Dostępność cyfrowa administracji

Najpóźniej w 2020 r. strony internetowe i serwisy administracji rządowej i samorządowej mają osiągnąć tzw. pełną dostępność. Dziś połowa witryn internetowych administracji publicznej jest niedostępna dla osób z różnymi niepełnosprawnościami i dysfunkcjami.

Co przewiduje projekt ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych?

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych, przygotowany przez ministra cyfryzacji. Jest on teraz w Sejmie.

Zgodnie z rządową propozycją, najpóźniej w 2020 r. strony internetowe i serwisy administracji rządowej i samorządowej mają osiągnąć tzw. pełną dostępność. W ramach projektu, dostępność należy rozumieć jako zasady i techniki, które powinno się stosować przy projektowaniu, tworzeniu, utrzymywaniu i aktualizowaniu stron internetowych oraz aplikacji mobilnych, tak by były one bardziej przystępne dla użytkowników.

W Polsce żyje niemal 5 mln osób niepełnosprawnych, co stanowi ponad 12 proc. ludności. Rozwiązania zawarte w projekcie obejmą także ułatwienia dla osób starszych, osób z dysfunkcjami, takimi jak dysgrafia czy dysleksja. Niedostępność stron to także wyzwanie dla osób kontuzjowanych.

Projekt obejmie wszystkie organy publiczne posiadające strony internetowe lub aplikacje mobilne, w tym podmioty nieobjęte tzw. Krajowymi Ramami Interoperacyjności: podmioty tworzone przez samorządy (wodociągi, parki technologiczne etc.), strony Senatu, Sejmu oraz Kancelarii Prezydenta.

Najważniejsze założenia:

• wdrożenie tzw. jednolitego standardu dostępności dla wszystkich organów publicznych (w poszerzonym zakresie niż do tej pory);
• wdrożenie zasady alternatywnego dostępu – zakłada się, że najważniejsza jest informacja niesiona przez publikowany dokument, a nie sam dokument, dlatego dla niedostępnych plików obywatel będzie miał prawo zadzwonić lub wysłać mail i poprosić o jego przeczytanie;
• wdrożenie zasady priorytetów dostępności – bezwzględnie dostępne muszą być te informacje, które niosą za sobą skutki prawne – urząd powinien je uczynić dostępnymi w pierwszej kolejności;
• wdrożenie zasady informacji zwrotnej – obywatel, kontaktując się z urzędem z wnioskiem o przekazanie informacji niesionych przez niedostępny dokument, informuje tym samym urząd, że ten dokument jest dla niego ważny (zakłada się, że przez taki mechanizm urząd zyska świadomość istoty sprawy i zamieni ten i inne dokumenty na ich dostępne wersje);
• pierwszy krok dla urzędu w realizacji obowiązku zapewnienia dostępności, to utworzenie deklaracji dostępności  – strony internetowej, która stanowi przewodnik dla osoby niepełnosprawnej, ułatwiający poruszanie się po witrynie urzędu;
• wdrożenie zasady dostępu do wszystkich informacji publikowanych przez urząd  – np., podmiot publikujący treści na mediach społecznościowych, które nie dostarczają technicznej możliwości do zapewnienia dostępności, będzie musiał opublikować kopię tych informacji na swojej stronie internetowej;
• wdrożenie procedury monitoringu realizacji przepisów ustawy i kar za niewywiązane się z obowiązku ustawy.

W projekcie przewidziano następujące kary:

• 10 tys. zł dla organu, który uporczywie unika zapewnienia dostępności;
• 5 tys. zł za nieopublikowanie oświadczenia o dostępności;
• 5 tys. zł za nieopublikowanie w formie dostępnej podstawowych informacji, które muszą zawsze i bezwzględnie być dostępne;

We wszystkich przypadkach organ otrzyma powiadomienie i wezwanie do naprawy, zanim zapadnie decyzja o karach.

Projekt ustawy wpisuje się w szersze działanie rządu, jakim jest program „Dostępność Plus”, a także dostosowuje polskie prawo do unijnej dyrektywy w sprawie dostępności stron internetowych i mobilnych aplikacji organów sektora publicznego.

Dyrektywa nakazuje zwiększenie dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych w oparciu o wspólne wymogi dostępności dla osób z ograniczeniami funkcjonalnymi. Takie osoby to m.in. osoby niewidome i słabowidzące, osoby głuche
i słabosłyszące, czy osoby mające trudności w komunikowaniu się z otoczeniem, ale również osoby starsze.

W efekcie, obywatele skorzystają na szerszym dostępie do informacji prezentowanych przez sektor publiczny, co z kolei bezpośrednio przyczyni się do łatwiejszego korzystania z przysługujących im praw.

Kiedy mają zostać wprowadzone nowe rozwiązania?

Nowe rozwiązania mają wejść w życie 14 dni od publikacji w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem niektórych przepisów, które zaczną obowiązywać w innych terminach, tak, aby urzędy miały czas na dostosowanie stron internetowych i aplikacji mobilnych.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl