Niezidentyfikowanie sprawców szkody a odpowiedzialność przedsiębiorstwa

Niezidentyfikowanie sprawców szkody nie zwiększa odpowiedzialności przedsiębiorcy

Prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiony w ruch za pomocą sił przyrody nie odpowiada za szkodę wyrządzoną przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, jeżeli istnieją podstawy do przyjęcia, że szkoda nastąpiła z wyłącznej winy osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności, choćby osoba ta nie została zidentyfikowana (art. 435 k.c.).

Powyższa uchwała została podjęta w odpowiedzi na pytanie prawne przedstawione przez Sąd Okręgowy w Warszawie postanowieniem z dnia 15 lutego 2017 r., sygn. akt XXIII Ga 1967/16:

"Czy prowadzÄ…cy na wÅ‚asny rachunek przedsiÄ™biorstwo lub zakÅ‚ad wprawiany w ruch za pomocÄ… siÅ‚ przyrody (pary, gazu, elektrycznoÅ›ci, paliw pÅ‚ynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodÄ™ na osobie lub mieniu wyrzÄ…dzonÄ… komukolwiek przez ruch przedsiÄ™biorstwa lub zakÅ‚adu w rozumieniu art. 435 § 1 k.c., w sytuacji gdy szkoda nastÄ…piÅ‚a z wyÅ‚Ä…cznej winy osoby trzeciej, za którÄ… nie ponosi on odpowiedzialnoÅ›ci i która nie zostaÅ‚a zidentyfikowana?"

W przedmiotowej sprawie do uszkodzenia szynobusu doszło wskutek najechania na tory, które zostały zniszczone przez nieznanych sprawców podczas próby kradzieży. W związku z tym, że sprawcy szkody nie zostali zindywidualizowani, powstało zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości co do tego, czy pozwany w tych okolicznościach może uwolnić się od odpowiedzialności.

WyjaÅ›nienia SÄ…du Najwyższego

Sąd Najwyższy uznał, że szkoda tego rodzaju jest związana z ruchem tego przedsiębiorstwa (przyjmując elastyczne rozumienie tego pojęcia, niekoniecznie związane z przemieszczaniem się w przestrzeni). W tej sprawie ruchem jest udostępnienie i utrzymywanie dostępności określonemu podmiotowi odcinka linii kolejowych.

Sąd Najwyższy wskazał także, iż odpowiedzialność na zasadzie ryzyka jest bardzo surowa i nie można jej poszerzać poprzez zawężenie okoliczności, dzięki którym przedsiębiorca może być zwolniony od odpowiedzialności (zawężenie przesłanki egzoneracyjnej). Zapewnił, że takie stanowisko nie uniemożliwi, czy też nie utrudni realizacji roszczeń odszkodowawczych, gdyż sytuacja, gdy sprawcą szkody jest osoba niezidentyfikowana, zawsze jest trudna. Sam fakt, że powstała na tle ruchu przedsiębiorstwa nie oznacza, że można przedsiębiorcę obciążać odpowiedzialnością.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl