Od kiedy przejdziemy wcześniej na emeryturę?

Od 1 października 2017 r. na emeryturę będą mogły przechodzić kobiety w wieku 60 lat i mężczyźni, którzy osiągnęli 65 lat.

Rozwiązania zawarte w nowej ustawie z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw przewidują m.in.:

1. przywrócenie wieku emerytalnego, obowiązującego w powszechnym systemie ubezpieczenia społecznego oraz systemie ubezpieczenia społecznego rolników przed dniem 1 stycznia 2013 r., wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn;
2. likwidację emerytury częściowej; ze względu na przywrócenie poprzedniego wieku emerytalnego instytucja emerytury częściowej, przysługującej po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 62 lata dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn oraz zróżnicowanego stażu emerytalnego, stała się zbędna;
3. przywrócenie, obowiązującego do końca 2012 r., rozwiązania, zgodnie z którym objęcie ubezpieczonego gwarancją otrzymania najniższego świadczenia emerytalnego jest uzależnione od osiągnięcia, zróżnicowanego ze względu na płeć (20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn), okresu składkowego i nieskładkowego;
4. przywrócenie, obowiązującego sędziów i prokuratorów przed dniem 1 stycznia 2013 r., wieku przejścia w stan spoczynku, wynoszącego zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn 65 lat. 

Prezydent podkreślił, że w 2012 r. wprowadzono obowiązek pracy do 67. roku życia, a podpisana w poniedziałek ustawa przewiduje, że będzie prawo przejścia na emeryturę – dla kobiet w wieku lat 60, dla mężczyzn – 65. - „Prawo, a więc coś z czego będzie można skorzystać, ale nie będzie przymusu. Jeżeli ktoś będzie chciał się zdecydować na przejście na emeryturę będzie mógł to zrobić. Jeżeli będzie chciał pracować nadal, będzie mógł pracować nadal. Wybór pozostawiony jest każdemu pracownikowi” – powiedział Andrzej Duda. 

Podstawowym założeniem nowelizacji obniżającej wiek emerytalny jest pozostawienie decyzji o przejściu na emeryturę samym zainteresowanym. Indywidualnie ocenią oni swój stan zdrowia, sytuację i pozycję na rynku pracy, uwzględnią plany dotyczące długości odpoczynku po zakończeniu aktywności zawodowej. Dzięki informacji z ZUS dowiedzą się, na jaką emeryturę będą mogli liczyć. Wtedy będą mogli zadecydować, czy skorzystają z prawa do emerytury w wieku wskazanym w ustawie, czy też będą kontynuować pracę zawodową, przesuwając w czasie swoje przejście na emeryturę.

 „Teraz Polacy sami będą mogli podjąć decyzję, czy chcą przejść na emeryturę. To jest prawo, nie obowiązek” – powiedziała minister Elżbieta Rafalska.

Wskaźniki zatrudnienia wśród osób w wieku 25-49 lat w Polsce są wyższe niż średnia unijna, jednak już wśród osób po 50. roku życia zaczynają gwałtownie spadać. Dla osób w wieku 50-54 lat wskaźnik ten jest niższy niż średnia dla krajów Unii Europejskiej o prawie 4 punkty procentowe, dla osób w wieku 55-59 lat o 8,5 punktów procentowych, zaś dla mężczyzn w wieku 60-64 lat o około 5 punktów procentowych. Świadczy to o tym, że polski rynek pracy nie jest przygotowany na tak znaczące podniesienie wieku emerytalnego, jakie nastąpiło po 1 stycznia 2013 r. 

Nowa ustawa zachowuje, wprowadzoną z dniem 1 stycznia 2013 r., zasadę wygaszania uprawnienia do przechodzenia na wcześniejszą emeryturę przez rolników oraz przechodzenia, w obniżonym wieku, w stan spoczynku przez sędziów i prokuratorów (z możliwości tej będą mogły skorzystać jedynie te osoby, które wymagane przesłanki spełnią do dnia 31 grudnia 2017 r.). 

Wprowadzone ustawą zmieniającą zróżnicowanie powszechnego wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn nie powoduje dyskryminacji kobiet, ale stanowi – jak wskazał Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 15 lipca 2010 r., sygn. K 63/07 – uprzywilejowanie wyrównawcze. Zdaniem Trybunału, mimo zachodzących przemian społecznych oddziałujących na zrównywanie ról obu płci w społeczeństwie, również obecnie można mówić o występowaniu różnic wynikających z pełnienia przez kobiety szczególnej roli w społeczeństwie i rodzinach. Dotyczy to zwłaszcza pełnionych przez kobiety funkcji macierzyńskich i wychowawczych w rodzinie, a także równoczesnego obciążenia kobiet zarówno pracą zawodową, jak i obowiązkami rodzinnymi.

W świetle obowiązujących przepisów i orzecznictwa Sądu Najwyższego, nabycie uprawnień emerytalnych nie może być wyłączną przyczyną wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę. Osoby, które spełniają warunki do uzyskania uprawnień emerytalnych, mają możliwość kontynuowania aktywności zawodowej i opłacania składek na wyższe świadczenie emerytalne w przyszłości. Mogą także zdecydować o zakończeniu pracy zawodowej, chociaż wiąże się to z otrzymywaniem niższych świadczeń emerytalnych, lecz jest rekompensowane innymi korzyściami osobistymi lub rodzinnymi. 

Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 października 2017 r.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl