Konkurencja na rynkach lokalnych

Działalność ta może być prowadzona przez gminę, specjalnie w tym celu utworzoną spółkę komunalną albo przedsiębiorcę prywatnego wyłonionego w drodze przetargu.

Przejawem nadużywania przez gminy swojej silnej pozycji rynkowej jest uzależnianie przyłączenia nieruchomości do lokalnej sieci wodociągowej i zbiorczych urządzeń kanalizacyjnych - będących własnością samorządu - od uiszczenia na jego rzecz nieprzewidzianej przepisami prawa jednorazowej opłaty. Za naruszenie prawa w tym zakresie ukarane zostały m.in. Gmina Jastków (15 tys. zł).

Z praktykami monopolistycznymi gmin spotykamy się również na rynkach wywozu odpadów. W 2008 roku Urząd prowadził liczne postępowania w tym zakresie stwierdzając przypadki utrudniania prowadzenia działalności gospodarczej poprzez formułowanie dodatkowych - niemożliwych do spełnienia wymagań dla ubiegających się o zezwolenie, bądź też nieuzasadnione faworyzowanie jednego z konkurujących przedsiębiorców. Niedozwolone są również praktyki, w których gmina uzależnia wydanie zezwolenia od zobowiązania do składowania odpadów na wyznaczonym przez nią wysypisku. W sierpniu tego roku za stosowanie takich praktyk została ukarana m.in. Gmina Miasto Zielona Góra. Na przedsiębiorcę nałożono sankcję finansową w wysokości ponad 95 tys. zł.

W zakresie przewozu osób również dochodzi do praktyk antykonkurencyjnych, ponieważ gminy - do których zadań należy zaspokajanie potrzeb społeczności w zakresie lokalnego transportu - są jednocześnie właścicielem przystanków autobusowych na obszarze swojej działalności, a każdy przedsiębiorca, który chciałby prowadzić działalność w tym zakresie musi uzyskać odpowiednie zezwolenie. Z praktyki Urzędu wynika, że gminy wykorzystując swoją silną pozycję odmawiają innym podmiotom prawa do korzystania z przystanków uprzywilejowując własne spółki komunalne. Tworzą w ten sposób bardzo silną barierę w dostępie do rynku, a tym samym zniekształcają konkurencję. Działania te nie są korzystne dla pasażerów, ponieważ osłabiają skłonność do obniżania cen oraz oferowania lepszych warunków świadczonych usług. W trakcie prowadzonych postępowań antymonopolowych UOKiK sprawdza m.in. czy Gmina Świebodzice i Jelenia Góra nie stosowały tego typu praktyk.

Do praktyk kwestionowanych przez UOKiK należą działania polegające na tym, że gminy lub należące do nich spółki komunalne zastrzegają, że nie ponoszą odpowiedzialności za ograniczenie lub wstrzymanie dostaw wody bądź odbioru ścieków wywołane np. nieprzewidzianym zmniejszeniem wydajności ujęcia bądź awarią sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej. Zgodnie z prawem przedsiębiorca nie odpowiada jedynie za sytuacje niezawinione i niezależne od niego, a tak sformułowana umowa daje możliwość uniknięcia odpowiedzialności odszkodowawczej w każdym przypadku nie wywiązania się z jej warunków.

Ponadto przedsiębiorcy bezprawnie ograniczają swoją odpowiedzialność finansową za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy przewidując np., że w razie dostarczenia wody o nieodpowiedniej jakości, należność może zostać obniżona o maksymalnie 10 proc. Zdaniem Urzędu, niezgodne z prawem jest arbitralne ustalanie górnej wysokości upustu. Za takie praktyki ukarane zostały m.in. Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji z Jaworzna i Rejonowe Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji z Sosnowca. Na przedsiębiorców zostały nałożone kary w łącznej wysokości 90 tys. zł.

Podstawowym zadaniem Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest dbałość o właściwe funkcjonowanie konkurencji jako dobra publicznie pożądanego. Konieczność rywalizacji na rynku sprawia, że przedsiębiorcy redukują koszty, zwiększają wydajność i rozwijają nowe produkty. Dzięki temu konsumenci mają dostęp do szerszej gamy lepszych jakościowo oraz tańszych towarów i usług. W rezultacie efektywna konkurencja wpływa na wzrost konkurencyjności całej gospodarki.

Źródło: www.uokik.gov.pl