Handel ludźmi w Kodeksie karnym

8.9.2010

W dniu 8 września 2010r. wchodzi w życie nowelizacja Kodeksu karnego, wprowadzająca definicję handlu ludźmi. Przepisy noweli (Dz. U. nr 98 poz. 626) dodają do ustawowych definicji § 22.

Zgodnie z treścią znowelizowanego przepisu art. 115 § 22 k.k., który wchodzi w życie w dniu 8 września 2010 roku: „Handlem ludźmi jest werbowanie, transport, dostarczanie, przekazywanie, przechowywanie lub przyjmowanie osoby z zastosowaniem:

przemocy lub groźby bezprawnej,
uprowadzenia,
podstępu,
wprowadzenia w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania,
nadużycia stosunku zależności, wykorzystania krytycznego położenia lub stanu bezradności,
udzielenia albo przyjęcia korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy osobie sprawującej opiekę lub nadzór nad inną osobą
- w celu jej wykorzystania, nawet za jej zgodą, w szczególności w prostytucji, pornografii lub innych formach seksualnego wykorzystania, w pracy lub usługach o charakterze przymusowym, w żebractwie, w niewolnictwie lub innych formach wykorzystania poniżających godność człowieka lub w celu pozyskania komórek, tkanek lub narządów wbrew przepisom ustawy. Jeżeli zachowanie sprawcy dotyczy małoletniego, stanowi ono handel ludźmi, nawet gdy nie zostały użyte metody lub środki wymienione w pkt 1 – 6.”

Przedstawiciele doktryny pozytywnie oceniają wprowadzone zmiany- do tej pory bowiem korzystanie z art. 253 § 1 kk, sankcjonującego taki handel było utrudnione przez brak precyzyjnej definicji tego czynu zabronionego. Po 8 września przepis ten zostaje zastąpiony przez art. 189 a, zgodnie z którym kto dopuszcza się handlu ludźmi, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3. Karalne będzie również przygotowanie do popełnienia takiego przestępstwa. Znika natomiast przepis art. 204 § 4 kk, który penalizował zachowanie polegające na zwabieniu lub uprowadzeniu innej osoby w celu uprawiania prostytucji za granicą. Obecnie bowiem te same znamiona czynu znajdują się w nowej definicji handlu ludźmi. Komentuje się, że przyjęcie tej definicji ma ułatwić ściganie i walkę z tego typu przestępstwami.

Konieczność wprowadzenia nowych rozwiązań wynika z ratyfikowanych przez Polskę umów międzynarodowych (m. in. statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego, Konwencji w sprawie przeciwdziałania handlowi ludźmi, a także ratyfikowanego przez Polskę w 2003r. protokołu „o zapobieganiu, zwalczaniu oraz karaniu za handel ludźmi, w szczególności kobietami i dziećmi”). Co prawda w umowach tych znajdowały się definicje handlu ludźmi, jednakże akty te nie mogły być bezpośrednio stosowane w polskim prawie, nakładano na nie jedynie obowiązek penalizacji określonych czynów w prawie wewnętrznym.

Nowelizacja wprowadza również zakaz organizowania adopcji dzieci za opłatą. Zgodnie z art. 211 a kto, w celi osiągnięcia korzyści majątkowej, zajmuje się organizowaniem adopcji dzieci wbrew przepisom ustawy podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Ta zmiana z kolei wywołała falę protestów organizacji zajmujących się pomocą dla rodzin chcących adoptować dziecko. Korzystający z możliwości „adopcji ze wskazaniem” obawiają się bowiem podejrzeń o to, że kupują dziecko od jego biologicznej matki. Korzyścią majątkową są wszakże przekazywane takiej osobie opłaty za leczenie, koszty porodu i utrzymanie matki w czasie ciąży. Organizacje adopcyjne szacują, że na prawie 3,5 tys. adopcji rocznie, nawet tysiąc to adopcje ze takim wskazaniem. Po zmianie prawa ta liczba może znacznie wzrosnąć. Może ona spowodować rozkwit rynku handlu dziećmi.
Z cytowanego jednak przepisu wynika, że kara ma grozić jedynie pośrednikowi, który dla zysku organizuje takie adopcje.

Zespół
e-prawnik.pl

Komentarze