Porozumienie ECOFIN w sprawie pośredników w planowaniu podatkowym

20.3.2018

ECOFIN (Rada do Spraw Gospodarczych i Finansowych UE) porozumiała się ws. projektu dyrektywy wprowadzającej obowiązek raportowania o transgranicznych uzgodnieniach, które mogą się wiązać z agresywnym planowaniem podatkowym przez pośredników i podatników. Zwiększy to przejrzystość i dostęp organów podatkowych do informacji o schematach służących unikaniu opodatkowania.

Unikanie podatków przez firmy: porozumienie w sprawie pośredników w planowaniu podatkowym

Proponowana dyrektywa jest najnowszym elementem pakietu środków, których celem jest zapobieganie unikaniu opodatkowania przez przedsiębiorstwa.

Pośrednicy tacy jak doradcy podatkowi, księgowi i prawnicy, którzy opracowują lub propagują rozwiązania z zakresu planowania podatkowego, będą musieli zgłaszać rozwiązania uznawane za potencjalnie agresywne.

Państwa członkowskie będą zobowiązane automatycznie wymieniać otrzymane informacje za pośrednictwem scentralizowanej bazy danych. Dzięki temu szybciej będzie można wykryć ryzyko unikania opodatkowania i podjąć działania w celu zablokowania szkodliwych praktyk.

Państwa członkowskie będą musiały nakładać sankcje na pośredników, którzy nie przestrzegają wymogów przejrzystości.

„Zwiększenie przejrzystości jest kluczowym elementem naszej strategii zwalczania unikania opodatkowania i oszustw podatkowych” – powiedział powiedział Władisław Goranow, minister finansów Bułgarii, która sprawuje obecnie prezydencję. „Jeśli organy dowiedzą się o rozwiązaniach z zakresu agresywnego planowania podatkowego przed ich zastosowaniem, będą w stanie zlikwidować luki, zanim dojdzie do utraty dochodów.”

Państwom członkowskim coraz trudniej chronić swe bazy podatkowe przed erozją, gdyż transgraniczne struktury planowania podatkowego są coraz bardziej wyrafinowane. Proponowana dyrektywa ma zapobiegać agresywnemu planowaniu podatkowemu poprzez umożliwienie ostrzejszej kontroli nad działaniami pośredników.

Ustanawia „cechy rozpoznawcze” pomagające ustalić, które rozwiązania należy zgłosić organom podatkowym. Fakt, że dane rozwiązanie podlega zgłoszeniu, nie oznacza, że jest ono szkodliwe, tylko że organy podatkowe być może powinny poddać je dalszej kontroli. Choć wiele rozwiązań wprowadza się w całkowicie legalnych zamiarach, dyrektywa ma wskazać te, których cele nie są uczciwe.

Propozycja w dużej mierze odpowiada działaniu nr 12 w ramach opracowanego przez OECD planu działania na rzecz zwalczania erozji bazy podatkowej i przenoszenia zysków.

Co dalej z porozumieniem ECOFIN ws. automatycznej wymiany informacji podatkowych?

13 marca 2018 r. Rada porozumiała się w sprawie wniosku, który ma zwiększyć przejrzystość, co pozwoli zwalczać agresywne transgraniczne planowanie podatkowe. Polska, którą na spotkaniu ECOFIN w Brukseli 13 marca 2018 r. reprezentował wiceminister finansów Piotr Nowak, poparła projekt dyrektywy ws. automatycznego raportowania uzgodnień transgranicznych.

Porozumienie wypracowała Rada do Spraw Gospodarczych i Finansowych. Rada przyjmie dyrektywę bez przeprowadzania dyskusji, gdy jej tekst zostanie ostatecznie zredagowany we wszystkich językach urzędowych.

Na przeniesienie dyrektywy do prawa krajowego państwa członkowskie będą miały czas do 31 grudnia 2019 r.

Nowy wymóg dotyczący zgłaszania zacznie obowiązywać od 1 lipca 2020 r. Państwa członkowskie będą musiały wymieniać informacje co trzy miesiące – w terminie miesiąca, licząc od końca kwartału, w którym te informacje przekazano. Zatem pierwszy cykl automatycznej wymiany informacji zakończy się najpóźniej 31 października 2020 r.

