W dniu 10 grudnia 2008 roku Minister Zdrowia Ewa Kopacz i Sekretarz Stanu Jakub Szulc, odnosząc się do przyszłotygodniowego głosowania nad wetem Prezydenta Lecha Kaczyńskiego, podsumowali prace nad pakietem ustaw zdrowotnych reformujących polską ochronę zdrowia.
Omówili też możliwe skutki, jakie niosÅ‚oby za sobÄ… wdrożenie projektu ustawy o ZOZ, autorstwa posÅ‚ów Ludwika Dorna, Marka Balickiego i Marka Borowskiego.
Przypomnieli w tym kontekÅ›cie zaÅ‚ożenia specjalnego programu „Ratujemy Polskie Szpitale". Program ten ma umożliwić skutecznÄ… pomoc i restrukturyzacjÄ™ szpitali.
18 grudnia planowane jest głosowanie nad wetem Prezydenta Kaczyńskiego do pakietu ustaw zdrowotnych, całościowo reformujących ochronę zdrowia w Polsce.
Ustawy miaÅ‚y wzmocnić pozycjÄ™ pacjentów, wprowadzajÄ…c instytucjÄ™ Rzecznika Praw Pacjenta, podnoszÄ…c standardy Å›wiadczeÅ„ medycznych, wreszcie: uwalniajÄ…c polskie szpitale od narosÅ‚ego zadÅ‚użenia i doprowadzajÄ…c do zmian organizacyjno - prawnych (poprzez przeksztaÅ‚cenie w spóÅ‚ki prawa handlowego), zapewniajÄ…cych wiÄ™kszÄ… gospodarność i efektywniejsze dziaÅ‚ania, przy jednoczesnym zwiÄ™kszeniu roli samorzÄ…dów, które miaÅ‚y stać siÄ™ prawdziwymi wÅ‚aÅ›cicielami i gospodarzami spóÅ‚ek - Å›wiadczeniodawców.
Wprowadzenie daleko idÄ…cych i niezbÄ™dnych zmian wymaga przygotowania spójnego i caÅ‚oÅ›ciowego pakietu ustaw. Taki jest przyjÄ™ty przez parlament pakiet ustaw przygotowany przez PlatformÄ™ ObywatelskÄ… i Polskie Stronnictwo Ludowe.
Niedawno posÅ‚owie Dorn, Balicki i Borowski przedstawili projekt ustawy, stanowiÄ…cy nowelizacjÄ™ ustawy o zakÅ‚adach opieki zdrowotnej bÄ™dÄ…cej regulacjÄ… z 1991 roku, powstałą w zupeÅ‚nie innej rzeczywistoÅ›ci prawnej, gospodarczej, ekonomicznej, spoÅ‚ecznej - powiedziaÅ‚a Ewa Kopacz. Projekt ten jest faktycznym powrotem do nieudanej koncepcji tzw. SUP-ów, bÄ™dÄ…cych gÅ‚ównym zaÅ‚ożeniem ustawy Marka Balickiego z 2005 r.:
1. | Proponowane okreÅ›lenie minimalnego (75%) udziaÅ‚u podmiotu publicznego w spóÅ‚ce handlowej prowadzÄ…cej zakÅ‚ad opieki zdrowotnej jest niekorzystne, gdyż „zniechÄ™ca" podmioty niepubliczne do inwestowania w takÄ… spóÅ‚kÄ™. To zaÅ› szkodzi ewentualnemu pozyskiwaniu inwestorów i kapitaÅ‚u - tak potrzebnego w systemie ochrony zdrowia. Takie rozwiÄ…zanie godzi też w swobodÄ™ dziaÅ‚ania i niezależność samorzÄ…du terytorialnego. |
2. | Projekt przewiduje fakultatywność przeksztaÅ‚ceÅ„ samodzielnych publicznych zakÅ‚adów opieki zdrowotnej, co oznacza bezterminowÄ… akceptacjÄ™ ich obecnej formy prawnej. FormuÅ‚a SPZOZ zawiera szereg ograniczeÅ„ uniemożliwiajÄ…cych szybki rozwój. Podmiot ten, mimo posiadania osobowoÅ›ci prawnej, uzależniony jest w znacznym stopniu od podmiotu, który go utworzyÅ‚. Nie może np. samodzielnie zaciÄ…gać kredytów, które pozwoliÅ‚yby na realizacjÄ™ planu inwestycyjnego. W samodzielnych publicznych zakÅ‚adach opieki zdrowotnej kwestie podejmowania decyzji, zwÅ‚aszcza strategicznych, trwajÄ… bardzo dÅ‚ugo. Zdekapitalizowana baza lokalowa oraz sprzÄ™t i aparatura medyczna wymagajÄ… zaÅ› nakÅ‚adów kapitaÅ‚owych. Forma prawna samodzielnego publicznego zakÅ‚adu opieki zdrowotnej stanowi z punktu widzenia prawa niespójnÄ… hybrydÄ™. WÅ‚aÅ›ciwym rozwiÄ…zaniem jest w naszym przekonaniu utworzenie i prowadzenie zakÅ‚adu opieki zdrowotnej przez spóÅ‚kÄ™ handlowÄ…. |
3. | Projekt jest niespójny z ustawÄ… o partnerstwie publiczno - prywatnym, przewidujÄ…c możliwość wykorzystania instrumentów zawartych w jej przepisach, jednak nie zawierajÄ…c szczegóÅ‚owych rozwiÄ…zaÅ„. |
4. | Projekt nie rozwiÄ…zuje problemu akredytacji zakÅ‚adów opieki zdrowotnej, co oznacza akceptacjÄ™ funkcjonujÄ…cych rozwiÄ…zaÅ„, tj. przyznawania certyfikatów akredytacyjnych bez aktów prawnych dookreÅ›lajÄ…cych procedurÄ™ i wÅ‚aÅ›ciwe organy. |
5. | Projekt nie przewiduje innego niż ordynatorski systemu zarzÄ…dzania oddziaÅ‚ami szpitalnymi, co jest niekorzystne, pozbawione bowiem elementów elastycznoÅ›ci i możliwoÅ›ci dostosowania organizacji zakÅ‚adów opieki zdrowotnej do konkretnych potrzeb. |
6. | Projekt przewiduje utrzymanie instytucji rad spoÅ‚ecznych. Ze wzglÄ™du na ograniczone prawo do wyrażania wniosków i opinii, w praktyce rady odgrywajÄ… znikomÄ… rolÄ™ w zarzÄ…dzaniu zakÅ‚adem opieki zdrowotnej. CzÅ‚onkowie rady nie uczestniczÄ… w podejmowaniu istotnych dla funkcjonowania zakÅ‚adu decyzji, natomiast obowiÄ…zek uzyskania ich opinii w niektórych sprawach powoduje jedynie wydÅ‚użenie procedur postÄ™powania. Warto podkreÅ›lić aspekt ekonomiczny ich funkcjonowania, zwiÄ…zany z przygotowaniem posiedzeÅ„ - zaproszenia, drukowanie i przesyÅ‚anie materiaÅ‚ów dla wszystkich czÅ‚onków, udostÄ™pnienie sali. PrzyjÄ™to, iż w każdej radzie spoÅ‚ecznej zasiada Å›rednio 10 czÅ‚onków, co generuje rocznie Å›redni koszt ok. 20 000 zÅ‚ na każdy spzoz. A zatem roczny koszt funkcjonowania rad wynosi 34 000 000 zÅ‚. (we wszystkich spzoz-ach 20.000 zÅ‚ x 1700 spzoz-ów) |
7. | Projekt przewiduje powoÅ‚ywanie w skÅ‚ad rady nadzorczej spóÅ‚ek użytecznoÅ›ci publicznej, w przypadku szpitali, przedstawiciela ministra wÅ‚aÅ›ciwego do spraw zdrowia. RozwiÄ…zanie takie budzi wÄ…tpliwoÅ›ci z dwóch powodów - po pierwsze ustawa nie zawiera definicji szpitala, a po drugie istnieje bardzo duża liczba stacjonarnych zakÅ‚adów opieki zdrowotnej, co może uniemożliwić wÅ‚aÅ›ciwÄ… realizacjÄ™ tego przepisu. |
8. | Projekt przewiduje, iż w spóÅ‚ce użytecznoÅ›ci publicznej funkcjonuje jednoosobowy zarzÄ…d. Ze wzglÄ™du na dużą ilość spraw należących do kompetencji zarzÄ…du takie rozwiÄ…zanie może utrudnić funkcjonowanie spóÅ‚ki. Skuteczniejsze jest zastosowanie rozwiÄ…zaÅ„ z Kodeksu spóÅ‚ek handlowych, tj. zarzÄ…du jedno lub wieloosobowego, odpowiedniego do potrzeb i skali dziaÅ‚alnoÅ›ci spóÅ‚ki. |
9. | Przewidywane przez projekt Dorna, Balickiego i Borowskiego instrumenty wsparcia finansowego dla zakÅ‚adów nie przewidujÄ… ich zróżnicowania. ZakÅ‚ady znajdujÄ… siÄ™ w różnej sytuacji, majÄ… różne potrzeby i udzielane im wsparcie winno być do tego dostosowane, jak przewiduje to ustawa Przepisy wprowadzajÄ…ce ustawy z zakresu ochrony zdrowia, wprowadzajÄ…ca kategoryzacjÄ™ zakÅ‚adów (tzw. grupy A, B, C w projekcie autorstwa PO i PSL) i przewidujÄ…ca różne formy pomocy. |
10. | W projekcie przedstawionym przez posÅ‚ów Balickiego i Dorna zostaÅ‚ także skreÅ›lony art. 1 ust. 5 ustawy o zakÅ‚adach opieki zdrowotnej, co oznacza, że na terenie każdego zakÅ‚adu opieki zdrowotnej bÄ™dzie mogÅ‚a być prowadzona dziaÅ‚alność konkurencyjna polegajÄ…ca na udzielaniu przez inne zakÅ‚ady oraz indywidualne praktyki lekarskie lub pielÄ™gniarek i poÅ‚ożnych, takich samych Å›wiadczeÅ„ zdrowotnych, jakich udziela dany zakÅ‚ad. Dotyczy to także samodzielnych publicznych zakÅ‚adów opieki zdrowotnej. W przypadku spóÅ‚ek handlowych prowadzenie dziaÅ‚alnoÅ›ci konkurencyjnej jest wyłączone, ponieważ dopuszczenie takich dziaÅ‚aÅ„ byÅ‚oby uznane za dziaÅ‚anie na szkodÄ™ spóÅ‚ki. |
11. | Projekt nie przewiduje możliwoÅ›ci pobierania przez zakÅ‚ady opieki zdrowotnej, w tym także spóÅ‚ki, opÅ‚at za udzielanie Å›wiadczeÅ„ zdrowotnych innych niż finansowanie ze Å›rodków publicznych. Oznacza to, iż w dalszym ciÄ…gu specjalistyczny sprzÄ™t nie bÄ™dzie mógÅ‚ być efektywnie wykorzystywany przez zakÅ‚ad, ale jak wskazano powyżej w ramach dziaÅ‚alnoÅ›ci konkurencyjnej przez inne zakÅ‚ady lub w ramach indywidualnych praktyk lekarskich lub pielÄ™gniarskich. |
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia, Jakub Szulc zwróciÅ‚ też uwagÄ™ że proponowany przez panów Dorna, Balickiego i Borowskiego Art. 60.2. zakÅ‚ada:
„Ujemny wynik finansowy samodzielnego publicznego zakÅ‚adu opieki zdrowotnej nie może być podstawÄ… do zaprzestania dziaÅ‚alnoÅ›ci, jeżeli dalsze istnienie tego zakÅ‚adu uzasadnione jest celami i zadaniami, do których realizacji zostaÅ‚ utworzony, a których nie może przejąć inny zakÅ‚ad w sposób zapewniajÄ…cy nieprzerwane sprawowanie opieki zdrowotnej nad ludnoÅ›ciÄ…."
W praktyce jest to przyzwolenie na niekoÅ„czÄ…ce siÄ™ zadÅ‚użanie placówek ochrony zdrowia, bez możliwoÅ›ci rzeczywistej poprawy ich sytuacji - dodaÅ‚ Szulc.
Mimo trudnej sytuacji, w jakiej znalazÅ‚a siÄ™ polska ochrona zdrowia po wecie Prezydenta KaczyÅ„skiego i perspektywie przyjÄ™cia weta przez Sejm, RzÄ…d RP jest zdeterminowany poprawić sytuacjÄ™ pacjentów i obronić szpitale przed popadaniem w dalsze tarapaty finansowe.
W tym celu Minister Zdrowia w porozumieniu z Ministrem Finansów przygotowali program „Ratujemy polskie szpitale", angażujÄ…cy wiele podmiotów, w tym m.in.: wojewodów, Bank Gospodarstwa Krajowego, Narodowy Fundusz Zdrowia, Krajowy Fundusz PorÄ™czeÅ„ Kredytowych. ZaÅ‚ożenia programu, umożliwiajÄ…cego reorganizacjÄ™ i restrukturyzacjÄ™ szpitali zostaÅ‚y przedstawione na konferencji prasowej 27.11 br. SzczegóÅ‚owe rozwiÄ…zania i harmonogram wdrażania programu zostanÄ… przedstawione po sejmowym gÅ‚osowaniu nad odrzuceniem weta Prezydenta.
Najskuteczniejszym rozwiązaniem naprawiającym polską ochronę zdrowia byłoby jednak wprowadzenie całościowego pakietu reform, proponowanego przez Platformę Obywatelską i Polskie Stronnictwo Ludowe. Raz jeszcze apelujemy o odpowiedzialność i racjonalne, oparte na merytorycznych argumentach głosowanie nad wetem Prezydenta Kaczyńskiego - dodała Ewa Kopacz.
Jakub Gołąb
ŹródÅ‚o: www.mz.gov.pl