Pomoc państwa w ponoszeniu wydatków mieszkaniowych już wkrótce

Pomoc państwa w ponoszeniu wydatków mieszkaniowych

Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. o pomocy państwa w ponoszeniu wydatków mieszkaniowych w pierwszych latach najmu mieszkania ma rozwiązać problem braku mieszkań dla osób o dochodach zbyt wysokich, by ubiegać się o mieszkania gminne i jednocześnie zbyt niskich, aby zaciągnąć kredyt na zakup własnego mieszkania.

Ustawa jest jedną z kluczowych inicjatyw legislacyjnych realizujących priorytety „Narodowego Programu Mieszkaniowego”. Powołany program określa główne kierunki i cele polityki mieszkaniowej państwa, co wiąże się z wdrażaniem programu „Mieszkanie +”.

Nowe rozwiązanie - w formie dopłat do czynszu - realizuje 2 główne cele:

1. cel społeczny, przez adresowanie dopłat do osób o dochodach uniemożliwiających samodzielny zakup mieszkania o odpowiednim standardzie na obecnym rynku mieszkaniowym, z preferowaniem gospodarstw domowych o większej liczbie członków (zakładana prorodzinność rozwiązań);
2. cel inwestycyjny, przez adresowanie dopłat do osób zasiedlających nowe budynki, których realizacja zwiększa wolumen inwestycji mieszkaniowych.

Dla kogo dopłaty do czynszów?

Ustawa określa zasady stosowania dopłat do czynszu za najem mieszkania. Program dopłat do czynszów, tzw. Mieszkanie na start, ma być kierowany do ludzi, których nie stać na wynajem czy zakup mieszkania na rynku komercyjnym, jednak ich dochody są zbyt wysokie, by mogli ubiegać się o mieszkania komunalne. Dopłaty do czynszów są adresowane do gospodarstw domowych o określonym poziomie dochodów (uzależnionym od liczby osób w gospodarstwie domowym) i niedysponujących innym mieszkaniem. Ustawa zawiera przepisy regulujące zasady przyznawania i wypłacania dopłat.

Dopłaty mogą zostać udzielone, jeżeli najemca jest osobą fizyczną. W dniu złożenia wniosku o dopłaty najemca nie może być właścicielem lub współwłaścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego bądź lokalu mieszkalnego, lub budynku, jeżeli jego udział w przypadku zniesienia współwłasności obejmowałby co najmniej jeden lokal mieszkalny. Nie może mu również przysługiwać w całości lub w części spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, którego przedmiotem jest lokal mieszkalny lub dom jednorodzinny.

Poza tytułami umożliwiającymi władanie nieruchomością jako właściciel ograniczono również prawo do ubiegania się o dopłaty najemcom innych określonych rodzajowo lokali mieszkalnych (innych niż lokale objęte prawem do dopłat), a także osobom, którym przysługuje spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu.

Głównym kryterium decydującym o przyznaniu dopłaty do najmu będzie dochód. Jednoosobowe gospodarstwa domowe będą mogły ubiegać się o dopłatę, jeżeli ich średni miesięczny dochód nie przekracza 60% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, publikowanego przez GUS. Na każdą kolejną osobę w gospodarstwie domowym limit 60% jest zwiększany o 30 punktów procentowych. A dokładniej dopłaty mogą więc zostać udzielone, jeżeli średni miesięczny dochód gospodarstwa domowego nie przekracza:

1. w przypadku gospodarstw domowych jednoosobowych – 60%,
2. w przypadku pozostałych gospodarstw domowych – 60% zwiększonego o dodatkowe 30 punktów procentowych na każdą kolejną osobę w gospodarstwie domowym

– przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 1270).

Wysokość dopłat zależy od kosztów budownictwa mieszkaniowego na danym terenie oraz powierzchni mieszkania (ograniczonej z kolei liczbą członków gospodarstwa domowego: im bardziej liczne gospodarstwo domowe tym wyższe dopłaty). Dopłaty mogą być stosowane w okresie nie dłuższym niż 20 lat. Dopłaty przysługujące danemu najemcy mieszkania stosuje się przez okres 15 lat.

Co roku beneficjenci są weryfikowani, czy nadal spełniają kryteria dochodowe uprawniające do otrzymywania dopłat. W sytuacji braku spełniania kryteriów dochodowych, prawo do dopłat zostanie zawieszone lub wygaszone. Możliwe będzie jednak wznowienie otrzymywania dopłat. 

Ponadto jeżeli dochód rodziny się powiększy, to dopłaty nie będą wstrzymywane. Zamiast tego będą pomniejszane na zasadzie „złotówka za złotówkę”.

Z dopłat będzie można skorzystać niezależnie od tego, czy wybierze się opcję najmu mieszkania z dochodzeniem do własności, czy tylko najem.

Rada gminy w drodze uchwały (stanowiącej akt prawa miejscowego) określi kryteria pierwszeństwa, na podstawie których odbywa się nabór wniosków o zawarcie umowy najmu mieszkań objętych inwestycją mieszkaniową.

Środki przeznaczone na dopłaty są wypłacane ze środków Funduszu Dopłat, obsługiwanego przez Bank Gospodarstwa Krajowego, na wniosek gminy.

Jedna ze zmian wprowadzonych do ustawy przez Senat umożliwia pokrywanie z wniesionej kaucji należności związanych z zawartą umową najmu w trakcie jej trwania. Inne poprawki zakładają objęcie dopłatą strony umowy zobowiązującej do zawarcia umowy najmu. Kolejna przewiduje wcześniejsze wejście w życie przepisów dotyczących przeprowadzania naboru najemców przez gminę i zawierania umów najmu oraz dopuszczenia do systemu dopłat najemców, którzy zasiedlili mieszkania przed dniem wejścia ustawy w życie. Pozostałe zmiany miały charakter redakcyjny. 

Kiedy można dostać dopłaty do czynszów?

Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2019 r., z wyjątkiem art. 7, art. 8, art. 11–13 i art. 31, które weszły w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, czyli 25 sierpnia 2018 r.

Dopłaty do najmu mają obowiązywać przez 15 lat. W 2019 r. na dopłaty ma być przeznaczone 200 mln zł. W latach 2020–33 co roku kwota z poprzedzającego roku będzie powiększana o 200 mln zł. Od 2034 r. dopłaty będą wynosiły co roku tyle samo, czyli 3,2 mld zł.

Zob. też:

• Jak uzyskać dopłaty do czynszów w 2019 r.?
• Dopłaty do czynszu już w przyszłym roku
• O co chodzi w tej ustawie?

A.J.
Zespół e-prawnik.pl