Inwestycje publiczno-prywatne bardziej wydajne

Znowelizowana ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym wprowadza tzw. test PPP - minister ds. rozwoju regionalnego będzie obowiązkowo wydawał niewiążącą opinię nt. realizacji projektów w innej formule niż PPP, finansowanych z budżetu państwa w kwocie co najmniej 300 mln zł. Nowe przepisy wynikają bezpośrednio ze Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju i mają na celu usunięcie barier prawnych dla partnerstwa publiczno-prywatnego, tak aby uwolnić potencjał kapitału prywatnego.

Co przewiduje ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym oraz niektórych innych ustaw? 

Nowelizacja ma na celu poprawę otoczenia prawnego parnerstwa publiczno-prywatnego w Polsce. Wprowadzane zmiany mają w zamierzeniu umożliwić efektywne przygotowywanie i realizację projektów w ramach parnerstwa publiczno-prywatnego. Uchwalona ustawa wprowadza w związku z tym zmiany w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (Dz.U. z 2017 r. poz. 1834).

Nowelizacja wprowadza regulacje dotyczące kwestii oceny efektywności realizacji przedsięwzięcia w formule partnerstwa publiczno-prywatnego. Podmiot publiczny przed wszczęciem postępowania w sprawie wyboru partnera prywatnego będzie miał obowiązek sporządzenia oceny efektywności realizacji przedsięwzięcia w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego, w porównaniu do realizacji tego przedsięwzięcia w inny sposób, w szczególności przy wykorzystaniu wyłącznie środków publicznych.

Ponadto podmiot publiczny będzie mógł wystąpić do ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego o opinię na temat zasadności realizacji rzedsięwzięcia w ramach  partnerstwa publiczno-prywatnego. Opinia ministra będzie sporządzana w oparciu o prace przygotowawcze wykonane przez podmiot publiczny, w terminie 60 dni od otrzymania kompletnego wniosku.

Istotną zmianą przyjętą przez nowelizację jest wprowadzenie nowej regulacji, w którym przewidziano możliwość wyrażenia przez podmiot publiczny zgody na zawarcie umowy przez jednoosobową spółkę partnera prywatnego albo spółkę kapitałową, której jedynymi wspólnikami są partnerzy prywatni, a która została zawiązana właśnie w celu realizacji przedsięwzięcia. Warunki zgody podmiot publiczny określa w pierwszym dokumencie, który udostępnia w postępowaniu o zawarcie umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym. Ustawa stanowi przy tym, że w sytuacji wyrażenia powyżej wskazanej zgody, partner prywatny będzie ponosił odpowiedzialność solidarną ze spółką, za szkodę wyrządzoną podmiotowi publicznemu w skutek nieudostępnienia spółce zasobów, które wskazał w ofercie.

Innym zabezpieczeniem sytuacji prawnej podmiotu publicznego jest wprowadzana regulacja umożliwiająca, w przypadku gdy podmiot publiczny jest inwestorem, by w umowie o partnerstwie publiczno-prywatnym wyłączano stosowanie wobec niego przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących odpowiedzialności inwestora za wynagrodzenie należne podwykonawcy. W takiej sytuacji podmiot prywatny powinien przed zawarciem umowy, poinformować podwykonawcę o wyłączeniu odpowiedzialności podmiotu publicznego, a odpowiedzialnym za wynagrodzenie podwykonawcy (jak inwestor) będzie spółka zawiązana w celu wykonania umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym albo partner prywatny.

Przyjęta ustawa wprowadza ponadto regulację, iż partner prywatny ma obowiązek bieżącego raportowania podmiotowi publicznemu o stanie realizacji przedsięwzięcia i stanie technicznym składnika majątkowego wykorzystywanego przez partnera prywatnego do realizacji przedsięwzięcia.

Ustawa wprowadza także regulację umożliwiającą zawarcie przez podmiot publiczny umowy z osobą trzecią finansującą przedsięwzięcie w całości lub w części, na mocy której, w przypadku poważnego zagrożenia realizacji przedsięwzięcia, podmiot publiczny będzie mógł przenieść na tę osobę trzecią całość lub część obowiązków partnera prywatnego, wrz ze związanymi z nimi prawami.

Nowelizacja przewiduje, że partnerstwo publiczno-prywatne będzie mogło być realizowane wyłącznie w formie spółki kapitałowej (spółki z o.o. albo spółki akcyjnej).

Ustawa określa również zadania ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego, jako organu właściwego w sprawach partnerstwa publiczno-prywatnego. Minister zajmował się będzie wydawaniem opinii dotyczących projektów, upowszechnianiem i promowaniem dobrych praktyk z zakresu partnerstwa publiczno-prywatnego, przygotowaniem i upowszechnianiem przykładowych wzorów umów o partnerstwie publiczno-prywatnym. Będzie on prowadził bazę partnerstw publiczno-prywatnych oraz dokonywał analiz i ocen funkcjonowania partnerstwa publiczno-prywatnego.

Ustawa nowelizuje ponadto 19 ustaw, w tym w szczególności: ustawę z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego, ustawę z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, ustawę z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, ustawę z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, ustawę z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, ustawę z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, ustawę z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych czy ustawę z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej.

Najważniejsze zmiany wprowadzane w zmienianych ustawach dotyczą m.in.:

• wprowadzenia w Kodeksie postępownia cywilnego regulacji dotyczącej możliwości nadania klauzuli wykonalności przeciwko partnerowi prywatnemu w razie bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce w zakresie obowiązku zapłaty wynagrodzenia należnego podwykonawcy;
• wprowadzenia w ustawie o drogach publicznych możliwości pobierania opłat za postój pojazdów samochodowych w śródmiejskiej strefie płatnego parkowania. Strefa taka będzie mogła być ustanowiona przez radę gminy (radę miasta) na obszarach zgrupowania intensywnej zabudowy funkcjonalnego śródmieścia w mieście o liczbie ludności powyżej 100 tysięcy mieszkańców. Ustalenie śródmiejskiej strefy płatnego parkowania wymaga uprzedniego przeprowadzenia przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) analizy rotacji parkujących pojazdów samochodowych w planowanej strefie. Ustawa wprowadza regulację, iż wysokość opłaty ustalanej przez radę gminy (radę miasta) za pierwszą godzinę postoju nie może przekraczać w strefie płatnego parkowania - 0,15 % minimalnego wynagrodzenia za pracę, a w śródmiejskiej strefie płatnego parkowania - 0,45 % minimalnego wynagrodzenia za pracę. Ponadto opłata dodatkowa za nieuiszczenie opłaty za postój pojazdów będzie wynosiła 10 % minimalnego wynagrodzenia za pracę. Środki uzyskane z opłat za postój pojazdów w śródmiejskiej strefie płatnego parkowania, w wysokości nie mniejszej niż 65 % oraz środki z opłat dodatkowych z tytułu nieuiszczenia opłaty za postój w  śródmiejskiej strefie płatnego parkowania gmina będzie przeznaczała wyłącznie na sfinansowanie poprawy publicznego transportu zbiorowego, budowę lub przebudowę infrastruktury pieszej lub rowerowej oraz na zieleń i zadrzewienia;
• wprowadzenia w ustawie o gospodarce nieruchomościami możliwości zbywania nieruchomości w drodze bezprzetargowej, jeżeli jest sprzedawana finansującemu wybranemu w trybie ustawy – Prawo zamówień publicznych z równoczesnym zawarciem umowy leasingu, na mocy której finansujący nieodwołanie zobowiązuje się przenieść na zbywcę albo podmiot wkazany przez zbywcę własność tej nieruchomości. Ponadto wprowadzono możliwość zawierania w drodze bezprzetargowej umów użytkowania, najmu lub dzierżawy na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata jeżeli użytkownikiem, najemcą lub dzierżawcą jest partner prywatny lub spółka wybrani w trybie ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym;
• wprowadzenia w ustawie – Ordynacja podatkowa możliwości wystąpienia o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej przez podmiot publiczny w zakresie mającym wpływ na sposób obliczania wynagrodzenia w związku z zawieraną umową o partnerstwie publiczno-prywatnym;
• wprowadzenia w ustawie o finansach publicznych szczegółowych zasad dotyczących obowiązku uzyskiwania opinii ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego w sprawie sposobu realizacji inwestycji, jeżeli planowana kwota finansowania z budżetu państwa tych inwestycji przekracza 300 milionów złotych. Ponadto wprowadzono regulację umożliwiającą udzielanie z budżetu jednostek samorządu terytorialnego dotacji celowych na dofinansowanie kosztów inwestycji związanych z wykonywaniem zadań publicznych jednostki w ramach umów o partnerstwie publiczno-prywatnym;
• wprowadzenia w ustawie o działalności leczniczej zezwolenia na wyrażanie zgody przez podmioty publiczne na wnoszenie majątku samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej w formie aportu do spółki kapitałowej zakładanej w formule partnerstwa publiczno-prywatnego. 

W zakresie przepisów przejściowych ustawa przewiduje, że do postępowań w sprawie wyboru partnera prywatnego, postępowań o udzielenie zamówienia publicznego oraz postępowań o zawarcie umowy koncesji, wszczętych przed dniem wejścia w życie uchwalonej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe. Ponadto ustawa stanowi, iż w terminie trzech miesięcy od dnia wejścia w życie uchwalonej ustawy podmioty publiczne przekażą ministrowi właściwemu do spraw rozwoju regionalnego informacje dotyczące partnerstw publiczno-prywatnych trwających w dniu wejścia w życie obecnie uchwalonej ustawy.

Kiedy nowe przepisy zaczynają obowiązywać? 

Ustawa weszła w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia (tj. 19 września 2018 r.), z wyjątkiem regulacji dotyczących zmian w ustawie o drogach publicznych, które wchodzą w życie po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia, czyli 5 wrzesnia 2019 r.

Zob. też:

• Co nowego w partnerstwie publiczno-prywatnym?
• Jak będzie rozwijane partnerstwo publiczno-prywatne?
• Realizacja projektów infrastrukturalnych w formule PPP będzie efektywniejsza

A.J.
Zespół e-prawnik.pl