25 rok życia na studiach a renta rodzinna

Dziecko pobierające rentę rodzinną nie traci prawa do tego świadczenia z dniem ukończenia 25 roku życia, jeśli w tej dacie odbywa naukę na ostatnim roku studiów podyplomowych - uznał Sąd Najwyższy.

Uchwała Sądu Najwyższego

W dniu 25 września 2019 r. Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów, po rozpoznaniu w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zagadnienia prawnego przedstawionego postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2019 r, podjął uchwałę (sygn. III UZP 6/19) następującej treści:

Osobie, która osiągnęła 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów podyplomowych, przedłuża się prawo do renty rodzinnej do zakończenia tego roku studiów (art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych; jednolity tekst: Dz. U. z 2018 r., poz. 1270 ze zm.).   

Czego dotyczyła sprawa?

Uchwała została podjęta w sprawie z odwołania Magdaleny M. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w O. w przedmiocie prawa do renty rodzinnej. Organ rentowy odmówił Magdalenie M. przedłużenia prawa do renty rodzinnej za okres przypadający po upływie miesiąca kalendarzowego, w którym ukończyła 25 lat życia (po dniu 30 kwietnia 2016 r.). Sąd okręgowy, który rozpoznawał sprawę wszczętą odwołaniem złożonym przez Magdalenę M. zmienił decyzję organu rentowego i przyznał odwołującej się prawo do renty rodzinnej na dalszy okres. Podstawą faktyczną takiego rozstrzygnięcia były ustalenia, zgodnie z którymi Magdalena M., urodzona 14 kwietnia 1991 r., pobierała od 23 maja 2008 r. rentę rodzinną po zmarłym ojcu. Świadczeniobiorczyni w kolejnych latach przedkładała organowi rentowemu zaświadczenia potwierdzające kontynuowanie przez nią nauki w szkołach wyższych. W myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Magdalenie M., z racji kontynuowania nauki, renta rodzinna należała się do ukończenia 25 roku życia. W drodze wyjątku renta mogła być pobierana dłużej, gdyby ubezpieczona osiągnęła wiek 25 lat będąc na ostatnim roku studiów (wtedy końcowy termin pobierania renty ulega przesunięciu najpóźniej do dnia zakończenia roku akademickiego). Magdalena M. przed osiągnięciem 25 roku życia ukończyła studia licencjackie, po czym została przyjęta na studia podyplomowe, które planowo miały się zakończyć w pierwszej połowie roku kalendarzowego 2017. W trakcie tych studiów (w kwietniu 2016 r.) Magdalena M. osiągnęła wiek 25 lat. Zdaniem sądu okręgowego pobieranie nauki na studiach podyplomowych nie stanowi prawnej przeszkody w skutecznym ubieganiu się przez osobę zainteresowaną o przedłużenie prawa do renty rodzinnej po osiągnięciu 25 roku życia. Jeśli więc słuchacz studiów podyplomowych ukończy 25 rok życia będąc na ostatnim roku studiów podyplomowych, to ma prawo nadal pobierać rentę rodzinną do czasu zakończenia nauki na tych studiach, lecz nie później niż do zakończenia roku studiów. Analogiczne stanowisko odnośnie do tego zagadnienia zaprezentował sąd drugiej instancji, który nie uwzględnił apelacji organu rentowego wniesionej od wyroku sądu okręgowego.

Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym skargę kasacyjną organu rentowego od wyroku sądu apelacyjnego, powziął istotne wątpliwości natury prawnej w zakresie dotyczącym wykładni przepisów określających zasady nabywania (przedłużania) prawa do renty rodzinnej przysługującej dzieciom pobierającym naukę w szkole. Kontrowersje interpretacyjne sądu kasacyjnego wzbudził w szczególności sposób rozumienia pojęcia „ostatni rok studiów”. Z tej przyczyny Sąd Najwyższy odroczył wydanie orzeczenia i przekazał powiększonemu składowi tego Sądu do rozstrzygnięcia zagadnienie jurydyczne o treści: 

"Czy osobie, która osiągnęła 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów podyplomowych, przedłuża się prawo do renty rodzinnej do zakończenia tego roku studiów (art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych; jednolity tekst: Dz. U. z 2019 r., poz. 1270 ze zm.)?".

Wyjaśnienia SN

Na tak zadane pytanie Sąd Najwyższy w składzie powiększonym odpowiedział twierdząco, motywując swoje stanowisko tym, że przepisy prawa ubezpieczeń społecznych w sposób autonomiczny – na użytek ustalania uprawnień do świadczeń finansowanych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – definiują pojęcie „studiów”. To zaś oznacza, że forma kształcenia szkolnego określana mianem „studiów podyplomowych”, która w rozumieniu przepisów określających ustrój szkolnictwa wyższego nie jest uznawana za „studia”, uprawnia dziecko do pobierania renty rodzinnej wedle takich samych zasad, jak odbywanie „zwykłych” studiów. 

A.J.
Zespół e-prawnik.pl