Emerytury poniżej najniższych...
W ostatnich latach, rośnie liczba emerytur niższych od najniższych, czyli tych których nie obejmuje systemowa gwarancja polegająca na dopłacie do emerytury najniższej (zwanej też minimalną), która przysługuje tylko tym emerytom którzy wypracowali minimalny staż uprawniający do tej dopłaty.
Minimalne emerytury
Nowy system emerytalny wprowadzony 20 lat temu, wprowadził system zdefiniowanej składki polegający na tym, że emerytura jest proporcjonalna do wkładu pracy, czyli zgromadzonych uprawnień na indywidualnym koncie prowadzonym przez ZUS. Jednocześnie wprowadzono instytucję gwarancji minimalnej emerytury, która zapewnić ma dopłaty tym osobom które, „uzbierały” za mało tych uprawnień, ale mają jednocześnie staż pracy – obecnie w wysokości 20 lat dla kobiet i 25 dla mężczyzn.
W ostatnich latach, rośnie liczba emerytur niższych od najniższych, czyli tych których nie obejmuje systemowa gwarancja polegająca na dopłacie do emerytury najniższej (zwanej też minimalną), która przysługuje tylko tym emerytom którzy wypracowali minimalny staż uprawniający do tej dopłaty.
Emerytury niższe od najniższych
Jednak istnieje segment „bardzo niskich emerytur” zwanych „niższymi od najniższej”. Te emerytury otrzymują ci emeryci, którzy nie posiadają wymaganego stażu i w związku z tym nie mają prawa ubiegać się o podniesienie ich emerytury do wysokości minimalnej. Z opracowania Departamentu Statystyki i Prognoz Aktuarialnych (pdf 1,5mb) ZUS wynika, że właśnie ten segment „bardzo niskich” emerytur rośnie najszybciej, nawet szybciej niż segment emerytur minimalnych. I tak w portfelu emerytur przyznanych w danym roku kalendarzowym, liczba tych „bardzo niskich” wzrosła o 20% w ubiegłym roku (grudzień 2018) w porównaniu do danych z grudnia 2017 r. Co warto wiedzieć o tym segmencie „bardzo niskich” emerytur?
Po pierwsze w tym segmencie dominują kobiety (85,8% ogółu), co wynika z faktu, że mają one niższy ustawowy wiek emerytalny niż mężczyźni, a zatem otrzymały swoje pierwsze świadczenia począwszy już od roku 2009 r.. Oczywiście udział mężczyzn stopniowo rośnie, ale dopiero od roku 2014, od kiedy otrzymują oni również emerytury z nowego systemu.
Po drugie, w tym segmencie występuje największe zróżnicowanie w wysokości świadczeń. Najniższa emerytura wynosi zaledwie 2 grosze, które przysługują osobie która pracowała na umowie zlecenia zaledwie jeden dzień. Naturalnie wysokość ta wynika z podzielenia wartości zgromadzonego kapitału na indywidualnym koncie przez liczbę miesięcy otrzymywania świadczenia zwaną przez statystyków okresem dalszego trwania życia.
Należy przy okazji zwrócić uwagę na fakt, że mimo tych bardzo niskich emerytur, zróżnicowanie dochodów emerytów jest mniejsze niż ogółu dochodów ludności. Jest to rezultat spłaszczenia emerytur, zarówno „z dołu” właśnie przez instytucję gwarancji minimalnej emerytury, jak i „z góry” poprzez ograniczenie górnego limitu wnoszenia składek do wysokości 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia.
Po trzecie, świadczenia kobiet w segmencie „bardzo niskich emerytur” były przeciętnie wyższe niż mężczyzn, czyli odwrotnie niż w pozostałych segmentach. Można domniemywać, że wynika to ze stosunkowo hojnego sposobu wyliczania tzw. kapitału początkowego, w którym możliwe było wliczenie lat nieskładkowych, w tym tych wynikających z okresu uczenia się i wychowywania dzieci. Okazuje się, że aż 51,6% spośród tych emerytów, którym w grudniu 2018 r. wypłacano emeryturę w wysokości niższej niż najniższa miało emeryturę obliczoną wyłącznie w oparciu o zwaloryzowany kapitał początkowy, a więc osoby te nie odprowadzały składek na ubezpieczenia społeczne po 1998 r. - podał dr Paweł Wojciechowski, główny ekonomista ZUS.
A.J.
Zespół e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?