Obowiązek meldunkowy pozostaje

Projekt ustawy o zmianie ustawy o ewidencji ludności

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o ewidencji ludności, przedłożony przez ministra spraw wewnętrznych i administracji.

Utrzymanie obowiązku meldunkowego

Przewidziano uchylenie przepisów znoszących obowiązek meldunkowy, co oznacza, że od 1 stycznia 2018 r. obowiązek ten będzie nadal istniał.

Utrzymanie obowiązku meldunkowego ma nie tylko usprawnić działanie administracji, ale jest też bardzo ważne dla bezpieczeństwa naszego kraju ze względu na zagrożenie terroryzmem w Europie. 

Gromadzenie danych o miejscu zamieszkania ma kluczowe znaczenie dla prawidłowej realizacji zadań i obowiązków administracji publicznej wobec obywateli. Zachowanie obowiązku meldunkowego przyniesie też liczne korzyści obywatelom - m.in. głosowanie w wyborach bez potrzeby zgłaszania się do spisu wyborców czy sprawne załatwianie spraw związanych z zabezpieczeniem społecznym, takich jak 500+, emerytury, renty, czy opieka społeczna. Wiedza o faktycznej liczbie mieszkańców pomoże też lokalnym samorządom w lepszym planowaniu usług publicznych i komunalnych oraz planowanie finansowania tych usług i innych zadań państwa wobec obywateli. Należy do nich np. zapewnienie odpowiedniej ilości miejsc w żłobkach i przedszkolach.

Obowiązek rejestracji miejsca zamieszkania funkcjonuje w kilkunastu krajach Unii Europejskiej, tj. w Finlandii, Litwie, Austrii, Chorwacji, Wielkiej Brytanii, Łotwie, Danii, Bułgarii, Belgii, Luksemburgu, Szwecji, Hiszpanii, Włoszech, Estonii, Holandii i Niemczech. W wielu krajach obowiązek meldunkowy ma bardziej rygorystyczną formę niż w Polsce, a za jego niedopełnienie wymierzane są wysokie kary finansowe.

Prostszy meldunek

Pozostawiając obowiązek meldunkowy, zaproponowano istotne uproszczenia przy jego realizacji – od 1 stycznia 2018 r. przewidziano możliwość elektronicznego meldunku, czyli bez konieczności osobistej wizyty w urzędzie. Powstanie specjalna e-usługa, za pomocą której każda osoba posiadająca profil zaufany ePUAP albo kwalifikowany podpis elektroniczny będzie mogła się zameldować. Rozwiązanie to ma ułatwić spełnienie obowiązku meldunkowego, przede wszystkim przez możliwość jego zrealizowania poza godzinami pracy urzędu.

Jednocześnie przy użyciu jednego formularza meldunkowego możliwe będzie:

• zameldowanie na pobyt czasowy z jednoczesnym wymeldowaniem z pobytu stałego
• zameldowanie na pobyt stały i jednoczesne wymeldowanie z pobytu czasowego.

Jeden formularz pozwoli więc zameldować się na pobyt stały i jednocześnie wymeldować się z pobytu czasowego (i na odwrót).

Obecnie trzeba wypełniać dwa formularze: zameldowania i wymeldowania. Rozwiązanie to ułatwi czynności meldunkowe np. studentom i pracownikom, którzy wyjeżdżają poza stałe miejsce zamieszkania.

Uproszczenie zasad nadawania numeru PESEL

Zdecydowano, że numer PESEL nadawany będzie wszystkim cudzoziemcom dokonującym zameldowania w Polsce na pobyt stały lub czasowy. Oznacza to gromadzenie informacji o wszystkich cudzoziemcach przebywających w naszym kraju w centralnym rejestrze PESEL. W rezultacie zlikwidowane zostaną dotychczasowe rejestry zamieszkania cudzoziemców (gromadzone są w nich dane o cudzoziemcach którym nadano numer PESEL, jak i o tych którzy go nie otrzymali). Słabą stroną tych rejestrów jest niska referencyjność zgromadzonych w nich danych, ponieważ nie są one odpowiednio często aktualizowane, a także ich rozproszenie (każda gmina prowadzi własny rejestr). Po zmianach nie będzie mnożenia danych w rejestrach i ich dublowania.

Obywatelom państw członkowskich UE i członkom ich rodzin numer PESEL będzie nadawany przy zameldowaniu powyżej 3 miesięcy. Zmniejszone zostaną także formalności związane z zameldowaniem tych osób. Numer PESEL nie zostanie nadany przy zameldowaniu cudzoziemców, których pobyt w Polsce będzie krótkotrwały lub tranzytowy (nie przekraczający 30 dni).

Projekt przewiduje też uproszczenie zasad nadawania numeru PESEL obywatelom polskim. Osobom mieszkającym w Polsce, które będą ubiegać się o wydanie dowodu osobistego, numer PESEL zostanie nadany z urzędu. Dzięki nowym rozwiązaniom wszystkie czynności związane z nadaniem numeru PESEL wykona urzędnik. Jeżeli zatem mieszkamy w Polsce i nie posiadamy numeru PESEL, to otrzymamy go z urzędu, gdy zaczniemy ubiegać się o wydanie dowodu osobistego. Dotychczas trzeba było najpierw uzyskać PESEL, a dopiero potem starać się o dowód. Powodowało to dodatkowe formalności i niepotrzebnie wydłużało oczekiwanie na dokument.

Na podstawie teraz obowiązujących przepisów numer PESEL nadawany jest przy ubieganiu się o dowód osobisty lub paszport obywatelom, którzy mieszkają poza Polską. Natomiast osoby mieszkające w Polsce, które nie posiadają numeru PESEL, a chcą otrzymać dowód osobisty – muszą w pierwszej kolejności ubiegać się o numer PESEL. Obywatel taki musi złożyć odpowiedni wniosek do organu gminy o nadanie PESEL, a dopiero potem może ubiegać się o wydanie dowodu osobistego (numer PESEL jest podstawą wydania dowodu osobistego). Taki sposób działania wprowadza dodatkowe formalności i wydłuża czas oczekiwania na dowód osobisty przez obywateli polskich zamieszkałych w naszym kraju.

Kiedy nowe przepisy mają zacząć obowiązywać?

Wszystkie regulacje mają wejść w życie 1 stycznia 2018 r.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl