Dodatek osłonowy dla najbardziej potrzebujących

Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o nowym świadczeniu – dodatku osłonowym, który pomoże najbardziej potrzebującym pokryć część kosztów energii oraz rosnących cen żywności.

Co przewiduje ustawa z dnia 17 grudnia 2021 r. o dodatku osłonowym? 

Ustawa z dnia 17 grudnia 2021 r. o dodatku osłonowym zmienia w swej treści: ustawę z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, ustawę z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, ustawę z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawę z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, ustawę z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, ustawę z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, ustawę z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji oraz ustawę z dnia 20 maja 2021 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw. 

Głównym celem ustawy jest wprowadzenie nowego świadczenia – dodatku osłonowego. Dodatek osłonowy będzie stanowił wsparcie państwa polskiego dla najbardziej potrzebujących obywateli i wskazanym w ustawie cudzoziemcom, w pokryciu części kosztów energii oraz rosnących cen żywności i będzie wypłacany dwa razy do roku. tj. pierwsza rata do 31 marca 2022 r. i druga rata do 2 grudnia 2022 r. Dodatek ten będzie przysługiwał gospodarstwom domowym, które mają przeciętne miesięczne dochody - określane zgodnie z definicją zawartą w ustawie o świadczeniach rodzinnych - nieprzekraczające 2100 zł w gospodarstwie jednoosobowym, bądź 1500 zł na osobę w gospodarstwie wieloosobowym. Dodatek osłonowy będzie przysługiwał za okres od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. a jego wysokość będzie zależała od liczby osób wchodzących w skład gospodarstwa domowego (400 zł dla jednoosobowego gospodarstwa domowego, 600 zł dla 2-3 osobowego, 850 zł dla 4-5 osobowego i 1150 zł dla gospodarstwa składającego się minimum z 6 osób). W przypadku, gdy głównym źródłem ogrzewania gospodarstwa domowego jest kocioł, kominek, koza, ogrzewacz powietrza, itp. na paliwo stałe zasilane węglem lub paliwami węglopochodnymi, wpisane do centralnej ewidencji emisyjności budynków wysokość dodatku osłonowego powiększana jest o 25%.

Od dnia wejścia w życie ustawy do dnia 31 grudnia 2022 r. wnioski o przyznanie dodatku energetycznego będą pozostawiane bez rozpoznania. Przy ustalaniu wysokości dodatku osłonowego obowiązywać będzie tzw. zasada złotówka za złotówkę, co oznacza, iż dodatek osłonowy będzie przyznawany nawet po przekroczeniu kryterium dochodowego, a  kwota dodatku będzie pomniejszana o kwotę przekroczenia. Minimalna kwota wypłacanych dodatków osłonowych będzie wynosić 20 zł. Poniżej 20 zł kwota dodatku osłonowego nie będzie wypłacana.

Realizację dodatku osłonowego powierzono gminom – jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej. Przyznanie dodatku przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta nie będzie wymagało wydania decyzji (decyzja będzie wydawana w przypadku odmowy przyznania świadczenia). Informacja o przyznaniu dodatku osłonowego może być przekazywana na wskazany przez wnioskodawcę adres poczty elektronicznej, a wnioski o jego przyznanie mogą być składane za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Do ustalenia prawa do dodatku osłonowego będą miały zastosowanie odpowiednio niektóre przepisy ustawy – Prawo ochrony środowiska i ustawy o świadczeniach rodzinnych. Wzór wniosku o wypłatę dodatku osłonowego jest określany przez ministra właściwego do spraw energii w drodze rozporządzenia. 

Ustawa o dodatku osłonowym przewiduje, że kwoty zarówno dodatku osłonowego jak i dodatku energetycznego nie będą podlegały egzekucji, nie będą uwzględniane przy ustalaniu prawa do świadczeń z pomocy społecznej czy świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Świadczenia te nie będą również stanowić dochodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. 

Sprzedawca energii elektrycznej lub sprzedawca paliw gazowych jest obowiązany do dołączenia do faktury informacji o dodatku osłonowym oraz o prawie do złożenia wniosku o jego wypłatę, każdorazowo do dnia 31 października 2022 r. lub oddzielnie, w przypadku gdy ta faktura jest wysyłana później niż w terminie 2 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. 

W ustawie ponadto zaproponowano wzmocnienie ochrony odbiorcy wrażliwego także postanowieniami o charakterze niefinansowym, do których należy zaliczyć:

• zastosowanie rozwiązania alternatywnego polegającego na zakazie wstrzymania dostaw energii elektrycznej odbiorcy wrażliwemu, w przypadku gdy posiada on zaległości w płatnościach za energię elektryczną, w tzw. miesiącach zimowych, określonych w przepisach ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie kodeksu cywilnego, tj. w okresie od dnia 1 listopada do dnia 31 marca każdego roku, w soboty, w dni uznane ustawowo za wolne od pracy w rozumieniu ustawy o dniach wolnych od pracy i w dni poprzedzające ten dni,
• zastosowanie rozwiązania alternatywnego polegającego na zakazie wstrzymania dostaw energii elektrycznej odbiorcy energii elektrycznej w gospodarstwie domowym, który jest stroną umowy kompleksowej albo umowy sprzedaży energii elektrycznej, jeżeli odbiorca ten lub członek jego gospodarstwa domowego jest osobą objęta opieką długoterminową w warunkach domowych, w związku z przewlekłą niewydolnością oddechową w przypadku gdy posiada on zaległości w płatnościach za energię elektryczną,
• zapewnienie możliwości zwrócenia się przez odbiorcę wrażliwego energii elektrycznej i paliw gazowych, a także przez odbiorcę energii elektrycznej w gospodarstwie domowym, który jest stroną umowy kompleksowej albo umowy sprzedaży energii elektrycznej, jeżeli odbiorca ten lub członek jego gospodarstwa domowego jest osobą objęta opieką długoterminową w warunkach domowych, w związku z przewlekłą niewydolnością oddechową, wymagającą wentylacji mechanicznej, z wnioskiem do sprzedawcy energii albo paliw gazowych o zastosowanie programu wsparcia wobec zaległych i bieżących należności za energię elektryczną albo paliwa gazowe lub świadczone usługi. Program wsparcia może obejmować np.: zawarcie umowy w sprawie zaległych i bieżących należności za energię elektryczną, albo paliwa gazowe lub świadczone usługi obejmującej: odroczenie terminu ich płatności, rozłożenie na raty, umorzenie, lub odstąpienie od naliczania odsetek za nieterminową zapłatę, zawieszenie postępowania egzekucyjnego należności za energię elektryczną, albo paliwa gazowe lub świadczone usługi. 

Kiedy nowe przepisy wejdą w życie?

Ustawa wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, z wyjątkiem przepisów dotyczących obowiązków nakładanych na sprzedawców energii elektrycznej i sprzedawców paliw gazowych (w zakresie informacji i opracowania programów wsparcia), które wchodzą w życie po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl