Konieczne zmiany w ustawie o rehabilitacji zawodowej oraz zatrudnianiu niepełnosprawnych
PKPP Lewiatan dostrzega konieczność dalszych zmian w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Ostatnia nowelizacja nie otworzyła zbyt szeroko drzwi do rynku pracy dla osób niepełnosprawnych.
Po pierwsze, w obliczu konieczności dopracowania nowelizacji ustawy podany 7-dniowy termin na przesłanie opinii jest zdecydowanie zbyt krótki na głęboką analizę i stoi w sprzeczności z zasadami dialogu społecznego.
Aby rozwiązania obecnie obowiązującej ustawy w znaczącym stopniu przyczyniły się do zwiększenia zatrudnienia osób niepełnosprawnych, konieczne jest ograniczenie niektórych uprawnień osób niepełnosprawnych, zwłaszcza tych szkodliwych dla nich samych. Przykładem tego może być obowiązkowy 7-godzinny dzień pracy uniemożliwiający zatrudnienie w trybie zmianowym lub w ruchu taśmowym osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Takie postulaty wypływają również ze środowiska samych osób niepełnosprawnych. Brak niestety takich propozycji w przedstawionych założeniach do nowelizacji ustawy o rehabilitacji.
W przedłożonej propozycji założeń poruszane są głównie kwestie czyniące przepisy ustawy bardziej spójnymi z przepisami innych ustaw. Elementy te jednak nie będą mieć bezpośredniego wpływu na poziom zatrudnienia osób niepełnosprawnych.
Są także niestety propozycje, które nie wpłyną pozytywnie na liczbę osób niepełnosprawnych pozostających w zatrudnieniu. Przykładem takiej propozycji jest próba rozszerzającej interpretacji przepisu art. 28 ust.1
pkt 3 ustawy o rehabilitacji. W przepisie tym wskazana jest konieczność zapewnienia przez pracodawcę, będącego zakładem pracy chronionej, doraźnej i specjalistycznej opieki medycznej. Tym samym dokonywanie rozszerzającej interpretacji, że opieka ta ma być sprawowana w sposób ciągły jest naszym zdaniem dalece nieuprawniona.
Podobne wątpliwości budzi propozycja usprawnienia orzekania o niepełnosprawności poprzez rozszerzenie zakresu danych gromadzonych w systemie EKSMON. Trudno doszukać się możliwości usprawnienia systemu przez gromadzenie dodatkowych danych i tym samym komplikowanie tego systemu. Tym bardziej, że wskazane dane (dotyczące sytuacji społecznej) są danymi wrażliwymi i nie mają żadnego związku z orzecznictwem o niepełnosprawności. Ponadto nie zostało sprecyzowane co dokładnie należy rozumieć pod pojęciem sytuacji społecznej.
Chcemy przestrzec przed pokusą łączenia orzecznictwa o niepełnosprawności z sytuacją społeczną. Taka sytuacja miała miejsce na początku lat 90, kiedy system rentowy był w pewnym stopniu częścią systemu pomocy społecznej. Skutki nieracjonalnego obciążania systemu ubezpieczeń takim działaniem będą widoczne jeszcze przez kilkanaście lat.
Nie zgadzamy się również z pomysłem zmian w art. 26b, który to przepis umożliwia dofinansowanie dla wszystkich pracodawców osoby niepełnosprawnej pracującej u nich w wymiarze czasu pracy nieprzekraczającym pełnego wymiaru. Propozycja aby takie dofinansowanie otrzymywał tylko pierwszy pracodawca, który zatrudni osobę niepełnosprawną jest niezrozumiała. Nie widzimy żadnej korzyści z takiego pomysłu dla zatrudniania osób niepełnosprawnych. Nie widzimy również żadnych podstaw dla takiego pomysłu, zwłaszcza, że już raz został on odrzucony na etapie prac sejmowych nad projektem ustawy. Propozycja ta może natomiast przyczynić się do zmniejszenia liczby pracodawców chętnych do takiego zatrudnienia.
Ponadto zaproponowane różnicowanie pracodawców na „szybszych" lub „wolniejszych" zaprzecza ogólnym zasadom dofinansowania zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Według tego pomysłu nie będą się liczyć koszty jakie poniesie pracodawca dla zatrudnienia osoby niepełnosprawnej, a jedynie pierwszeństwo tego pracodawcy w samym zatrudnieniu. Taka przesłanka, zwłaszcza w akcie prawnym dotyczącym osób niepełnosprawnych, jest co najmniej nieracjonalna. Należy sobie również zadać pytanie czy nie byłaby ona sprzeczna z Konstytucją.
Zwracamy uwagę na propozycję jednoznacznego wskazania, że środki zgromadzone na ZFRON mogą znajdować się wyłącznie na rachunku bankowym ZFRON należącym do prowadzącego zakład pracy chronionej i nie mogą być przekazywane na inne konta, subkonta i lokaty. Taka propozycja jest uzasadniona koniecznością zapewnienia pełnej dostępności do zakładowego funduszu. Sugerujemy jednak, przy tworzeniu zapisu ustawowego, wzięcie pod uwagę możliwości alokowania i zwiększania tych środków bez zmniejszania dostępności do nich np. poprzez lokaty typu overnight.
Proponowane założenia do nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych zawierają sygnalne propozycje, które bardziej lub mniej mogą przyczynić się do polepszenia efektywności ustawy i zwiększenia poziomu zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Kluczową kwestią będą jednak konkretne propozycje zapisów ustawowych, które mamy nadzieje otrzymać w terminie pozwalającym na dokonanie analizy w ciągu przepisowych 30 dni.
Podsumowując, chcemy wskazać, że w przyszłości liczymy na zachowanie terminów określonych dla konsultacji z partnerami społecznymi. Leży to w naszym wspólnym interesie, ponieważ dzięki temu proponowane akty prawne mają szansę na wielopłaszczyznową weryfikację. Z uwagi na krótki termin na analizę tych założeń prosimy traktować niniejszą opinię jako wstępną. Nad tymi zagadnieniami będziemy jeszcze pracować.
Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan
Warszawa, 18 marca 2009 r.
Źródło: PKPP Lewiatan - www.pkpplewiatan.pl
A.J.
Zespół e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?