Ustanowienie „mechanizmu szybkiego reagowania na gwaÅ‚towny wzrost cen w krajach rozwijajÄ…cych siÄ™" zaproponowaÅ‚a dzisiaj (18 lipca br.) Komisja Europejska. Åšrodki w wysokoÅ›ci 1 mld euro bÄ™dÄ… wykorzystywane przez dwa lata - w 2008 i 2009 roku. Traktowany jako uzupeÅ‚nienie istniejÄ…cych Å›rodków na rozwój fundusz bÄ™dzie pochodzić z niewykorzystanych zasobów budżetowych Unii Europejskiej przeznaczonych dla rolnictwa.
PieniÄ…dze zostanÄ… rozdysponowane wÅ›ród najbardziej potrzebujÄ…cych krajów rozwijajÄ…cych siÄ™ na podstawie zestawu obiektywnych kryteriów. Mechanizm miaÅ‚by wspierać przede wszystkim podaż, poprawÄ™ dostÄ™pu do Å›rodków produkcyjnych w rolnictwie, takich jak nawozy i materiaÅ‚ siewny, w miarÄ™ możliwoÅ›ci poprzez kredyty, oraz do Å›rodków sieci bezpieczeÅ„stwa majÄ…cych na celu poprawÄ™ zdolnoÅ›ci produkcyjnej w rolnictwie. Wsparcie byÅ‚oby wypÅ‚acane za poÅ›rednictwem organizacji miÄ™dzynarodowych, w tym organizacji dziaÅ‚ajÄ…cych na szczeblu regionalnym. Wniosek podlega procedurze wspóÅ‚decyzji i Komisja ma nadziejÄ™, że Rada i Parlament osiÄ…gnÄ… porozumienie do listopada, tak aby pieniÄ…dze niewykorzystane w 2008 r. nie przepadÅ‚y.
José Manuel Barroso, PrzewodniczÄ…cy Komisji Europejskiej powiedziaÅ‚: „WpÅ‚yw wysokich cen żywnoÅ›ci jest szczególnie odczuwalny wÅ›ród najbiedniejszych mieszkaÅ„ców Å›wiata. Sytuacja ta może doprowadzić do zwolnienia tempa realizacji milenijnych celów rozwoju i do zaostrzenia napiÄ™cia w krajach biednych, tzn. w Afryce. Zaproponowany mechanizm w wysokoÅ›ci 1 mld euro powinien szybko i w sposób znaczÄ…cy pobudzić produkcjÄ™ rolnÄ…. Jest on aktem solidarnoÅ›ci z najbiedniejszymi mieszkaÅ„cami naszej planety, a jednoczeÅ›nie odpowiedzialnym Å›rodkiem, którego celem jest ustabilizowanie sytuacji. Ma on siÄ™ również przyczynić do zwiÄ™kszenia produkcji rolnej w krajach rozwijajÄ…cych siÄ™, tak by zminimalizować skutki galopujÄ…cych cen żywnoÅ›ci. Wzrost podaży, do którego dążymy, jest nieodzownym narzÄ™dziem walki z rosnÄ…cymi cenami żywnoÅ›ci na caÅ‚ym Å›wiecie."
Louis Michel, europejski komisarz ds. rozwoju i pomocy humanitarnej, skomentowaÅ‚ wniosek nastÄ™pujÄ…co: „Wzrost cen żywnoÅ›ci najbardziej uderzyÅ‚ w rolników i mieszkaÅ„ców krajów rozwijajÄ…cych siÄ™.
Ten pokaźny zastrzyk finansowy, który dotrze do rolników w postaci Å›rodków produkcji, takich jak materiaÅ‚ siewny i nawozy, przyczyni siÄ™ do wzrostu produkcji rolnej w tych krajach, co z kolei wpÅ‚ynie na wyraźnÄ… zmianÄ™ sytuacji w perspektywie Å›rednio- i dÅ‚ugoterminowej. W ten sposób, podejmujÄ…c wymierne dziaÅ‚ania, Europa reaguje natychmiast na zaistniaÅ‚y problem. Europa proponuje skuteczne rozwiÄ…zania, które pomogÄ… rolnikom w Afryce i w innych rozwijajÄ…cych siÄ™ regionach Å›wiata."
Komisarz ds. rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich Mariann Fischer Boel stwierdziÅ‚a: „To bardzo ważne, że rolnikom z obszarów rozwijajÄ…cych siÄ™ daje siÄ™ narzÄ™dzia, dziÄ™ki którym sÄ… oni w stanie sami sobie pomóc. Wyższe ceny żywnoÅ›ci w tych krajach mogÄ… pobudzić produkcjÄ™. Z dużą satysfakcjÄ… przyjmujÄ™ tÄ™ konkretnÄ… inicjatywÄ™ solidarnoÅ›ci pochodzÄ…cÄ… od rolników i skierowanÄ… do rolników, która może przyczynić siÄ™ do szybkiego wzrostu produkcji w rozwijajÄ…cych siÄ™ regionach na Å›wiecie."
RosnÄ…ce w latach 2007-2008 ceny żywnoÅ›ci wywarÅ‚y negatywne skutki dla wielu krajów rozwijajÄ…cych siÄ™ i ich mieszkaÅ„ców. Setki milionów ludzi pogrążyÅ‚o siÄ™ w ubóstwie a tempo realizacji milenijnych celów rozwoju zostaÅ‚o ostatnio zagrożone. Wzrost cen żywnoÅ›ci wywoÅ‚aÅ‚ zamieszki, niepokoje i niestabilność w kilku krajach, grożąc tym samym, iż wieloletnie starania w dziedzinie polityki, rozwoju i utrzymania pokoju zostanÄ… unicestwione.
ZaistniaÅ‚a sytuacja może stać siÄ™ jednoczeÅ›nie okazjÄ… do pobudzenia podaży wÅ›ród rolników w krajach rozwijajÄ…cych siÄ™. Stwarza ona nowe możliwoÅ›ci zdobywania przychodów, których celem jest wyprowadzenie spoÅ‚ecznoÅ›ci wiejskich z ubóstwa, poprzez wspieranie inwestycji i poprawÄ™ produktywnoÅ›ci.
Wysokie ceny produktów rolnych przyczyniÅ‚y siÄ™ do zmniejszenia wydatków na wspieranie rynku w budżecie UE na rok 2008 oraz do obniżenia prognozowanych wydatków z budżetu na rok 2009 w pozycji 2 ram finansowych. Jest to wedÅ‚ug Komisji wyjÄ…tkowa okazja, aby udostÄ™pnić krajom rozwijajÄ…cym siÄ™ tymczasowy mechanizm, który pomoże pobudzić rolnictwo w tych krajach.
Komisja oczekuje, że wsparcie to przyniesie pozytywne skutki obejmujące wzrost produkcji rolnej i bezpieczeństwa żywnościowego w krajach objętych pomocą, zmniejszenie odsetka ludności niedożywionej oraz spadek inflacji cen żywności.
KwalifikujÄ…ce siÄ™ kraje oraz wysokość przyznawanej pomocy zostanÄ… ustalone na podstawie przejrzystych kryteriów. W tym celu wykorzystane zostanÄ… informacje przekazane przez GrupÄ™ ZadaniowÄ… ONZ oraz organizacje miÄ™dzynarodowe (gÅ‚ównie agendy ONZ, takie jak Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), Åšwiatowy Program Å»ywnoÅ›ciowy (WFP), Bank Åšwiatowy i MiÄ™dzynarodowy Fundusz Walutowy), uzupeÅ‚niane przekazywanymi przez delegatury WE informacjami dotyczÄ…cymi poszczególnych krajów.
Chociaż wszystkie kraje rozwijajÄ…ce siÄ™ potencjalnie kwalifikujÄ… siÄ™ do otrzymania pomocy, zostanie ona przyznana krajom najpoważniej dotkniÄ™tym kryzysem cen żywnoÅ›ci pod wzglÄ™dem spoÅ‚eczno-gospodarczym i politycznym. Wsparcie dostanÄ… także kraje, które wymagajÄ… podjÄ™cia dziaÅ‚aÅ„ a same nie dysponujÄ… Å›rodkami bÄ…dź zapleczem, by dziaÅ‚ać samodzielnie.
Do orientacyjnych kryteriów wyboru krajów otrzymujÄ…cych pomoc należą: stopieÅ„ uzależnienia od przywozu żywnoÅ›ci, inflacja cen żywnoÅ›ci oraz podatność na zagrożenia spoÅ‚eczne i podatkowe. UwzglÄ™dnione zostanÄ… także inne krajowe źródÅ‚a finansowania pochodzÄ…ce ze wspólnoty donatorów, jak i potencjaÅ‚ danego kraju do zwiÄ™kszenia produkcji rolnej. Mechanizm może być również wykorzystywany w ramach programów regionalnych obejmujÄ…cych wszystkie kraje rozwijajÄ…ce siÄ™ poÅ‚ożone w danym regionie. Inicjatywy o zasiÄ™gu globalnym realizowane przez organizacje regionalne lub miÄ™dzynarodowe również mogÄ… być finansowane.
W przekazywanie pomocy mogÄ… zostać zaangażowane organizacje miÄ™dzynarodowe: FAO (program dostarczania surowców w sytuacjach kryzysowych - emergency input delivery programme), MiÄ™dzynarodowy Fundusz Rozwoju Rolnictwa (IFAD) (np. finansowanie wsi), UNICEF (żywienie dzieci, sieci bezpieczeÅ„stwa żywienia), WFP (pomoc humanitarna w zakresie żywnoÅ›ci, tymczasowe sieci bezpieczeÅ„stwa), MiÄ™dzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża (pomoc w zakresie żywnoÅ›ci) oraz Bank Åšwiatowy (zarzÄ…dzanie ryzykiem oparte o sytuacjÄ™ rynkowÄ…, sieci bezpieczeÅ„stwa).
Komisja wyraża nadziejÄ™, że procedura wspóÅ‚decyzji zostanie zakoÅ„czona do listopada, co pozwoli zabudżetować odnoÅ›ne wydatki w roku 2008 i uruchomić Å›rodki na poczÄ…tku 2009 r.
ŹródÅ‚o: Komisja Europejska, z www.ukie.gov.pl