Nowe otwarcie w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

Kolejny krok do wielkiej reformy w planowaniu przestrzennym

Sejm przyjął przygotowaną przez MRiT nowelizację ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Będzie to największa reforma w tej dziedzinie od 2003 roku.

Nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wprowadza nowe narzędzie planistyczne – plan ogólny, który ma być uchwalany obligatoryjnie dla całej gminy w randze aktu prawa miejscowego. Gminy będą miały na to czas do 1 stycznia 2026 r.

- "Dajemy samorządom realne narzędzia do planowania przestrzeni! Transparentne reguły inwestowania w planie ogólnym gminy oraz sprawne opracowanie planów miejscowych to również szansa na niższe ceny mieszkań" – mówił minister rozwoju i technologii Waldemar Buda.

- "Główną ideą, która nam przyświecała, było to, żeby tak zreformować system planowania przestrzennego, by był on bardziej elastyczny i by gminy mogły sprawniej oraz szybciej uchwalać nowe i zmieniać już obowiązujące akty planowania przestrzennego" – dodał wiceminister rozwoju i technologii Piotr Uściński.

Plan ogólny ma zastąpić studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Jego ustalenia będą podstawą do uchwalania planów miejscowych oraz wydawania decyzji o warunkach zabudowy.

Nową formą planu miejscowego będzie zintegrowany plan inwestycyjny sporządzany na wniosek inwestora, docelowo zastępujący tzw. specustawę mieszkaniową. Inwestor będzie mógł np. zobowiązać się do budowy szkoły lub wsparcia takiej inwestycji. W projekcie doprecyzowano przepisy dotyczące decyzji o warunkach zabudowy, m.in. obszar analizowany ograniczono do 200 m.

- "Zabudowa jednorodzinna, szkoły, przedszkola, placówki publiczne i usługowe – to wszystko może i powinno ze sobą współgrać dzięki mądremu planowaniu przestrzennemu. Dzięki reformie, każda gmina będzie mogła kreować przestrzeń szybciej, prościej i spójnie" – wskazał wiceminister rozwoju i technologii Piotr Uściński.

Ustawa przewiduje też uruchomienie nieodpłatnego i dostępnego dla wszystkich zainteresowanych Rejestru Urbanistycznego prowadzonego on-line.

Kluczowy plan ogólny gminy

- "Zastąpimy studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego planem ogólnym gminy. Uprościmy procedury planistyczne. Zasady wydawania decyzji o warunkach zabudowy będą bardziej precyzyjne. Udostępnimy  darmowy i dostępny dla wszystkich elektroniczny Rejestr Urbanistyczny. Chcemy, by planowanie przestrzenne było szybsze i bardziej zrównoważone" – informował wcześniej minister rozwoju i technologii Waldemar Buda.

Wprowadzone zostanie nowe narzędzie planistyczne dla całej gminy – plan ogólny. Będzie to akt prawa miejscowego, z którym zgodność będą musiały zachować zarówno plany miejscowe jak i decyzje o warunkach zabudowy.

Plan ogólny pozwoli określić m.in:

• strukturę funkcjonalno-przestrzenną gminy przez wydzielenie stref planistycznych;
• granice obszaru, na którym możliwe będzie uzupełnianie zabudowy w oparciu o decyzję o warunkach zabudowy;
• zasady lokalizacji nowej funkcji mieszkaniowej w relacji do obsługujących je obiektów, które realizują usługi publiczne, np. szkoła podstawowa, obszar zieleni publicznej.

- "Planowanie przestrzenne to ważna kompetencja gmin. Reforma daje samorządom narzędzia, aby sprawnie dbać o ład przestrzenny" – wskazywał wiceminister rozwoju i technologii Piotr Uściński.

- "Transparentne reguły inwestowania w planie ogólnym gminy oraz sprawne opracowanie nowych i zmiany istniejących planów miejscowych, w tym pod budownictwo mieszkaniowe, to szansa na niższe ceny mieszkań również w dużych miastach" – dodał minister Buda.

Nowe ścieżki konsultacji

Wprowadzone zostaną zmiany dotyczące procedury planistycznej polegające m.in. na ujednoliceniu przepisów dla różnych aktów planistycznych czy wprowadzeniu trybu uproszczonej procedury planistycznej w konkretnych przypadkach.

Dodatkowo, aby wzmocnić głos społeczeństwa w procedurach planistycznych, zmodyfikowano przepisy dotyczące partycypacji społecznej, wprowadzając między innymi możliwość stosowania różnorodnych form konsultacji.

System planowania przestrzennego zostanie uzupełniony o nowy rodzaj miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – zintegrowany plan inwestycyjny, uchwalany na wniosek inwestora. W ten sposób będzie możliwe uchwalenie planu miejscowego oraz realizacja inwestycji przy współudziale inwestora. Uchwalenie takiego planu miejscowego będzie możliwe po podpisaniu umowy pomiędzy gminą a inwestorami, określającej wzajemne prawa i obowiązki stron, w tym zobowiązania inwestora do realizacji inwestycji uzupełniającej. 

Rejestr Urbanistyczny

W 2026 r. uruchomiony zostanie darmowy i dostępny dla wszystkich zainteresowanych Rejestr Urbanistyczny, który będzie prowadzony w systemie teleinformatycznym. Znajdą się w nim m.in. takie informacje jak:

• raporty z konsultacji społecznych,
• decyzje administracyjne związane z planowaniem przestrzennym,
• rozstrzygnięcia organów nadzoru.

Co dalej z projektem?

Po przyjęciu przez Sejm, ustawąo zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw, która ma uprościć, przyspieszyć i ujednolicić procedury dotyczące planowania przestrzennego w gminach, zajmie się teraz Senat.

Nowe przepisy zaczną obowiązywać zasadniczo po 30 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Opracowanie strategii rozwoju gminy będzie fakultatywne do 1 stycznia 2026 r., a po tym terminie będzie obowiązkowe.

Materiały:

• Minister Waldemar Buda o projekcie ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym - nagranie
• Wypowiedź wideo ministra Waldemara Budy o reformie planowania i zagospodarowania przestrzennego

A.J.
Zespół e-prawnik.pl