Dyrektywa wymaga jednomyślności w Radzie i uprzednich konsultacji z Parlamentem Europejskim. Parlament Europejski przegłosował opinię 1 marca 2018 r. (podstawa prawna: art. 113 i 115 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej).

Zob. Projekt dyrektywy o pośrednikach w planowaniu podatkowym (marzec 2018)

Coroczna analiza sytuacji gospodarczej i społecznej w UE

W ramach kolejnej edycji semestru europejskiego (koordynacja polityk gospodarczych państw UE) Komisja Europejska (KE) przedstawiła roczną analizę sytuacji gospodarczej i społecznej w krajach UE (tzw. sprawozdania krajowe, opublikowane przez KE 7 marca br.). Analiza uwzględnia ocenę utrzymujących się zakłóceń równowagi makroekonomicznej oraz postępu państw UE w realizacji ubiegłorocznych indywidualnych zaleceń, dotyczących ich polityki gospodarczej.

Rada przyjęła także wnioski dotyczące raportu Europejskiego Trybunału Obrachunkowego. Skontrolował on wdrażanie przez KE procedury dotyczącej zapobiegania zakłóceń równowagi makroekonomicznej, które mogą negatywnie wpłynąć na stabilność gospodarczą w danym państwie UE, strefie euro lub w całej UE. Rada zgodziła się, że procedura została ogólnie dobrze opracowana, ale potrzebne są dalsze usprawnienia, które zapewnią skuteczne zapobieganie zakłóceniom równowagi i ich korygowanie.

Plan ukończenia unii rynków kapitałowych

Rada przyjęła także stanowisko na spotkanie G20 na szczeblu ministrów finansów i prezesów banków centralnych, które odbędzie się w dniach 19-20 marca br. w Buenos Aires.

Ponadto Komisja Europejska przedstawiła pakiet inicjatyw (opublikowanych 8 marca br.), które są częścią działań na rzecz ukończenia unii rynków kapitałowych. Są to: Plan działania ws. finansowania zrównoważonego wzrostu, Plan działania ws. innowacji finansowych (FinTech) i projekt rozporządzenia ws. finansowania społecznościowego w UE. To kolejne propozycje, które służą lepszemu powiązaniu finansowania i potrzeb gospodarki unijnej oraz ułatwieniu wykorzystywania nowych technologii przez sektor finansowy.

Kapitał bez granic

- "Chcemy, aby przedsiębiorstwa zyskały łatwiejszy dostęp do potrzebnego im finansowania na korzystniejszych warunkach" – zapowiada wiceprzewodniczący KE Jyrki Katainen. Komisja Europejska proponuje wsparcie dla alternatywnych źródeł finansowania i zniesienie barier dla inwestycji transgranicznych, co mam być kolejnym ważnym krokiem w kierunku rozwoju unii rynków kapitałowych.

Unia rynków kapitałowych przyniesie korzyści wszystkim państwom członkowskim, w szczególności zaś wzmocni unię gospodarczą i walutową poprzez promowanie udziału sektora prywatnego w podziale ryzyka.

Przedstawione wnioski, które opierają się na postępach już osiągniętych od czasu zainaugurowania inicjatywy w sprawie unii rynków kapitałowych w 2015 r., przyczynią się do pobudzenia transgranicznego rynku funduszy inwestycyjnych, będą wspierać unijny rynek obligacji zabezpieczonych jako źródło finansowania długoterminowego oraz zapewnią inwestorom większą pewność prawa w kontekście transakcji transgranicznych w obrocie papierami wartościowymi i wierzytelnościami. Unia rynków kapitałowych to jeden z priorytetów KE. Ma ona wzmocnić gospodarkę Europy i pobudzać inwestycje, co poskutkuje stworzeniem nowych miejsc pracy. Jej celem jest zmobilizowanie kapitału i skierowanie go do wszystkich przedsiębiorstw w UE, w szczególności do małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), które tego potrzebują, by móc się rozwijać.

Szybkie przyjęcie tych wniosków przez Parlament Europejski i Radę umożliwi przedsiębiorstwom i inwestorom pełniejsze wykorzystanie możliwości oferowanych przez jednolity rynek. Ponadto Komisja wzywa współprawodawców do szybkiego przyjęcia kluczowych reform mających na celu ukończenie procesu tworzenia unii rynków kapitałowych, takich jak wnioski w sprawie wzmocnienia nadzoru nad rynkiem kapitałowym, restrukturyzacji przedsiębiorstw i nowych możliwości gromadzenia oszczędności przez konsumentów. Spośród 12 przedstawionych przez Komisję wniosków, które miały przyczynić się do ustanowienia fundamentów unii rynków kapitałowych, na obecnym etapie tylko 3 zostały uzgodnione przez współprawodawców.

Wiceprzewodniczący Komisji odpowiedzialny za stabilność finansową, usługi finansowe i unię rynków kapitałowych Valdis Dombrovskis powiedział: - "Przedstawione propozycje stanowią część szerszej strategii na rzecz wzmocnienia rynków kapitałowych i zachęcania do inwestycji w UE. Aby do 2019 r. w Europie powstała prawdziwa unia rynków kapitałowych, musimy kontynuować prace w trzech obszarach: europejskich znaków jakości i paszportów dla produktów finansowych, zharmonizowanych i uproszczonych przepisów mających na celu pogłębienie rynków kapitałowych oraz bardziej spójnego i skutecznego nadzoru".

Wiceprzewodniczący Komisji odpowiedzialny za zatrudnienie, wzrost gospodarczy, inwestycje i konkurencyjność Jyrki Katainen oświadczył: - "Chcemy, by przedsiębiorstwa, zwłaszcza małe i średnie, zyskały łatwiejszy dostęp do potrzebnego im finansowania na korzystniejszych warunkach. Pomoże im w tym pogłębiony jednolity rynek, który jednocześnie umożliwi im rozwój. Komisja wypełnia swoje zobowiązania w zakresie ustanowienia fundamentów unii rynków kapitałowych. Teraz inicjatywa leży po stronie Parlamentu Europejskiego i Rady. Komisja wyraża swoją gotowość do współpracy, tak by wszystkie wnioski ustawodawcze zostały przyjęte do 2019 r."

Unijna komisarz do spraw sprawiedliwości, konsumentów i równouprawnienia płci Vĕra Jourová powiedziała: - "Nowe przepisy ułatwią MŚP dostęp do kredytów i będą wspierać inwestycje transgraniczne. Chcemy zapewnić pewność prawa i wyeliminować ryzyko prawne w przypadku transgranicznych przelewów wierzytelności oraz transakcji, które są istotne dla finansowania MŚP".

Szczegółowe informacje na temat przedstawionych wniosków (projektów):

Europejskie obligacje zabezpieczone

Komisja przedstawia wniosek w sprawie wspólnych przepisów – dyrektywy i rozporządzenia – dotyczącychobligacji zabezpieczonych. Łączna kwota otwartych pozycji w obligacjach zabezpieczonych wynosi 2,1 bln euro, co czyni rynek tych instrumentów jednym z największych rynków długu w UE. Banki europejskie są światowymi liderami na tym rynku, który stanowi ważne źródło finansowania długoterminowego w wielu państwach członkowskich UE.

Obligacje zabezpieczone to instrumenty finansowe zabezpieczone wydzieloną pulą kredytów. Są one uważane za korzystne nie tylko dlatego, że umożliwiają finansowanie pożyczek w sposób racjonalny pod względem kosztów, ale również ze względu na to, że są wyjątkowo bezpieczne. Rynek unijny jest jednak obecnie rozdrobniony, a w poszczególnych państwach członkowskich sytuacja przedstawia się odmiennie.

Proponowane przepisy opierają się na wysokiej jakości standardach i najlepszych praktykach. Mają one ułatwić korzystanie na większą skalę z obligacji zabezpieczonych, stanowiących stabilne i opłacalne źródło finansowania dla instytucji kredytowych, zwłaszcza w przypadku rynków słabiej rozwiniętych. Zapewnią one również inwestorom większe i bezpieczniejsze możliwości inwestycyjne.

Jednocześnie wniosek ma na celu obniżenie kosztów finansowania zewnętrznego dla całej gospodarki. Z szacunków Komisji wynika, że unijni kredytobiorcy mogliby zaoszczędzić między 1,5 a 1,9 mld euro rocznie.

Transgraniczna dystrybucja funduszy inwestycyjnych

Fundusze inwestycyjne stanowią istotne narzędzie, które pozwala skierować oszczędności prywatne do gospodarki i zwiększa możliwości finansowania dla przedsiębiorstw. Unijny rynek funduszy inwestycyjnych ma wartość 14,3 bln euro. Nie osiągnął on jednak jeszcze w pełni swojego potencjału. Nieco ponad jedna trzecia (37 proc.) funduszy UCITS i około 3 proc. alternatywnych funduszy inwestycyjnych (AFI) jest zarejestrowanych w celu sprzedaży swoich jednostek w więcej niż trzech państwach członkowskich, co wynika między innymi z barier regulacyjnych, które utrudniają obecnie transgraniczną dystrybucję funduszy inwestycyjnych.

Przedstawiony wniosek ma na celu wyeliminowanie przeszkód dla wszelkiego rodzaju funduszy inwestycyjnych, co sprawi, że transgraniczna dystrybucja ich jednostek będzie prostsza, szybsza i tańsza. Większa konkurencja przełoży się z kolei na większy wybór i lepszą wartość dla inwestorów, przy jednoczesnym utrzymaniu wysokiego poziomu ochrony inwestorów.

Prawo właściwe dla transakcji transgranicznych w obrocie papierami wartościowymi i wierzytelnościami

Przelew wierzytelności odnosi się do sytuacji, w której wierzyciel przenosi na inną osobę prawo do dochodzenia wierzytelności w zamian za płatność. Z systemu tego korzystają przedsiębiorstwa, aby uzyskać płynność i dostęp do kredytów. W obecnej chwili brak jest pewności prawa co do tego, które prawo krajowe ma zastosowanie przy ustalaniu, kto posiada wierzytelność po dokonaniu jej przelewu w przypadku sprawy transgranicznej. Projekt nowych przepisów doprecyzowuje, zgodnie z jakim prawem mają być rozstrzygane takie spory – co do zasady miałoby to być prawo państwa, w którym wierzyciel ma miejsce zwykłego pobytu – bez względu na to, w którym państwie członkowskim sądy lub organy dokonują rozpoznania sprawy. Wniosek ten przyczyni się do promowania inwestycji transgranicznych, zapewnienia dostępu do tańszych kredytów i zapobiegania ryzyku systemowemu.

Komisja przyjęła również komunikat mający na celu doprecyzowanie, które prawo krajowe będzie miało zastosowanie przy ustalaniu, kto jest właścicielem papierów wartościowych w ramach transakcji transgranicznej. Zwiększona pewność prawa przełoży się na wzrost inwestycji transgranicznych, łatwiejszy dostęp do tańszych kredytów i większą integrację rynku.

Kontekst prawny

W 2015 r. Komisja przedstawiła plan działania na rzecz unii rynków kapitałowych, którego celem jest stworzenie prawdziwego, jednolitego rynku kapitałowego w całej UE. Ów plan działania jest jednym z filarów planu inwestycyjnego dla Europy – tzw. planu Junckera. Jednolity rynek kapitałowy przyniesie korzyści wszystkim państwom członkowskim UE, a w szczególności wzmocni unię gospodarczą i walutową poprzez promowanie transgranicznego udziału sektora prywatnego w podziale ryzyka w strefie euro, co w istotnym stopniu pomoże zamortyzować wstrząsy gospodarcze o charakterze systemowym.

Plan działania powstał w oparciu o następujące priorytety:

pogłębienie integracji finansowej i zwiększenie konkurencji,
stworzenie nowych możliwości dla inwestorów,
połączenie branży finansowej z gospodarką realną dzięki promowaniu pozabankowych źródeł finansowania,
zapewnienie silniejszego i bardziej odpornego systemu finansowego.

W przeglądzie śródokresowym planu działania na rzecz unii rynków kapitałowych opublikowanym w czerwcu 2017 r. przedstawiono informacje na temat dotychczasowych postępów w realizacji tego planu i określono ramy czasowe dla kolejnych działań. W tym kontekście Komisja zapowiedziała, że w I kwartale 2018 r. opublikuje szereg wniosków ustawodawczych dotyczących w szczególności funduszy inwestycyjnych, obligacji zabezpieczonych i rozstrzygania sporów. Wnioski te znajdują się w przedstawionym dziś pakiecie.

Dodatkowe informacje:

A.J.
Zespół e-prawnik.pl