O efektach pracy inspektorskiej w zakresie legalności zatrudnienia

1 lipca 2008 r. minął rok od wejścia w życie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy z 13 kwietnia 2007 r., a tym samym - od przejęcia przez inspektorów pracy nowych zadań z zakresu kontroli legalności zatrudnienia.

- Z pewnością był to okres trudny, wymagający pełnej mobilizacji urzędu i sprostania ogromnej odpowiedzialności, jaka wiązała się z dodatkowymi obowiązkami - stwierdził Roman Giedrojć. - Z perspektywy rocznego okresu obowiązywania nowych przepisów, włączenie kontroli legalności zatrudnienia do kompetencji naszego urzędu należy ocenić pozytywnie.

Tezę o skuteczności kontroli legalności zatrudnienia prowadzonych przez Państwową Inspekcję Pracy potwierdza także fakt, że w okresie 12 miesięcy, tj. od 1 lipca 2007 r. do 30 czerwca 2008 r., inspektorzy pracy przeprowadzili o blisko 31% takich kontroli więcej niż poprzednie służby, podległe wojewodom. Poza tym prawie dwukrotnie wzrosła liczba stwierdzonych wykroczeń związanych z prowadzeniem agencji zatrudnienia, a o 54% - wykroczeń dotyczących nieopłacania składek na Fundusz Pracy.

W sumie, od 1 lipca 2007 r. do 30 czerwca 2008 r. inspektorzy pracy przeprowadzili ponad 26 tys. kontroli legalności zatrudnienia. Ich przedmiotem była nie tylko legalność zatrudnienia obywateli polskich i cudzoziemców, lecz także przestrzeganie przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz prawidłowość funkcjonowania agencji zatrudnienia.

Podczas tych kontroli inspektorzy sprawdzili legalność zatrudnienia blisko 2 mln osób u przeszło 25 tys. pracodawców i przedsiębiorców. Kontrole opłacania składek na Fundusz Pracy objęły zaś prawie 380 tys. osób.
Nieprawidłowości zostały stwierdzone w więcej niż połowie skontrolowanych firm. W co piątym podmiocie kontrolowanym ujawniono nielegalne zatrudnienie, w co szóstym zaś nieopłacanie lub nieterminowe opłacanie składek na Fundusz Pracy.

Nielegalne wykonywanie pracy przez cudzoziemców inspektorzy pracy odnotowali w co dziesiątej firmie zatrudniającej cudzoziemców i w co szóstej - zatrudniającej cudzoziemców, wobec których wymagane było zezwolenie na pracę w Polsce.  

7% skontrolowanych agencji zatrudnienia prowadziło działalność nielegalnie, tzn. nie posiadało wymaganego certyfikatu. Najwięcej takich przypadków dotyczyło działalności w zakresie pośrednictwa do pracy za granicą.

W wyniku podjętych w okresie ostatniego roku działań kontrolnych zostało ujawnionych blisko 8,5 tys. wykroczeń, popełnionych przez ponad 4 tys. pracodawców i przeszło 2 tys. osób wykonujących pracę. Inspektorzy nałożyli na sprawców tych wykroczeń ponad 700 mandatów karnych na łączną kwotę prawie miliona zł (średnia wysokość grzywny to 1272 zł). Do sądów grodzkich skierowali przeszło 3,5 tys. wniosków o ukaranie. W znacznej części tych spraw zapadły już prawomocne wyroki, czego efektem są grzywny - orzeczone na sumę ok. 4,0 mln zł.
Do prokuratury skierowanych zostało blisko 250 zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Dominowały sprawy dotyczące złośliwego lub uporczywego naruszania praw pracowniczych, fałszowania dokumentów oraz naruszania prawa o ubezpieczeniach społecznych.

Ponadto, mając na względzie stwierdzone naruszenia prawa, inspektorzy pracy skierowali do pracodawców prawie 15 tys. wystąpień o usunięcie ujawnionych nieprawidłowości, które dotyczyły prawie 200 tys. osób świadczących pracę w kontrolowanych firmach.

Niezgodność rodzaju zawartej umowy z charakterem świadczonej pracy, tzn. zawieranie umów cywilnoprawnych zamiast umów o pracę, inspektorzy pracy stwierdzili w 1593 zakładach. Odnotowane w tym zakresie nieprawidłowości dotyczyły 12.529 osób. Dla porównania - w 2007 r. były to 11.682 osoby, a w 2006 r. 8.734 osoby. Najwięcej firm naruszających przepisy ograniczające zawieranie umów cywilnoprawnych ujawniono w branżach: handel i naprawy - 26% podmiotów objętych kontrolą, przetwórstwo przemysłowe - 19% i budownictwo - 17%.

Źródło: www.pip.gov.pl