii Szefa KAS, na możliwość zastosowania przepisów o przeciwdziałaniu unikania opodatkowania. Dotyczy to zapytań mających za przedmiot ocenę skutków podatkowych na płaszczyźnie kreowanych przez pracodawców tzw. programów motywacyjnych.

Na czym polegają kwestionowane programy motywacyjne?

Analiza opiniowanych w tym zakresie przez Szefa KAS spraw pozwala stwierdzić, że niektóre stosowane przez pracodawców programy motywacyjne przyjmują następujące ogólne założenia:

1. Pracodawca przyznaje pracownikom, uczestnikom programu motywacyjnego, należącym z reguły do kadry zarządzającej przedsiębiorstwa, instrument finansowy (instrument pochodny) w postaci prawa do otrzymania w przyszłości kwoty pieniędzy, której wysokość uzależniona będzie od osiągnięcia przez przedsiębiorstwo np. wybranych wskaźników finansowych, wyników wzrostu sprzedaży, produkcji.
2. Uczestnik programu motywacyjnego nabywa tego rodzaju instrument finansowy nieodpłatnie lub za symboliczną opłatą.
3. Po upływie ustalonego okresu, w którym uczestnik „Programu Motywacyjnego" pozostawał pracownikiem przedsiębiorstwa, następuje rozliczenie instrumentu finansowego poprzez wypłatę pracownikowi kwoty pieniędzy.
4. Wypłata wynagrodzenia zostaje zatem sztucznie podzielona na dwa działania, co przedstawiono na schemacie.

Cechą charakterystyczną wskazanych wniosków o wydanie interpretacji indywidualnej jest to, że zredagowane są zgodnie z podobnym, powtarzającym się schematem zarówno opisu działania Programu Motywacyjnego, jak i stawianych pytań dotyczących zastosowania przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT) oraz własnego stanowiska wnioskodawcy. Wskazuje to na możliwość korzystania przez podatników z opracowanych profesjonalnie gotowych schematów działania, których wdrożenie poprzedzane jest rekomendacją uzyskania interpretacji indywidualnej, potwierdzającej możliwość uzyskania domniemanej „oszczędności" podatkowej.

Co o nich sądzi Szef KAS?

Szef KAS poinformował, że zajmuje w takich sprawach stanowisko wskazujące na występowanie uzasadnionego przypuszczenia możliwości zastosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, z zastrzeżeniem, że ocena ta następuje na podstawie ogólnego opisu przedstawianego przez zainteresowanego we wniosku o wydanie interpretacji.

Ocena okoliczności tego rodzaju spraw wskazuje na motywy sztucznego działania, poprzez tworzenie konstrukcji instrumentów finansowych (instrumentów pochodnych), w celu osiągnięcia korzyści podatkowej. Polega ona na reklasyfikacji wynagrodzenia ze stosunku pracy - o charakterze nagrody pieniężnej - opodatkowanego wg progresywnej skali podatkowej stawką do 32%, do źródła przychodów z kapitałów pieniężnych, w celu zastosowania stawki 19%. Tego rodzaju działanie, polegające na wypłacie rozliczeń pieniężnych na podstawie umów zawieranych w ramach „Programów Motywacyjnych", zawartych pomiędzy organizatorem a uczestnikami programu, ukierunkowane może być zatem na obniżenie stawki podatku dochodowego od osób fizycznych do 19% dla tej części wynagrodzenia, która w zeznaniu rocznym mogłaby podlegać opodatkowaniu 32% stawką podatku. Tak uzyskana korzyść podatkowa może zostać uznana za sprzeczną z celem i przedmiotem ustawy PIT. Celem ustawodawcy było bowiem opodatkowanie części dochodów uzyskiwanych de facto ze stosunku pracy wyższą stawką w sytuacji przekroczenia przez podatnika ustalonego progu dochodów w okresie rozliczeniowym oraz pobieranie zaliczek na podatek w ciągu roku podatkowego.

Przyjmowane w przedmiotowej sprawie przez Szefa KAS stanowisko znajduje także aprobatę w orzeczeniach sądów administracyjnych, np. wyrok WSA w Poznaniu z dn. 30 maja 2017 r., sygn. akt I SA/Po 493/17 (orzeczenie nieprawomocne), wskazujących że przedstawiony schemat działania wypełnia ramy uzasadnionego przypuszczenia możliwości zastosowania przepisów klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania.

Osoby składające wnioski o wydanie interpretacji indywidualnej, zawierające opisany schemat działania, powinny liczyć się zatem z możliwością odmowy wydania interpretacji przez Dyrektora KIS powołującego wskazaną wyżej argumentację.

Podstawa prawna:

•  ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl