Odpowiedzialność za reformę ochrony zdrowia – polityka a fakty

17.12.2008

W dniu 10 grudnia 2008 roku Minister Zdrowia Ewa Kopacz i Sekretarz Stanu Jakub Szulc, odnosząc się do przyszłotygodniowego głosowania nad wetem Prezydenta Lecha Kaczyńskiego, podsumowali prace nad pakietem ustaw zdrowotnych reformujących polską ochronę zdrowia.

Omówili też możliwe skutki, jakie niosłoby za sobą wdrożenie projektu ustawy o ZOZ, autorstwa posłów Ludwika Dorna, Marka Balickiego i Marka Borowskiego.

Przypomnieli w tym kontekście założenia specjalnego programu „Ratujemy Polskie Szpitale". Program ten ma umożliwić skuteczną pomoc i restrukturyzację szpitali.

18 grudnia planowane jest głosowanie nad wetem Prezydenta Kaczyńskiego do pakietu ustaw zdrowotnych, całościowo reformujących ochronę zdrowia w Polsce.

Ustawy miały wzmocnić pozycję pacjentów, wprowadzając instytucję Rzecznika Praw Pacjenta, podnosząc standardy świadczeń medycznych, wreszcie: uwalniając polskie szpitale od narosłego zadłużenia i doprowadzając do zmian organizacyjno - prawnych (poprzez przekształcenie w spółki prawa handlowego), zapewniających większą gospodarność i efektywniejsze działania, przy jednoczesnym zwiększeniu roli samorządów, które miały stać się prawdziwymi właścicielami i gospodarzami spółek - świadczeniodawców.

Wprowadzenie daleko idących i niezbędnych zmian wymaga przygotowania spójnego i całościowego pakietu ustaw. Taki jest przyjęty przez parlament pakiet ustaw przygotowany przez Platformę Obywatelską i Polskie Stronnictwo Ludowe.

Niedawno posłowie Dorn, Balicki i Borowski przedstawili projekt ustawy, stanowiący nowelizację ustawy o zakładach opieki zdrowotnej będącej regulacją z 1991 roku, powstałą w zupełnie innej rzeczywistości prawnej, gospodarczej, ekonomicznej, społecznej - powiedziała Ewa Kopacz. Projekt ten jest faktycznym powrotem do nieudanej koncepcji tzw. SUP-ów, będących głównym założeniem ustawy Marka Balickiego z 2005 r.:

