Ostrzejsze unijne przepisy w sprawie prania pieniędzy, unikania opodatkowania i finansowania terroryzmu

Czwarta dyrektywa w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy

26 czerwca br. weszła w życie czwarta dyrektywa w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy. Obejmuje ona zaostrzenie obecnych przepisów, a jej celem jest zwiększenie skuteczności walki z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu. Dyrektywa zwiększa też przejrzystość, aby zapobiegać unikaniu opodatkowania.

Jednocześnie rozmowy z Parlamentem Europejskim i Radą w sprawie dodatkowych środków wzmacniających dyrektywę znajdują się już na zaawansowanym etapie.

Komisja opublikowała też 26 czerwca br. sprawozdanie, które pomoże organom państw członkowskich zmniejszać ryzyko prania pieniędzy w praktyce. Zgodnie z wymogami nowej dyrektywy Komisja oceniła ryzyko prania pieniędzy i finansowania terroryzmu w różnych sektorach i w odniesieniu do różnych produktów finansowych. W opublikowanym dziś sprawozdaniu wskazano, w jakich obszarach ryzyko jest największe. Opisano też, jakie techniki prania pieniędzy przestępcy stosują najczęściej. 

Pierwszy wiceprzewodniczący Frans Timmermans skomentował: „Panie pieniędzy to siła napędowa przestępczości, terroryzmu i unikania opodatkowania. Musimy zrobić wszystko, co w naszej mocy, aby odciąć przestępcom i terrorystom dostęp do dochodów z prania pieniędzy. Zaostrzone przepisy, które dziś wchodzą w życie, to duży krok naprzód, teraz musimy jednak osiągnąć szybkie porozumienie w sprawie kolejnych zmian zaproponowanych przez Komisję w lipcu ubiegłego roku”. 

Vĕra Jourová, unijna komisarz do spraw sprawiedliwości, konsumentów i równouprawnienia płci, powiedziała: „Terroryści i przestępcy wciąż znajdują sposoby finansowania swojej działalności i wprowadzania nielegalnych zysków z powrotem do gospodarki. Nowe przepisy, które dziś wchodzą w życie, są niezbędne do usunięcia luk prawnych. Wzywam wszystkie państwa członkowskie do niezwłocznego wdrożenia tych przepisów: niższe standardy w jednym państwie utrudnią bowiem walkę z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu w całej UE. Wzywam też do osiągnięcia szybkiego porozumienia w sprawie kolejnych zmian zaproponowanych przez Komisję w odpowiedzi na doniesienia dotyczące tzw. Panama Papers, aby zwiększyć przejrzystość w zakresie rzeczywistej struktury własności przedsiębiorstw”. 

Na czym polega zaostrzenie dotychczasowych przepisów?

Czwarta dyrektywa w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy zaostrza obowiązujące przepisy poprzez wprowadzenie następujących zmian:

• wzmocnienie obowiązku przeprowadzenia oceny ryzyka przez banki, prawników i księgowych;
• określenie jasnych wymogów dotyczących przejrzystości w zakresie rzeczywistej struktury własności przedsiębiorstw. Informacje te będą przechowywane w centralnym rejestrze, takim jak rejestr handlowy, i udostępniane organom krajowym i podmiotom zobowiązanym;
• ułatwianie współpracy i wymiany informacji między jednostkami analityki finansowej z różnych państw członkowskich, aby rozpoznawać i monitorować podejrzane przepływy pieniężne w celu zapobiegania przestępstwom i działalności terrorystycznej i ich wykrywania;
• określenie spójnej polityki wobec państw trzecich, w których przepisy w sprawie prania pieniędzy i finansowania terroryzmu wykazują braki;
• zwiększenie uprawnień odpowiednich organów w zakresie nakładania sankcji. 

Walka z unikaniem opodatkowania, praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu jest jednym z priorytetów Komisji Junckera.

W lipcu 2016 r. Komisja przyjęła wniosek w sprawie dalszego zaostrzenia prawa UE w sprawie prania pieniędzy, aby zapobiegać finansowaniu terroryzmu i zwiększyć przejrzystość, tak aby było wiadomo, kto jest rzeczywistym właścicielem przedsiębiorstw i trustów. Komisja wzywa Parlament Europejski i Radę do niezwłocznego zakończenia prac legislacyjnych, aby nowe przepisy mogły szybko wejść w życie. Wraz z czwartą dyrektywą w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy nowe zasady pozwolą stworzyć solidne unijne ramy przeciwdziałania praniu pieniędzy. 

Poprawa oceny ryzyka na rynku wewnętrznym

Ponadnarodowe sprawozdanie z oceny ryzyka to narzędzie, które ma pomóc państwom członkowskim w identyfikowaniu i analizowaniu ryzyka prania pieniędzy i finansowania terroryzmu oraz w eliminowaniu tego ryzyka. W sprawozdaniu przeanalizowano ryzyko w sektorze finansowym i niefinansowym oraz opisano nowe zagrożenia, na przykład zagrożenia związane z walutami wirtualnymi lub platformami finansowania społecznościowego. 

Sprawozdanie obejmuje:

• szczegółową analizę ryzyka z podziałem na obszary i wykaz środków, jakie przestępcy najczęściej wykorzystują do prania pieniędzy;
• zalecenia dla państw członkowskich dotyczące odpowiednich sposobów przeciwdziałania zagrożeniom, na przykład poprzez położenie większego nacisku na analizę ryzyka lub działania nadzorcze dotyczące konkretnych rodzajów działalności. 

Komisja zobowiązuje się również do zbadania możliwości zwiększenia skuteczności i współpracy transgranicznej jednostek analityki finansowej. 

Dalsze działania:

• Czwarta dyrektywa w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy 

26 czerwca 2017 r. – upłynął termin, w jakim państwa członkowskie powinny były zgłosić środki transpozycji czwartej dyrektywy w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy. Komisja Europejska przeanalizuje teraz sytuację i podejmie stosowne kroki wobec państw członkowskich, które nie wprowadziły jeszcze koniecznych środków. 

• Ponadnarodowe sprawozdanie z oceny ryzyka

Komisja przeprowadzi niezbędne działania określone w sprawozdaniu, w tym przeanalizuje warianty zwiększenia za pomocą specjalnych unijnych przepisów skuteczności i współpracy transgranicznej jednostek analityki finansowej. Będzie też współpracować z państwami członkowskimi, aby monitorować realizację zaleceń. 

Komisja przeprowadzi niezbędne działania określone w sprawozdaniu, w tym przeanalizuje warianty zwiększenia za pomocą specjalnych unijnych przepisów skuteczności i współpracy transgranicznej jednostek analityki finansowej. Będzie też współpracować z państwami członkowskimi, aby monitorować realizację zaleceń. 

Komisja będzie stale monitorować zmieniające się ryzyko prania pieniędzy i finansowania terroryzmu. Nową ocenę ryzyka opublikuje najpóźniej w czerwcu 2019 r., a następnie będzie ją publikować co dwa lata. 

Przebieg procedury

Nowe ramy przeciwdziałania praniu pieniędzy obejmują dwa instrumenty prawne (IP/15/5001): czwartą dyrektywę w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy i rozporządzenie w sprawie transferów środków pieniężnych. Obydwa przyjęto w dniu 20 maja 2015 r. 

W lipcu 2016 r. Komisja przedstawiła wniosek mający na celu skuteczniejsze przeciwdziałanie finansowaniu terroryzmu oraz zapewnienie większej przejrzystości transakcji finansowych. Stanowił on reakcję na doniesienia dotyczące tzw. Panama Papers (IP/16/2380). Zmiany te mają zagwarantować wysoki poziom zabezpieczeń w odniesieniu do przepływów finansowych z państw trzecich wysokiego ryzyka, zwiększyć dostęp jednostek analityki finansowej do informacji, w tym do centralnych rejestrów kont bankowych, oraz zapobiegać ryzyku finansowania terroryzmu związanemu z walutami wirtualnymi i kartami przedpłaconymi. Obecnie wniosek ten jest przedmiotem negocjacji w Radzie i Parlamencie Europejskim. Oczekuje się, że zostanie przyjęty w 2017 r. 

Zob.:

• Czwarta dyrektywa w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz rozporządzenie w sprawie transferów środków pieniężnych
• Ponadnarodowe sprawozdanie z oceny ryzyka
• Dokument roboczy służb Komisji w sprawie jednostek analityki finansowej
• Zmieniona czwarta dyrektywa w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy

A.J.
Zespół e-prawnik.pl