Kary dla menedżerów

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów został członkiem Komisji Nadzoru Finansowego. UOKiK może już nałożyć kary na menedżerów, którzy umyślnie naruszyli zbiorowe interesy konsumentów lub za wiedzą których firmy stosują klauzule niedozwolone. Weszły bowiem w życie niektóre przepisy nowelizacji ustawy o wzmocnieniu nadzoru nad rynkiem finansowym.

Nowe kompetencje Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

– "Nowe kompetencje Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów to kolejny krok w walce z nadużyciami na rynku finansowym. Będziemy korzystać z nowych narzędzi, ponieważ z naszego doświadczenia wynika, że to decyzje oraz nadzór kadry zarządzającej mają ogromny wpływ na stosowanie przez firmę praktyk, które naruszają prawa konsumentów. Może to być np. wywieranie presji na sprzedawców, by pozyskiwali jak najwięcej klientów, nawet kosztem wprowadzania ich w błąd" – stwierdził Marek Niechciał, prezes UOKiK.

Od soboty, 15 grudnia br., prezes UOKiK może nałożyć karę finansową na osobę z kadry zarządzającej przedsiębiorstwem, jeżeli stwierdzi, że umyślnie przyczyniła się do naruszenia zbiorowych interesów konsumentów lub do stosowania klauzul niedozwolonych. Wysokość tych kar to maksymalnie 2 mln zł, a w przypadku menedżera spółki z sektora finansowego - 5 mln zł. Sankcja finansowa na osobę fizyczną może być orzekana w decyzji, w której prezes UOKiK nałoży karę na przedsiębiorcę. Do tej pory taka możliwość istniała za naruszenie przepisów o ochronie konkurencji.

Kary nałożone na branżę finansową będą zasilać nowopowstały Fundusz Edukacji Finansowej. Jego celem jest zwiększenie świadomości finansowej Polaków oraz działania edukacyjne w tym zakresie.

Dzięki nowelizacji, usprawni się wymiana informacji między organami administracji, ponieważ prezes UOKiK został członkiem Komisji Nadzoru Finansowego i będzie brał udział w jej posiedzeniach z głosem doradczym. – "Cieszę się też, że skład KNF został zwiększony. Dzięki temu będzie można szerzej spojrzeć na sprawy rynku finansowego" – dodał Marek Niechciał.

Nowe przepisy

Powyższe informacje dotyczą nowelizacji ustawy o zmianie niektórych innych ustaw w związku ze wzmocnieniem nadzoru nad rynkiem finansowym oraz ochrony inwestorów na tym rynku. Część jej przepisów, w tym dotyczących nowych kompetencji UOKiK, weszła w życie w sobotę, 15 grudnia 2018 r.

Nowelizacja wchodzi bowiem w życie z dniem 1 stycznia 2019 r., z wyjątkiem:

• art. 1 pkt 1 i pkt 2 lit. c, art. 2 pkt 3–5, art. 18 oraz art. 19, które weszły w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, czyli 1 grudnia 2018 r.;
• art. 2 pkt 1, art. 8 pkt 3–6, art. 10 pkt 2, 4, 6 i 9–16, art. 11 pkt 1 i 2, art. 15, art. 36 oraz art. 43, które weszły w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, tj. 15 grudnia 2018 r.;
• art. 4, art. 6, art. 9 pkt 1–4, pkt 6 lit. a i pkt 7, art. 14, art. 44 oraz art. 45, które wchodzą w życie z dniem 1 lipca 2019 r.

Co jeszcze przewiduje ustawa z dnia 9 listopada 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem nadzoru nad rynkiem finansowym oraz ochrony inwestorów na tym rynku?

Podstawowym celem ustawy jest wprowadzenie zmian mających umożliwić wzmocnienie nadzoru nad rynkiem finansowym oraz ochrony inwestorów na tym rynku.

Jak wskazywali przedstawiciele projektodawców w trakcie prac legislacyjnych, ustawa jest też efektem przeglądu skuteczności obowiązujących dotychczas rozwiązań oraz stanowi reakcję na rekomendacje przedstawione przez przedstawiciela Międzynarodowego Funduszu Walutowego dotyczące zwiększenia niezależności finansowej KNF.

Ustawa nowelizuje 23 ustawy. Wśród najistotniejszych zmian wprowadzanych przedłożoną ustawą wskazać należy:

1. dokonanie modyfikacji składu Komisji Nadzoru Finansowego, polegającej na rozszerzeniu składu Komisji Nadzoru Finansowego o 4 dodatkowych członków – przedstawicieli: Prezesa Rady Ministrów, Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz ministra – członka Rady Ministrów właściwego do spraw koordynowania działalności służb specjalnych;
2. dokonanie istotnych zmian w zakresie organizacji i funkcjonowania Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF), polegających w szczególności na nadaniu statusu państwowej osoby prawnej oraz uzyskaniu przez Urząd niezależności w dysponowaniu posiadanymi funduszami. Stanie się on więc państwową osobą prawną, której zadaniem będzie zapewnienie obsługi Komisji Nadzoru Finansowego i jej przewodniczącego. Nowelizacja zmienia sposób finansowania Komisji Nadzoru Finansowego oraz Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego, które będą finansowane bezpośrednio z opłat wnoszonych przez nadzorowane podmioty rynku finansowego, a nie – jak dotychczas – za pośrednictwem budżetu państwa. Dzięki temu komisja będzie mogła sprawniej zarządzać swoimi środkami. 
3. wprowadzenie mechanizmu wydawania przez KNF decyzji o przejęciu banku przez inny bank oraz umożliwienie Bankowemu Funduszowi Gwarancyjnemu udzielania wsparcia podmiotom przejmującym bank. Nowelizacja przewiduje, że Komisja Nadzoru Finansowego będzie mogła podjąć decyzję o przejęciu banku przez inny bank za zgodą banku przejmującego, jeżeli nie zagrozi to bezpieczeństwu środków gromadzonych na rachunkach w banku przejmującym czy zmniejszeniem wysokości jego funduszy. Wsparcia podmiotom przejmującym bank będzie mógł udzielać Bankowy Fundusz Gwarancyjny.

Ponadto przyjęte w ustawie zmiany m.in.:

1. umożliwiają wymianę informacji uzyskanych w związku z pracami KNF przez instytucje posiadające w niej swoich przedstawicieli;
2. wprowadzają przepisy umożliwiające efektywną, wzajemną wymianę informacji, w tym chronionych ustawowo, pomiędzy KNF a Agencją Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralnym Biurem Antykorupcyjnym, Krajową Administracją Skarbową, Policją oraz Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów;
3. przewidują możliwość przekazywania Prezesowi Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej niezbędnych informacji i dokumentów przez Przewodniczącego Komisji w celu realizacji zastępstwa procesowego;
4. obligują Przewodniczącego Komisji i jego zastępców do udostępniania na żądanie Prezesa Rady Ministrów stosownych informacji związanych z pracami Komisji;
5. przewidują, że w przypadku identyfikacji ryzyka systemowego w rozumieniu art. 17 ustawy o nadzorze makroostrożnościowym nad systemem finansowym i zarządzaniu kryzysowym w systemie finansowym, Przewodniczący Komisji informuje Prezesa Rady Ministrów z własnej inicjatywy o czynnikach stwarzających takie ryzyko oraz podjętych w związku z tym działaniach;
6. przewidują utworzenie jednego, centralnego repozytorium informacji na temat wielkości długu wyemitowanego przez poszczególnych emitentów oraz terminowości jego spłacania;
7. wprowadzają agenta emisji (art. 7a ustawy o obrocie instrumentami finansowymi), co powinno ułatwić emitentom przeprowadzenie procesu rejestracji dłużnych papierów wartościowych w depozycie i przyczynić się do skrócenia czasu trwania tego procesu;
8. wprowadzają zmiany w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi mające na celu stworzenie Funduszu Edukacji Finansowej oraz działającej przy nim Rady Edukacji Finansowej, w skład której będą wchodzili m.in. przedstawiciele ministra właściwego do spraw instytucji finansowych, ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, Przewodniczącego KNF, Prezesa NBP, Prezesa UOKiK oraz Rzecznika Finansowego. Na podstawie nowych przepisów zostanie zatem utworzony Fundusz Edukacji Finansowej, który ma zwiększyć świadomość finansową Polaków, w tym wiedzę o oferowanych produktach inwestycyjnych. Będzie on zasilany środkami pochodzącymi z kar administracyjnych nałożonych przez KNF i rzecznika finansowego.

Nowelizacja wprowadza ponadto obligatoryjną „dematerializację obligacji korporacyjnych, certyfikatów inwestycyjnych emitowanych przez fundusze inwestycyjne zamknięte oraz listów zastawnych, niezależnie od tego, czy były przedmiotem oferty publicznej oraz czy są przeznaczone do obrotu w jakimkolwiek systemie obrotu”. Będą one podlegały obowiązkowej rejestracji w depozycie papierów wartościowych prowadzonym przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych na zasadach odnoszących się do publicznych papierów wartościowych i obligacji skarbowych. Oznacza to, że wszystkie niepubliczne papiery dłużne będą rejestrowane tylko przez domy maklerskie i banki.

Wprowadzono możliwość wydłużenia kontroli KNF z 6 miesięcy do roku, a także blokowania rachunku z 48 do 72 godzin.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl