SN oddalił skargę nadzwyczajną Prokuratora Generalnego od wyroku w sprawie o rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku ze służbą wojskową

Wyrokiem z dnia 9 grudnia 2020 r. (sygn. akt I NSNu 1/20) Sąd Najwyższy Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych oddalił skargę nadzwyczajną Prokuratora Generalnego od wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 3 lipca 2008 r. w sprawie o rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku ze służbą wojskową.

Czego dotyczyła sprawa?

Decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. odmówiono Zbigniewowi W. przyznania prawa do renty inwalidy wojskowego, którego niezdolność do pracy pozostaje w związku ze służbą wojskową. Rozpatrując wniesione odwołanie, zarówno Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze, jak i Sąd Apelacyjny we Wrocławiu uznały, że zgromadzony w sprawie i oceniony jako wiarygodny materiał dowodowy, nie potwierdza, że w przypadku Zbigniewa W. zachodziły przesłanki uzasadniające przyznanie mu tego świadczenia (art. 30 w zw. z art 31 w zw. z art 32 ust 1 pkt 1 ustawy z 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin, tj. Dz.U. 2020, poz. 203), w szczególności materiał dowodowy nie wskazuje na to, aby ujawniona u Zbigniewa W. w czasie odbywania służby wojskowej choroba powodująca bezspornie jego niezdolność do pracy, miała związek ze służbą wojskową.

Od wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu Prokurator Generalny wniósł skargę nadzwyczajną, podnosząc, że zachodzi w sprawie konieczność zapewnienia zgodności orzeczenia z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji). Skarżący zarzucił, że wyrok ten został wydany z naruszeniem zasad, wolności i praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji, w tym zasady zaufania obywatela do państwa i zasady bezpieczeństwa prawnego (art. 2 Konstytucji), a także z naruszeniem prawa do sądu gwarantowanego w art. 45 ust. 1 Konstytucji, w tym zwłaszcza jego składnika tj. zasady sprawiedliwości proceduralnej. Miało to nastąpić, zdaniem Prokuratora Generalnego, na skutek nierozpoznania wniosku Zbigniewa W. o ustanowienie pełnomocnika z urzędu przez sąd pierwszej instancji, a także na skutek braku wszechstronnego rozważenia całości zebranego w sprawie materiału dowodowego. Prokurator Generalny zarzucił ponadto rażące naruszenie przepisów prawa procesowego z zakresu gromadzenia i oceny materiału dowodowego, a także prawa materialnego tj. powołanej ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin.

Stanowisko SN

W ocenie Sądu Najwyższego skarżący nie wykazał – pomimo takiego obowiązku – że w rozpoznawanej sprawie zaistniały łącznie wszystkie niezbędne przesłanki dopuszczalności tego środka zaskarżenia, tj. przesłanka określona w art. 89 § 1 in principio ustawy o Sądzie Najwyższym oraz przynajmniej jedna z przesłanek z art. 89 § 1 pkt 1 i 2 tej ustawy, którą powołał w skardze Prokurator Generalny.

Skarga nadzwyczajna jest instrumentem szeroko rozumianego wymiaru sprawiedliwości w znaczeniu określonym w art. 175 ust. 1 Konstytucji, a jej celem jest wyeliminowanie z obrotu wadliwych, a jednocześnie naruszających zasady sprawiedliwości społecznej, orzeczeń sądowych, które dotyczą konkretnych, zindywidualizowanych podmiotów.

Rolą kontroli nadzwyczajnej nie jest eliminowanie wszystkich wadliwych orzeczeń. Wyjątkowość orzekania w ramach tej instytucji powinna dotyczyć tylko tych z nich, które nie dadzą się pogodzić z podstawowymi zasadami demokratycznego państwa prawnego, będąc prima facie orzeczeniami w sposób elementarny niesprawiedliwymi. Ten aspekt aksjologiczny musi zatem wiązać się immanentnie z pozostałymi przesłankami, których wystąpienie jest warunkiem sine qua non ingerencji w prawomocne orzeczenie, a jego wykazanie – tak jak i wykazanie pozostałych przesłanek szczególnych skargi z art. 89 § 1 u.SN – jest obowiązkiem podmiotu, który taką skargę kieruje.

Ścisłe określenie przesłanek przedmiotowych skargi nadzwyczajnej związane jest z jej funkcją ochronną w ujęciu Konstytucji, tj. z jednej strony dążeniem do zapewnienia prawidłowości działania organów władzy publicznej (art. 7 w zw. z art. 2 Konstytucji), a z drugiej − konieczną ochroną stabilności i prawomocności orzeczeń sądowych oraz kształtowanych przez nie stosunków prawnych (art. 45 w zw. z art. 2 Konstytucji).

Sąd Najwyższy, rozpoznając sprawę w granicach zaskarżenia, doszedł do przekonania, że Prokurator Generalny nie wykazał, aby w sprawie zachodziła konieczność zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej. Argumenty przedstawione przez skarżącego w uzasadnieniu środka zaskarżenia miały charakter jedynie abstrakcyjny. W ocenie Sądu Najwyższego skarżący nie wykazał również nie tylko naruszenia wskazanych przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, lecz tym bardziej nie wykazał, iż doszło do rażącego ich naruszenia.

Zob. uzasadnienie wyroku SN z dnia 9 grudnia 2020 r. (sygn. akt I NSNu 1/20)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl