Jak walczyć z morskim kłusownictwem?
Parlament Europejski rozpatrzy projekt rozporządzenia, którego celem jest przeciwdziałanie nielegalnym, nieraportowanym i nieuregulowanym połowom. Statki dokonujące takich połowów będą umieszczane w specjalnym wykazie, a armatorzy będą podlegać karom grzywny w wysokości od 300 tys. do 500 tys. euro oraz zakazowi korzystania ze środków pomocy publicznej lub dotacji. Projekt rozporządzenia znajdzie zastosowanie wobec rybaków nielegalnie odławiających dorsza w Morzu Bałtyckim.
Nielegalne, nieraportowane i nieuregulowane połowy (ang. illegal, unreported and unregulated fishing - IUU) stanowią poważny i coraz istotniejszy problem na świecie. Greenpeace oblicza, że dochody z kłusownictwa morskiego przynoszą na świecie od 4 do 9 miliardów dolarów rocznie. Jest to równowartość 20% dochodu z legalnej sprzedaży ryb na całym świecie. Szacunkowe dane mówią o tym, że dochody z kłusownictwa u samych tylko wybrzeży Afryki wynoszą około miliarda dolarów rocznie. Na tej czarnej liście znajduje się również Unia Europejska, która boryka się m.in. z problemem połowów tuńczyka błękitnopłetwego, dorsza w Morzu Barentsa i Morzu Bałtyckim oraz antara patagońskiego.
Komisja Europejska przygotowała projekt rozporządzenia w sprawie zwalczania połowów IUU niezależnie od miejsca ich dokonywania, który w znacznym stopniu opiera się on na postulatach wysuniętych przez Parlament Europejski w lutym 2007 roku. Do najistotniejszych elementów proponowanego rozporządzenia należą m.in. stworzenie listy statków biorących udział w połowach IUU, system kontroli przez państwo portu, który uniemożliwiłby dostęp dla statków państw trzecich biorących udział w połowach IUU, zakaz przywozu ryb pochodzących z połowów IUU poprzez wymóg zaświadczenia ze strony danego państwa bandery, że połów odbył się w sposób zgodny z prawem, opracowanie wspólnotowego systemu ostrzegania w przypadku podejrzeń, że ryby pochodzą z połowów IUU, zakaz przywozu ryb z krajów uznanych za niewspółpracujące z systemem UE, a także przepisy określające szczegółowo, jakie działania mają zostać podjęte w każdej z powyższych sytuacji.
"Jeżeli wniosek ten zostanie przyjęty w obecnej formie, Wspólnota znajdzie się na czele działań międzynarodowych na rzecz wyeliminowania połowów IUU i będzie mogła wywierać presję na państwa, które zezwalają na dokonywanie połowów IUU przez swoje statki" - twierdzi autorka parlamentarnego sprawozdania Marie-Hélène AUBERT (Verts/ALE, FR). Sprawozdawczymi podkreśla, że UE jest jedną z największych potęg rybackich i największym rynkiem na świecie i dlatego spoczywa na niej odpowiedzialność za inicjowanie działań przeciwko nielegalnym połowom.
W sprawozdaniu posłowie wskazują na główne aspekty, które stanowią przedmiot kontrowersji w pracach nad propozycja Komisji. W szczególności dotyczą one zakresu rozporządzenia, świadectw połowowych oraz harmonizacji kar.
Zakres rozporządzenia i lista IUU
Przedmiotem kontrowersji jest kwestia, czy rozporządzenie powinno mieć zastosowanie do statków pływających pod banderą państw UE, czy też wyłącznie do statków krajów trzecich. "Jeżeli przepisy rozporządzenia w sprawie połowów IUU nie będą miały zastosowania do statków UE, pojawią się uzasadnione skargi, że UE krytykuje innych, podczas gdy sama nadaje sobie przywilej prowadzenia połowów IUU" - uważa Aubert. "Wspólnota musi stosować te same zasady, jakie stosuje wobec innych, do swoich własnych statków i operatorów" - uważa posłanka i przekonuje, że przepisy wspólnej polityki rybackiej nie przesądzają o tym, że sytuacja statków UE różni się znacznie od sytuacji statków z innych krajów.
Posłowie z Komisji Rybołówstwa proponują, aby poza właścicielem i operatorem także państwo bandery było informowane o umieszczeniu jednego z jego statków w wykazie statków dokonujących nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów.
Wspólnotowy wykaz statków dokonujących nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów oraz wykaz państw niewspółpracujących będzie publikowany w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Zagwarantuje to możliwość znalezienia wykazu w konkretnej publikacji urzędowej.
Ponadto, jeżeli dany właściciel statku zostanie wprowadzony do wspólnotowego wykazu statków prowadzących połowy IUU, szczegółowej inspekcji poddane zostaną wszystkie statki, których jest właścicielem.
Państwa członkowskie będą musiały odmówić zgody na eksport statku pływającego pod ich banderami, który znajduje się w wykazie statków dokonujących połowów IUU oraz nie będą mogły udzielić wsparcia lub przyznać dotacji takim statkom.
Posłowie chcą, aby państwa członkowskie przeprowadzały co roku inspekcje co najmniej 50 % wyładunków, przeładunków i operacji przetwarzania na pokładzie dokonywanych przez statki rybackie z krajów trzecich w ich portach. KE proponowała, by inspekcjami objęte było 15% wyładunków, jednak posłowie uważają, że skoro wszystkie statki zarejestrowane w państwach członkowskich UE mają podlegać inspekcji, to poddawanie inspekcjom jedynie 15% statków z krajów trzecich byłoby dyskryminujące.
Świadectwa połowowe
Świadectwo połowowe zapewnił o wiele większe możliwości śledzenia pochodzenia produktów rybnych i musi stanowić filar rozporządzenia. "W przeciwnym wypadku cały system będzie miał jedynie funkcję kosmetyczną i nie będzie miał żadnego poważnego wpływu na połowy IUU" - uważa Aubert. "Pojawiły się głosy, że kwestia ta jest zbyt złożona, jednak rybołówstwo w dzisiejszym zglobalizowanym świecie jest działalnością bardzo złożoną - złowiona ryba musi nierzadko przebyć długą drogę, zanim trafi do konsumenta. Transport przez wiele granic, portów i lotnisk stwarza wiele możliwości przemieszania ryb z połowów legalnych z rybami złowionymi nielegalnie, co skutkuje niezgodnym z prawem wprowadzaniem do obrotu ryb pochodzących z połowów IUU. Skuteczny i kompleksowy system śledzenia pochodzenia ryb jest niezbędny, aby do minimum ograniczyć proceder nielegalnego wprowadzania ryb do obrotu" - uważa autorka sprawozdania.
Sankcje muszą być odstraszające
Obecnie sankcje stosowane przez poszczególne państwa członkowskie różnią się od siebie w sposób znaczący i nie spełniają funkcji odstraszającej. Parlament od dłuższego czasu apeluje o harmonizację kar na poziomie, który zniechęcałby do prowadzenia nielegalnych działań, a nie stanowiłby tylko koszt prowadzenia działalności.
Proponowane rozporządzenie nie nakłada sankcji karnych, lecz ustanawia maksymalny wymiar kar na poziomie pozwalającym nadać tym karom funkcje odstraszające. Obecność różnic w odniesieniu do wymiaru sankcji stanowiła bowiem dyskryminację niektórych rybaków w UE.
Kary administracyjne przewidziane w projekcie to grzywna w wysokości co najmniej 300 tys. EUR dla osób fizycznych oraz co najmniej 500 tys. EUR dla osób prawnych. Państwa członkowskie mogą także podjąć decyzję o stosowaniu sankcji karnych, pod warunkiem, że wysokość takich sankcji będzie przynajmniej odpowiadała wysokości kar administracyjnych.
Posłowie proponuja, aby karom administracyjnym towarzyszyły także inne środki, takie jak czasowy lub stały zakaz korzystania z pomocy publicznej lub dotacji oraz zwrot środków otrzymanych w ramach pomocy publicznej lub dotacji przez statki prowadzące połowy IUU podczas odpowiedniego okresu finansowego.
Pełne wejście w życie proponowanych regulacji będzie wymagało stosownych działań dostosowawczych w poszczególnych krajach w zakresie prawa krajowego, systemu kontroli, potrzeb finansowych, szkoleniowych. Dlatego posłowie proponują, aby w pierwszym roku obowiązywania rozporządzenia przeprowadzane były co 6 miesięcy kontrole w celu oceny gotowości państw członkowskich do pełnego przestrzegania przepisów. W przypadku stwierdzenia uchybień państwa członkowskie mogą być wezwane do wprowadzenia niezbędnych korekt dostosowawczych.
Skutki dla krajów rozwijających się
Posłowie chcą, aby Komisja Europejska w ciągu trzech miesięcy od wejścia w życie proponowanego rozporządzenia opublikowała analizę jego prawdopodobnych skutków dla krajów rozwijających się. KE powinna również przedstawić wniosek dotyczący finansowania konkretnych programów wspierających wdrażanie proponowanego rozporządzenia oraz likwidujących ewentualne negatywne jego skutki.
Marie-Hélène AUBERT (Verts/ALE, FR)
A6-0193/2008 Sprawozdanie w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Rady ustanawiającego wspólnotowy system zapobiegania nielegalnym, nieraportowanym i nieuregulowanym połowom oraz ich powstrzymywania i eliminowania
Źródło: Serwis prasowy Parlamentu Europejskiego, redakcja polska
A.J.
Zespół e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?