Nowelizacja budżetu 2020

Nowy impuls dla rozwoju gospodarki

20 sierpnia 2020 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2020. Po nowelizacji, dochody budżetu państwa wyniosą 398,7 mld zł i będą niższe od zaplanowanych o 36,7 mld zł, a wydatki 508,0 mld (o 72,7 mld więcej od zakładanych). 109,3 mld zł deficytu pozwoli zabezpieczyć środki na stymulację rozwoju gospodarki i walkę ze skutkami COVID-19.

Sytuacja wywołana COVID-19 wymusiła aktualizację podstawowych parametrów budżetowych i makroekonomicznych oraz przygotowanie odpowiednich narzędzi do walki ze skutkami pandemii. Głównym celem nowelizacji ustawy budżetowej na 2020 r. jest zapewnienie środków do dalszej stymulacji rozwoju polskiej gospodarki tak, by mogła ona jak najszybciej wrócić na ścieżkę wzrostu.

- "Za nami okres globalnego lockdownu wywoływanego COVID-19, którego nikt się nie spodziewał podczas projektowania ustawy budżetowej na 2020 rok. Musieliśmy zapewnić wsparcie firmom i środki na walkę z COVID-19 oraz chronić miejsca pracy. Dzięki wydatkom i wprowadzonym przez rząd działaniom nasza gospodarka odczuła skutki ekonomiczne koronawirusa w mniejszym stopniu niż większość krajów UE. Wymagało to zaangażowania dużych środków finansowych i dlatego teraz nowelizujemy tegoroczny budżet" – mówił minister finansów Tadeusz Kościński. "Wpływy budżetowe wracają do wcześniejszych poziomów. Nadal jednak potrzebujemy funduszy na rozkręcenie gospodarki i pobudzenie inwestycji, aby w przyszłym roku wzrost PKB wrócił do poziomów z ostatnich lat" – dodał.

- "Nowelizacja budżetu w warunkach gospodarczych, które wywołała pandemia, nie powinna nikogo dziwić. Od lutego do dziś, wiele się zmieniło zarówno w zakresie wpływów i wydatków, w efekcie czego pojawił się deficyt budżetowy. Istotnym jest, że w większej części wynika on ze wzrostu wydatków, a nie z niższych wpływów podatkowych. Nowelizacja pozwala na uaktualnienie naszych przewidywań co do sytuacji budżetu w tym roku" – zaznaczył wiceminister finansów Sebastian Skuza.

- "COVID-19 spowodował gwałtowne wyhamowanie aktywności gospodarczej i załamanie dotychczasowych trendów większości kategorii makroekonomicznych, poczynając od połowy marca. Podchodzimy ostrożnie do przyszłości i przewidujemy, że w całym 2020 r. PKB obniży się o 4,6%. To o ok. 1 pkt. proc. niżej od krajowego konsensusu rynkowego, i tyle samo co wskazują prognozy MFW i KE" – podkreślił wiceminister finansów Piotr Patkowski.

Dochody i wydatki

Nowelizacja ustawy budżetowej zakłada, że dochody budżetu państwa w 2020 r. będą niższe od tych zaplanowanych o 36,7 mld zł. W ustawie z lutego br. było to 435,3 mld zł, w nowelizacji 398,7 mld zł.

Dochody budżetu państwa z VAT prognozujemy na poziomie 170 mld, z akcyzy 68,4 mld zł, z CIT 38,5 mld zł, a z PIT 64,1 mld zł.

Dochody niepodatkowe zaplanowane zostały w kwocie wyższej o 3,6 mld zł.

Wydatki budżetu państwa zwiększono o 72,7 mld zł w porównaniu do kwoty zaplanowanej w ustawie budżetowej na 2020 r. (435,3 mld zł).

Deficyt budżetu państwa wyniesie 109,3 mld zł.

Dane makroekonomiczne

Rząd przewiduje, że w całym 2020 r., PKB obniży się o 4,6%, wobec wzrostu o 4,1% rok wcześniej i 3,7% zakładanych w pierwotnej ustawie.

Zakłada, że w 2020 r. przeciętne zatrudnienie w gospodarce narodowej obniży się o 2,4% (wobec wzrostu o 1,5% w 2019 r. i zakładanych 0,5%), w tym w sektorze przedsiębiorstw o 2%, co znajdzie odzwierciedlenie we wzroście bezrobocia do 8% na koniec br. (z 5,2% na koniec 2019 r. oraz prognozowanych 5,1%).

Płace w gospodarce narodowej powinny zwiększyć się o 3,5% (wobec 7,2% w 2019 r. i przewidywanych 6,0%), a w sektorze przedsiębiorstw o 3%.

Przeciętnie w br. inflacja zwiększy się do 3,3%, wobec 2,3% rok wcześniej oraz 2,5% zakładanych w pierwotnej ustawie.

SRW i zwiększenie limitu poręczeń Skarbu Państwa

W związku z ogłoszonym w marcu 2020 r. stanem epidemii, spełnione są dwie przesłanki do zastosowania art. 112d ustawy o finansach publicznych – nowelizacja ustawy budżetowej na rok 2020 została przygotowywana z zastosowaniem klauzuli wyjścia ze stabilizującej reguły wydatkowej (SRW).

O 300 mld zł (z 200 mld zł do 500 mld zł) został zwiększony na 2020 r. limit poręczeń i gwarancji, które mogą zostać udzielane przez Skarb Państwa. To ma zapewnić możliwość potencjalnego wykorzystania tego instrumentu na działania przeciwdziałające negatywnym skutkom społecznym i ekonomicznym COVID-19.

Zmiana rozporządzenia w sprawie wieloletniej prognozy finansowej JST z podpisem ministra

Samorządy będą mogły wykazywać ustawowe wyłączenia z limitu zadłużenia, które zostały wprowadzone tzw. tarczą antykryzysową. Na stronie internetowej Ministerstwa Finansów zostanie zaktualizowana metodologia opracowania wieloletniej prognozy finansowej JST.

10 sierpnia 2020 r. podpisane zostało rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie wieloletniej prognozy finansowej jednostki samorządu terytorialnego.

Wzór wieloletniej prognozy finansowej JST został dostosowany do rozwiązań zawartych w ustawie z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Uzupełniono go o wiersze dotyczące wprowadzonych ustawowych wyłączeń z limitu spłaty zobowiązań. To oznacza, że samorządy będą mogły wykazywać dane dotyczące:

• spłat rat kapitałowych kredytów i pożyczek oraz wykupu papierów wartościowych, odpowiednio zaciągniętych lub wyemitowanych w 2020 r. w związku z ubytkami w dochodach związanymi z COVID-19 oraz odsetek i dyskonta od tych zobowiązań, które zgodnie z art. 15zob ust. 1 ustawy zostały wyłączone ze wskaźnika spłaty zobowiązań;
• wydatków bieżących ponoszonych w 2020 r. w celu realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19, które stosownie do art. 15zob ust. 2 pkt 2 ustawy przy wyliczaniu wskaźnika spłaty zobowiązań na rok 2021 i kolejne lata, będą pomniejszały wydatki bieżące. 

Dostosowany będzie też system, poprzez który przekazywane są wieloletnie prognozy finansowe do regionalnych izb obrachunkowych i MF

Dodatkowo na stronie internetowej MF w zakładce „Budżety jednostek samorządu terytorialnego” umieścimy aktualizację metodologii opracowania wieloletniej prognozy finansowej jst. Opracowanie zawiera zalecenia, rekomendacje oraz praktyczne wskazówki ułatwiające przygotowanie wieloletniej prognozy finansowej z uwzględnieniem zmian wprowadzonych ustawą z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

Szacunkowe wykonanie budżetu państwa w okresie styczeń - lipiec 2020 r.

Szacunkowe wykonanie budżetu państwa w okresie styczeń – lipiec  2020 r. w stosunku do ustawy budżetowej na 2020 r. wyniosło:

• dochody: 235,8 mld zł, tj. 54,2 %,
• wydatki: 252,1 mld zł, tj. 57,9 %,
• deficyt: 16,3 mld zł.          

Dochody budżetu państwa w okresie styczeń - lipiec  2020 r.

W okresie styczeń - lipiec 2020 r. dochody budżetu państwa były wyższe o 7,0 mld zł w porównaniu z tym samym okresem roku ubiegłego. Dochody podatkowe budżetu państwa były niższe w stosunku do okresu styczeń – lipiec 2019 r. o ok. 10,4 mld zł.

W stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego:

• dochody z podatku VAT były niższe o 6,3% r/r (tj. ok. 6,5 mld zł),
• dochody z podatku PIT były niższe o  6,7% r/r (tj. ok. 2,4 mld zł),
• dochody z podatku CIT były wyższe  o 2,8% r/r (tj. ok. 0,7 mld zł),
• dochody z podatku akcyzowego i podatku od gier były niższe o 4,9% r/r (tj. ok. 2,1 mld zł),
• dochody z tytułu podatku od niektórych instytucji finansowych były wyższe o 1,1% r/r (tj. ok. 0,03 mld ).

W okresie styczeń - lipiec 2020 r. wykonanie dochodów niepodatkowych wyniosło ok. 34,9 mld zł i było wyższe o ok. 17,3 mld zł (tj. 98,6%) w stosunku do wykonania w okresie styczeń – lipiec 2019 r. W czerwcu miała miejsce wpłata z zysku Narodowego Banku Polskiego za rok 2019 w wysokości 7,4 mld zł, która nie wystąpiła w 2019 r. Ponadto wyższe wykonanie dochodów niepodatkowych w okresie I-VII 2020 r. wynika z wpłat z tytułu aukcji uprawnień do emisji gazów cieplarnianych.

Wydatki budżetu państwa w okresie styczeń - lipiec 2020 r.

Wykonanie wydatków budżetu państwa w okresie styczeń - lipiec 2020 r. wyniosło 252,1 mld zł, tj. 57,9% planu. W stosunku do tego samego okresu roku 2019 (233,5 mld zł) wydatki budżetu państwa były wyższe o 18,6 mld zł, tj. 7,9%, głównie z tytułu subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego (więcej o 4,1 mld zł),  w ramach budżetów wojewodów w związku z rozszerzeniem programu Rodzina 500+ od lipca 2019 r. (więcej o 11,1 mld zł) oraz wydatków z tytułu rozliczenia z budżetem ogólnym UE (więcej o 0,2 mld zł),
Ponadto wyższe wykonanie wydatków wynika z uruchamiania środków m.in. w ramach rezerw budżetu państwa na finansowanie zadań związanych ze zwalczaniem zakażenia, zapobieganiem rozprzestrzenianiu się, profilaktyką oraz zwalczaniem skutków choroby zakaźnej wywołanej wirusem SARS-CoV-2.
Wydatki na obsługę długu skarbu państwa były zaś niższe o 1,3 mld zł  w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego.

Więcej informacji nt. szacunkowego wykonania budżetu państwa

A.J.
Zespół e-prawnik.pl