1.	Proponowane określenie minimalnego (75%) udziału podmiotu publicznego w spółce handlowej prowadzącej zakład opieki zdrowotnej jest niekorzystne, gdyż „zniechęca" podmioty niepubliczne do inwestowania w taką spółkę. To zaś szkodzi ewentualnemu pozyskiwaniu inwestorów i kapitału - tak potrzebnego w systemie ochrony zdrowia. Takie rozwiązanie godzi też w swobodę działania i niezależność samorządu terytorialnego.
2.	Projekt przewiduje fakultatywność przekształceń samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, co oznacza bezterminową akceptację ich obecnej formy prawnej. Formuła SPZOZ zawiera szereg ograniczeń uniemożliwiających szybki rozwój. Podmiot ten, mimo posiadania osobowości prawnej, uzależniony jest w znacznym stopniu od podmiotu, który go utworzył. Nie może np. samodzielnie zaciągać kredytów, które pozwoliłyby na realizację planu inwestycyjnego. W samodzielnych publicznych zakładach opieki zdrowotnej kwestie podejmowania decyzji, zwłaszcza strategicznych, trwają bardzo długo. Zdekapitalizowana baza lokalowa oraz sprzęt i aparatura medyczna wymagają zaś nakładów kapitałowych. Forma prawna samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej stanowi z punktu widzenia prawa niespójną hybrydę. Właściwym rozwiązaniem jest w naszym przekonaniu utworzenie i prowadzenie zakładu opieki zdrowotnej przez spółkę handlową.
3.	Projekt jest niespójny z ustawą o partnerstwie publiczno - prywatnym, przewidując możliwość wykorzystania instrumentów zawartych w jej przepisach, jednak nie zawierając szczegółowych rozwiązań.
4.	Projekt nie rozwiązuje problemu akredytacji zakładów opieki zdrowotnej, co oznacza akceptację funkcjonujących rozwiązań, tj. przyznawania certyfikatów akredytacyjnych bez aktów prawnych dookreślających procedurę i właściwe organy.
5.	Projekt nie przewiduje innego niż ordynatorski systemu zarządzania oddziałami szpitalnymi, co jest niekorzystne, pozbawione bowiem elementów elastyczności i możliwości dostosowania organizacji zakładów opieki zdrowotnej do konkretnych potrzeb.
6.	Projekt przewiduje utrzymanie instytucji rad społecznych. Ze względu na ograniczone prawo do wyrażania wniosków i opinii, w praktyce rady odgrywają znikomą rolę w zarządzaniu zakładem opieki zdrowotnej. Członkowie rady nie uczestniczą w podejmowaniu istotnych dla funkcjonowania zakładu decyzji, natomiast obowiązek uzyskania ich opinii w niektórych sprawach powoduje jedynie wydłużenie procedur postępowania. Warto podkreślić aspekt ekonomiczny ich funkcjonowania, związany z przygotowaniem posiedzeń - zaproszenia, drukowanie i przesyłanie materiałów dla wszystkich członków, udostępnienie sali. Przyjęto, iż w każdej radzie społecznej zasiada średnio 10 członków, co generuje rocznie średni koszt ok. 20 000 zł na każdy spzoz. A zatem roczny koszt funkcjonowania rad wynosi 34 000 000 zł. (we wszystkich spzoz-ach 20.000 zł x 1700 spzoz-ów)
7.	Projekt przewiduje powoływanie w skład rady nadzorczej spółek użyteczności publicznej, w przypadku szpitali, przedstawiciela ministra właściwego do spraw zdrowia. Rozwiązanie takie budzi wątpliwości z dwóch powodów - po pierwsze ustawa nie zawiera definicji szpitala, a po drugie istnieje bardzo duża liczba stacjonarnych zakładów opieki zdrowotnej, co może uniemożliwić właściwą realizację tego przepisu.
8.	Projekt przewiduje, iż w spółce użyteczności publicznej funkcjonuje jednoosobowy zarząd. Ze względu na dużą ilość spraw należących do kompetencji zarządu takie rozwiązanie może utrudnić funkcjonowanie spółki. Skuteczniejsze jest zastosowanie rozwiązań z Kodeksu spółek handlowych, tj. zarządu jedno lub wieloosobowego, odpowiedniego do potrzeb i skali działalności spółki.
9.	Przewidywane przez projekt Dorna, Balickiego i Borowskiego instrumenty wsparcia finansowego dla zakładów nie przewidują ich zróżnicowania. Zakłady znajdują się w różnej sytuacji, mają różne potrzeby i udzielane im wsparcie winno być do tego dostosowane, jak przewiduje to ustawa Przepisy wprowadzające ustawy z zakresu ochrony zdrowia, wprowadzająca kategoryzację zakładów (tzw. grupy A, B, C w projekcie autorstwa PO i PSL) i przewidująca różne formy pomocy.
10.	W projekcie przedstawionym przez posłów Balickiego i Dorna został także skreślony art. 1 ust. 5 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, co oznacza, że na terenie każdego zakładu opieki zdrowotnej będzie mogła być prowadzona działalność konkurencyjna polegająca na udzielaniu przez inne zakłady oraz indywidualne praktyki lekarskie lub pielęgniarek i położnych, takich samych świadczeń zdrowotnych, jakich udziela dany zakład. Dotyczy to także samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej. W przypadku spółek handlowych prowadzenie działalności konkurencyjnej jest wyłączone, ponieważ dopuszczenie takich działań byłoby uznane za działanie na szkodę spółki.
11.	Projekt nie przewiduje możliwości pobierania przez zakłady opieki zdrowotnej, w tym także spółki, opłat za udzielanie świadczeń zdrowotnych innych niż finansowanie ze środków publicznych. Oznacza to, iż w dalszym ciągu specjalistyczny sprzęt nie będzie mógł być efektywnie wykorzystywany przez zakład, ale jak wskazano powyżej w ramach działalności konkurencyjnej przez inne zakłady lub w ramach indywidualnych praktyk lekarskich lub pielęgniarskich.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia, Jakub Szulc zwrócił też uwagę że proponowany przez panów Dorna, Balickiego i Borowskiego Art. 60.2. zakłada:

„Ujemny wynik finansowy samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej nie może być podstawą do zaprzestania działalności, jeżeli dalsze istnienie tego zakładu uzasadnione jest celami i zadaniami, do których realizacji został utworzony, a których nie może przejąć inny zakład w sposób zapewniający nieprzerwane sprawowanie opieki zdrowotnej nad ludnością."
W praktyce jest to przyzwolenie na niekończące się zadłużanie placówek ochrony zdrowia, bez możliwości rzeczywistej poprawy ich sytuacji - dodał Szulc.

Mimo trudnej sytuacji, w jakiej znalazła się polska ochrona zdrowia po wecie Prezydenta Kaczyńskiego i perspektywie przyjęcia weta przez Sejm, Rząd RP jest zdeterminowany poprawić sytuację pacjentów i obronić szpitale przed popadaniem w dalsze tarapaty finansowe.

W tym celu Minister Zdrowia w porozumieniu z Ministrem Finansów przygotowali program „Ratujemy polskie szpitale", angażujący wiele podmiotów, w tym m.in.: wojewodów, Bank Gospodarstwa Krajowego, Narodowy Fundusz Zdrowia, Krajowy Fundusz Poręczeń Kredytowych. Założenia programu, umożliwiającego reorganizację i restrukturyzację szpitali zostały przedstawione na konferencji prasowej 27.11 br. Szczegółowe rozwiązania i harmonogram wdrażania programu zostaną przedstawione po sejmowym głosowaniu nad odrzuceniem weta Prezydenta.

Najskuteczniejszym rozwiązaniem naprawiającym polską ochronę zdrowia byłoby jednak wprowadzenie całościowego pakietu reform, proponowanego przez Platformę Obywatelską i Polskie Stronnictwo Ludowe. Raz jeszcze apelujemy o odpowiedzialność i racjonalne, oparte na merytorycznych argumentach głosowanie nad wetem Prezydenta Kaczyńskiego - dodała Ewa Kopacz.

Jakub Gołąb

Źródło: www.mz.gov.pl

A.J.
Zespół e-prawnik.pl

Komentarze