Będą zmiany dla spółdzielni socjalnych?

Jakie zmiany dla spółdzielni socjalnych?

Do konsultacji społecznych MRPiPS przekazało projekt nowelizacji ustawy o spółdzielniach socjalnych, który na nowo definiuje działalność spółdzielni oraz wzmacnia pozycję jej pracowników. 

– "Spółdzielnie socjalne dają szansę na aktywizację i reintegrację osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, w tym bezdomnych" – zauważył sekretarz stanu Krzysztof Michałkiewicz.

Najważniejsze zmiany to: ułatwienia w zakładaniu takiej spółdzielni; umożliwienie skorzystania ze wsparcia z Funduszu Pracy dla osób bezrobotnych, a także dla poszukujących pracy w wieku do 30-50 lat; rozszerzenie formwsparcia z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych czy wprowadzenie nieodpłatnych praktyk dla uczestników warsztatów terapii zajęciowej. 

- "Aktualnie w Polsce jest zarejestrowanych 1488 spółdzielni socjalnych" – przypomniał wiceminister Michałkiewicz. – "10-lecie działania ustawy, regulującej ich działalność, jest dobrym momentem do jej oceny i aktualizacji".

Jaki jest cel zmian? 

Pierwsze spółdzielnie socjalne powstałe w Polsce funkcjonują już od 10 lat. W tym czasie pojawiła się potrzeba zmian dot. m.in. wsparcia na założenie i przystąpienie do spółdzielni socjalnych. Trzeba także ponownie zdefiniować przedmiot oraz cel działalności spółdzielni socjalnej wzmacniając pozycję jej pracowników przygotowujących się do roli członków spółdzielni socjalnych. 

5 najważniejszych zmian:

• wzmocnienie roli pracowników spółdzielni socjalnych, którzy nie są jej członkami;
• ułatwienia w zakładaniu spółdzielni socjalnej;
• ułatwienie funkcjonowania spółdzielni socjalnej – nowe instrumenty wsparcia z Funduszu Pracy oraz Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych;
• praktyki zawodowe w spółdzielni socjalnej dla uczestników WTZ;
• podniesienie rangi spółdzielczości socjalnej – wpis do działu administracji rządowej - zabezpieczenie społeczne. 

Jakie dokładnie zmiany się proponuje?

Projektowana regulacja ma na celu ułatwienie zakładania spółdzielni socjalnych poprzez warunkowe zmniejszenie liczby założycieli z pięciu do trzech osób, jeżeli założycielami spółdzielni socjalnej są osoby fizyczne, z obowiązkiem uzupełnienia w określonym terminie składu członkowskiego – w szczególności o osoby pochodzące z grup zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz wprowadzenie nowego profilu spółdzielni socjalnej o tzw. charakterze usługowym. Projekt ustawy przewiduje również uregulowanie kwestii  założenia spółdzielni socjalnej przez osoby o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności oraz osoby z zaburzeniami psychicznymi. Osoby te będą mogły założyć spółdzielnię socjalną, jednak z zastrzeżeniem, że ich liczba nie może być mniejsza niż 30% ogólnej liczby założycieli. Proponowana regulacja upraszcza proces zakładania spółdzielni socjalnej poprzez rozszerzenie katalogu osób, które mogą zakładać i przystąpić do spółdzielni socjalnej w charakterze członka lub osób podejmujących zatrudnienie w spółdzielni (są to osoby pracujące i jednocześnie uprawnione do świadczeń pieniężnych z  pomocy społecznej oraz osoby z zaburzeniami psychicznymi).

Proponowana regulacja upraszcza i ułatwia funkcjonowanie spółdzielni socjalnej w początkowym etapie działalności, wprowadzając zmianę zasad udzielania wsparcia na podjęcie działalności gospodarczej w ramach spółdzielni socjalnej. Projekt przewiduje możliwość wsparcia z Funduszu Pracy dla osób bezrobotnych, a także osób do 30. roku życia oraz po ukończeniu 50. roku życia, posiadających status osoby poszukującej pracy, bez zatrudnienia w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w postaci środków na podjęcie działalności gospodarczej w formie spółdzielni socjalnej, w tym na pokrycie kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa związanego z podjęciem tej działalności. Przewidziano wzrost wysokości jednorazowego wsparcia do 6-krotności przeciętnego wynagrodzenia za pracę. Ww. wsparcie obejmowałoby nie tylko członków założycieli i członków przystępujących do spółdzielni socjalnej, ale przeznaczane byłoby na tworzenie miejsca pracy dla pracowników spółdzielni socjalnej niebędących członkami spółdzielni socjalnej.

Projektowana regulacja uelastycznia i usprawnia funkcjonowanie spółdzielni socjalnych, m.in. ze względu na trudności w początkowym okresie ich działania, poprzez poszerzenie zakresu wsparcia dla podmiotów już istniejących - poprzez umożliwienie ubiegania się o wsparcie pomostowe na każde utworzone miejsce pracy oraz możliwość refundacji kosztów zatrudnienia pracowników zagrożonych wykluczeniem społecznym w spółdzielni socjalnej niebędących członkami spółdzielni.

Projektowana ustawa zakłada również udzielanie wsparcia z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych na podjęcie działalności gospodarczej w ramach spółdzielni socjalnej dla osób niepełnosprawnych, a nie jak dotychczas na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej, a także środki finansowe na utworzenie miejsca pracy w spółdzielni socjalnej dla osób niepełnosprawnych.

Wzmocnienie reintegracji społecznej i zawodowej osób z grup narażonych na wykluczenie społeczne pracujących w spółdzielniach socjalnych, jednakże niebędących członkami tych spółdzielni, obejmuje ponowne zdefiniowanie przedmiotu działalności spółdzielni socjalnej. Jednocześnie doprecyzowany zostanie cel działania spółdzielni socjalnej poprzez wskazanie, że spółdzielnia socjalna działa na rzecz reintegracji zawodowej i społecznej nie tylko członków spółdzielni, ale również na rzecz pracowników spółdzielni zagrożonych wykluczeniem, niebędących jej członkami. Projekt przewiduje również wprowadzenie możliwości refundacji składek na ubezpieczenia społeczne oraz części kosztów pracodawcy opłacanych za pracowników spółdzielni socjalnej niebędących członkami spółdzielni, a będących osobami zagrożonymi wykluczeniem społecznym, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy.

Jednocześnie projekt przewiduje możliwość odbycia praktyk zawodowych w spółdzielni socjalnej przez osobę niepełnosprawną, realizującą indywidualny program rehabilitacji zawodowej w ramach warsztatu terapii zajęciowej, co miałoby realny wpływ na pogłębienie wiedzy zdobytej podczas indywidualnego programu rehabilitacji zawodowej poprzez doskonalenie umiejętności praktycznych na konkretnym stanowisku pracy, a także wykształcenie umiejętności pracy zarówno samodzielnej jak i w zespole oraz poczucia odpowiedzialności za jakość pracy. W przypadku braku pozytywnego rokowania co do możliwości wejścia osoby niepełnosprawnej na rynek pracy po odbyciu praktyki zawodowej pozostawiono by możliwość przedłużenia uczestnictwa takiej osoby w terapii prowadzonej przez warsztat.

W przypadku odbywania praktyki zawodowej przez uczestnika warsztatu, koszty uczestnictwa osoby niepełnosprawnej finansowane byłyby w pełnej wysokości.

Jednocześnie projekt ustawy, do działu administracji rządowej, jakim jest zabezpieczenie społeczne, dodaje sprawy z zakresu ekonomii społecznej, przedsiębiorczości społecznej, w tym spółdzielczości socjalnej.

Czym jest spółdzielnia socjalna? 

Spółdzielnia socjalna ma osobowość prawną. Jest to specyficzna forma spółdzielni pracy. Przedmiotem działalności spółdzielni socjalnej jest przede wszystkim prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa w oparciu o osobistą pracę członków w celach społecznej i zawodowej reintegracji jej członków. Oznacza to, że spółdzielnia socjalna musi prowadzić działalność gospodarczą, ale zysk osiągany z tej działalności nie jest celem samym w sobie, a środkiem do realizacji celów statutowych. Spółdzielnia może też prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków oraz ich środowiska lokalnego, a także działalność społecznie użyteczną w sferze zadań publicznych.

Projekt nowelizacji ustawy został skierowany do konsultacji społecznych.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl