Dalsze wsparcie dla rozwoju OZE w Polsce

27.4.2023

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy

Rada Ministrów przyjęła 25 kwietnia 2023 r. projekt ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez Ministra klimatu i środowiska.

Zaproponowane w nim rozwiązania, mają na celu dalsze zwiększanie udziału źródeł odnawialnych w krajowym zużyciu energii. Nowe przepisy dostosowują także polskie prawo do przepisów Unii Europejskiej w zakresie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych.

W projekcie ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw znalazły się przepisy MRIT o rozliczeniach prosumenta lokatorskiego. Już niedługo właściciele i zarządcy budynków wielorodzinnych, będą mogli składać wnioski o otrzymanie statusu prosumenta lokatorskiego i wypłacanie wynagrodzenia za energię bezpośrednio na wskazane konto.

Najważniejsze rozwiązania

Rozwój rynku biometanu

Proponowane rozwiązania zachęcą inwestorów do podejmowania decyzji dotyczących budowy instalacji do wytwarzania biometanu. Dotyczy to także rozbudowy oraz przebudowy istniejących sieci gazowych pod kątem umożliwienia zatłaczania biometanu.

Wytwórcy biometanu z biogazu lub biogazu rolniczego będą mogli prowadzić w tym zakresie działalność gospodarczą i korzystać z systemu wsparcia określonego w ustawie.

Usprawnienia dla klastrów energii

Przewidziano usprawnienia dla klastrów energii, czyli porozumień działających lokalnie podmiotów, które organizują się, aby dla dobra członków swej społeczności wytwarzać, dystrybuować i magazynować energię elektryczną na własne potrzeby.

Zaproponowane regulacje wychodzą naprzeciw potrzebie zapewnienia przejrzystych zasad współpracy w ramach klastrów energii, obejmujących usprawnienia administracyjno-prawne i dedykowany system wsparcia.

Na rynku aktualnie działa ok. 66 klastrów energii. Zgodnie z założeniami, w efekcie wdrożenia regulacji do 2029 r. w Polsce powstanie ok. 300 takich podmiotów.

Rozwój OZE w budynkach wielolokalowych, wprowadzenie tzw. prosumenta lokatorskiego

Zmiana adresowana będzie dla prosumentów energii odnawialnej wytwarzających energię na potrzeby części wspólnej budynku wielolokalowego (np. wspólnotom mieszkaniowym, spółdzielniom mieszkaniowym). Przewiduje ona możliwość zmiany formy wynagrodzenia z obniżenia rachunku za energię elektryczną za pomocą konta prosumenckiego na wypłatę wartości energii na wskazany rachunek bankowy.

Środki z tzw. depozytu prosumenckiego, wykorzystywane będą przez prosumenta energii odnawialnej na zakup energii elektrycznej lub na obniżenie opłat związanych z lokalami mieszkalnymi w budynku wielolokalowym.

-"Dzięki instytucji prosumenta lokatorskiego budowa mikroinstalacji OZE w blokach stanie się znacznie bardziej opłacalna. Mieszkańcy budynków wielorodzinnych zyskają więcej korzyści z wytwarzania własnej, zielonej energii, co jest szczególnie istotne w okresie wysokich cen energii elektrycznej oraz inflacji" – podkreślił minister rozwoju i technologii Waldemar Buda.

Przyjęty projekt przepisów zakłada, że prosument indywidualny, którego mikroinstalacja OZE (czyli maksymalnie o mocy 50 kW) przyłączona jest do części wspólnej budynku wielolokalowego, będzie otrzymywał całość wynagrodzenia za energię na wskazane przez siebie konto.

Zwiększenie roli odnawialnych źródeł energii w ciepłownictwie i chłodnictwie

Doprecyzowanie przepisów dotyczących pierwszeństwa zakupu ciepła ze źródeł odnawialnych i instalacji termicznego przekształcania odpadów, a także ciepła odpadowego.

Wprowadzenie możliwości wydawania i rozliczania gwarancji pochodzenia ciepła i chłodu z OZE, w celu wypromowania i zainteresowania ekologicznymi sposobami wytwarzania ciepła.

Promocja rozwoju instalacji zmodernizowanych oraz system wsparcia operacyjnego

Wsparcie modernizacji istniejących jednostek wytwórczych OZE, a także tych instalacji biogazowych, biomasowych oraz hydroenergetycznych, które pomimo zakończenia 15-letniego okresu wsparcia mają wysokie koszty operacyjne związane zakupem paliwa lub wymogami środowiskowymi.

Intensyfikacja rozwoju morskich farm wiatrowych

Zaproponowano zwiększenie wolumenów aukcyjnych z 5 do 12 GW w latach 2025 – 2031.

Utworzenie Krajowego Punktu Kontaktowego OZE dla inwestorów

Celem punktu kontaktowego będzie ułatwianie procesu uzyskania informacji o wydawaniu pozwoleń i procedurach administracyjnych związanych z inwestycjami w odnawialne źródła energii.

Rozszerzenie funkcjonalności związanych z obrotem gwarancjami pochodzenia

Zmiana prowadzi do rozszerzenia możliwości wydania gwarancji pochodzenia na takie rodzaje i nośniki energii jak: biometan, biogaz, biogaz rolniczy, ciepło i chłód oraz wodór odnawialny.

Umożliwienie przystąpienia polskiego organu wydającego gwarancje pochodzenia, do międzynarodowego stowarzyszenia Association of Issuing Bodies, co usprawni obrót gwarancjami na arenie międzynarodowej.

Kiedy nowe rozwiązania mają wejść w życie?

Wejście w życie ustawy przewidziane jest na pierwszy dzień miesiąca następujący po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przepisów wymagających odpowiedniego vacatio legis.

Prosument lokatorski – warunki i zasady rozliczeń

Rozliczenie energii będzie składać się z dwóch etapów:

Za energię wytworzoną i zużytą w ciągu tej samej godziny prosument indywidualny/lokatorski nie będzie płacił jej ceny ani wnosił zmiennych opłat związanych z jej dystrybucją, ponieważ stanowić ona będzie tzw. autokonsumpcję.
Nadwyżki godzinowe (czyli powstające w sytuacji, gdy energii wytworzonej w ciągu godziny jest więcej niż zużytej w tym samym czasie) będą przeliczane przez sprzedawcę na depozyt prosumencki po miesięcznej cenie rynkowej (a od 1 lipca 2024 cenie godzinowej), a następnie wypłacane w 100% na wskazane konto na koniec danego okresu rozliczeniowego.

Dodatkowo, do spełnienia będą następujące warunki:

mikroinstalacja ma być umiejscowiona na budynku wielolokalowym (np. dach, balkon, elewacja),
moc mikroinstalacji nie może być większa niż moc przyłączeniowa całego budynku wielolokalowego (części wspólnej i indywidualnych lokali razem),
budynek musi posiadać przeważającą funkcję mieszkalną.

Wypłacone środki można przeznaczyć na:

rozliczenie zobowiązań prosumenta z tytułu zakupu energii elektrycznej;
obniżenie opłat (np. na fundusz remontowy, energia elektryczna, ciepło, gaz, administracja, sprzątanie) związanych z lokalami mieszkalnymi w budynku, na którym jest umiejscowiona instalacja OZE;
obniżenie opłat związanych z lokalami mieszkalnymi w innych budynkach o przeważającej funkcji mieszkalnej, których części wspólne są zarządzane przez tego prosumenta.

Prosumentem lokatorskim będzie można zostać niezależnie od czasu przyłączenia mikroinstalacji. Co oznacza, że kwalifikują się mikroinstalacje zarówno przyłączone przed wejściem w życie przepisów, jak i te, które zostaną przyłączone po ich wejściu.

Aby zostać prosumentem lokatorskim wymagane będzie złożenie wniosku do swojego sprzedawcy energii. Sprzedawca zmieni formę rozliczeń najpóźniej od drugiego miesiąca po miesiącu, w którym złożono wniosek. Zawsze będzie można powrócić do standardowych rozliczeń prosumenta indywidualnego.

Do czasu złożenia i realizacji wniosku zgromadzone środki depozytu prosumenckiego będą rozliczane na standardowych zasadach dla innych prosumentów indywidualnych.

OZE w budynkach wielorodzinnych

Przewidywany termin wejścia w życie nowych przepisów to przełom lata i jesieni bieżącego roku. Jednak już teraz można składać wnioski na refinansowanie instalacji OZE, które wytwarzają energię na potrzeby budynków wielorodzinnych. Refinansowanie pochodzi z Grantu OZE, a jego wysokość to 50% wartości netto inwestycji.

Co istotne, refinansowanie przysługuje niezależnie od sposobu rozliczeń, obejmuje wiec instalacje rozliczane w ramach prosumenta indywidualnego, lokatorskiego, zbiorowego, a także na podstawie indywidualnych ustaleń ze sprzedawcą energii.

Według stanu na 20 kwietnia br, w sumie złożono 913 wniosków na kwotę wsparcia 61 mln zł. W budynkach objętych wnioskami znajduje się 59,7 tys. mieszkań. Podpisano 117 umów na kwotę wsparcia 5,3 mln zł. W budynkach objętych umowami znajduje się 5,3 tys. mieszkań.

Więcej informacji na temat grantu OZE znaleźć można na stronie https://www.bgk.pl/krajowy-plan-odbudowy/grant-oze/.

Dla zainteresowanych bezpośrednim rozliczaniem jednej instalacji OZE z wieloma lokalami dostępny jest również prosument zbiorowy (stosowne przepisy już obowiązują). W takim przypadku instalacja będzie mogła mieć moc aż do 1 MW, a także znajdować się w na budynku lub w bezpośrednim sąsiedztwie budynku, np. na garażu czy wiacie (jednak przyłączona musi być do wewnętrznej instalacji tego budynku).

Instalacja rozliczana będzie wirtualnie (bez wykorzystania kabli) ze wszystkimi licznikami w lokalach, które posiadają udział w energii. W przeciwieństwie do prosumenta lokatorskiego, autokonsumpcja wyliczana jest dla każdego zaangażowanego lokalu, a nie tylko dla części wspólnej. Więcej informacji na temat prosumenta zbiorowego można znaleźć w przewodniku i prezentacji, które znajdują się na tej stronie https://www.gov.pl/web/rozwojtechnologia/prosument-zbiorowy-w-polsce oraz w nagraniu ze specjalnego seminarium w tej sprawie:https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/seminiarium-ntprosumenta-zbiorowego.