Projekt ustawy o fundacji rodzinnej w drodze

MRPiT analizuje uwagi zgłoszone w ramach konsultacji projektu ustawy o fundacji rodzinnej

Zagadnienia dotyczące rozwiązań podatkowych, zachowku, możliwości prowadzenia działalności gospodarczej przez fundację rodzinną, a także nazwa „fundacja rodzinna”, były najczęściej komentowane przez uczestników konsultacji projektu ustawy o fundacji rodzinnej.

Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii wysłało projekt do ponad 440 podmiotów i obecnie trwa analiza przesłanych uwag. Projekt spotkał się z dużym zainteresowaniem. Wpłynęło wiele konstruktywnych i konkretnych propozycji. "Będziemy starali się wyjść naprzeciw przynajmniej części postulatów" – zapowiedział wiceminister rozwoju, pracy i technologii Marek Niedużak.

Projekt ustawy przygotowany przez Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii we współpracy z Ministerstwem Finansów trafił do konsultacji 22 marca 2021 r. i do 22 kwietnia można było do niego zgłaszać uwagi i propozycje zmian. Stanowiska w ramach konsultacji zgłosili przedsiębiorcy i zrzeszające przedsiębiorców organizacje, w tym reprezentujące środowisko firm rodzinnych. W trakcie  publicznej dyskusji nad projektem ustawy o fundacji rodzinnej wiceminister Marek Niedużak rozmawiał m.in. z przedstawicielami Konfederacji Lewiatan, Business Centre Club i Stowarzyszenia Inicjatyw Firm Rodzinnych. Także w siedzibie resortu rozwoju odbyło się kilka otwartych spotkań w formule online z zainteresowanymi stronami.

- "Konsultacje spotkały się z bardzo dużym zainteresowaniem przedsiębiorców i przedstawicieli firm rodzinnych. Dziękujemy za merytoryczną dyskusję, zaangażowanie i zgłoszone propozycje zmian" – powiedział wiceminister rozwoju, pracy i technologii Marek Niedużak.

Podatki

"Fundacja rodzinna jest osobą prawną, będzie zarządzać majątkiem i osiągać dochody. W związku z tym jej dochody, tak jak innych osób, powinny być opodatkowane. Otwartą kwestią zostaje jaki model opodatkowania przyjąć, gdy w grę wchodzą trzy kategorie podatników: spółki, w których fundacja rodzinna ma udziały, sama fundacja rodzinna i jej beneficjenci. Fundacja rodzinna nie może być traktowana jako wehikuł do unikania opodatkowania, do optymalizacji podatkowej. Zrozumiałe są natomiast dla nas postulaty zapewnienia neutralności podatkowej" – podkreślił  wiceminister Niedużak.

Jak poinformował wiceszef MRPiT, w trakcie konsultacji pojawiły się opinie, że dla przedsiębiorców planujących sukcesję, korzystniejsze opodatkowanie znajduje się w przepisach dotyczących holdingu spółek. "To racjonalny argument, który warto wziąć pod uwagę. Będziemy chcieli, wspólnie z Ministerstwem Finansów, pochylić się nad nim" – powiedział. 

Zachowek

Minister Niedużak odniósł się także do kwestii zachowku, którego w myśl przepisów projektu będzie można się zrzec, rozłożyć na raty lub odroczyć termin płatności, a nawet obniżyć jego wysokość w przypadku uwzględniania przy obliczeniu zachowku przedsiębiorstwa.

- "Szukamy złotego środka między prawem do zabezpieczenia integralności biznesu i zapewnienia niezbędnych środków finansowych osobom z grona najbliższych członków rodziny spadkodawcy. Usłyszeliśmy argumenty za wprowadzeniem ograniczenia czasowego w uwzględnianiu darowizn dla fundacji rodzinnej i nie wykluczamy uwzględnienia tego postulatu" – zapowiedział wiceminister.

Działalność gospodarcza

W trakcie dyskusji pojawił się również temat prowadzenia przez fundację rodzinną działalności gospodarczej. Wiceszef MRPiT jest zdania, że fundacja rodzinna nie może prowadzić takiej działalności gospodarczej.

"W większości państw Unii Europejskiej fundacje nie mogą prowadzić działalności gospodarczej, bo to oznacza zaciąganie zobowiązań i ponoszenie ryzyka. Fundacja ma być bezpiecznym portem dla majątku rodzinnego, który został na nią przeniesiony, a długoterminowo, ma służyć akumulacji rodzinnego kapitału” – argumentuje. Przyznaje jednak, że dostrzega „rozdźwięk między definicjami działalności gospodarczej na potrzeby różnych obszarów prawa i tam, gdzie jest mowa o działalności, która polega co do zasady na bezpiecznym, z reguły pasywnym inwestowaniu np. w papiery wartościowe”. „Rozważamy poluzowanie zaproponowanego ograniczenia” – poinformował.

Nazwa

Minister Niedużak odniósł się także do postulatu organizacji pozarządowych, aby zmienić nazwę ustawy, tak aby nie zawierała słowa „fundacja”.

- "Pracujemy nad tym projektem dla i ze środowiskiem firm rodzinnych, któremu się ta nazwa podoba. Poza tym w innych krajach tego typu instytucje tak właśnie się nazywają. Rozmowa na temat nazwy musi toczyć się w trilogu, tzn. z jednej strony są to firmy rodzinne, z drugiej strony organizacje pozarządowe ze swoimi obawami i z trzeciej strony - strona rządowa" – stwierdził.

Organy

Uczestnicy konsultacji wskazywali na potrzebę zapewnienia w jeszcze większym stopniu możliwości udziału rodziny w działalności fundacji rodzinnej i wpływu na decyzje. „Widzimy, jak ważne jest zapewnienie elastyczności i tworzenia fundacji rodzinnych odpowiadających różnym sytuacjom, dlatego będziemy starali się zapewnić swobodę wyboru możliwych rozwiązań, przy uwzględnieniu podstawowych zasad działania fundacji rodzinnej” – ocenił M. Niedużak.

Fundacja rodzinna – cel powstania ustawy

Pomysł uregulowania w polskim prawie możliwości tworzenia fundacji rodzinnej wyszedł ze środowiska firm rodzinnych. Fundacja rodzinna ma być przede wszystkim instytucją umożliwiającą przeprowadzenie skutecznej wielopokoleniowej sukcesji w firmach rodzinnych. Tego typu fundacje od wielu lat działają m.in. w Austrii, Niemczech, Szwajcarii, Lichtensteinie. Projekt adresowany jest w pierwszej kolejności do przedsiębiorców prowadzących biznes na większą skalę i myślących o budowaniu firmy w wielopokoleniowej perspektywie. 

Możliwość zakładania w Polsce fundacji rodzinnych ma ułatwić:

• skuteczną, wielopokoleniową sukcesję w firmach rodzinnych, w szczególności w przedsiębiorstwach,
• budowę silnych rodzimych marek,
• akumulację i ochronę kapitału przed rozdrobnieniem,
• nowe inwestycje.

Fundator, przekazując majątek do fundacji rodzinnej, czyni z niej swojego następcę prawnego. Fundacja rodzinna ma za zadanie chronić otrzymany majątek i pomnażać go. Ma także za zadanie spełniać na rzecz beneficjentów fundacji rodzinnej, najczęściej najbliższych członków rodziny fundatora, określone świadczenia np. zapewnienie środków finansowych na utrzymanie, kształcenie lub  leczenie, a także cele charytatywne.

Terminy

W maju 2021 r. jest planowane przedstawienie wyników analiz uwag zgłoszonych w konsultacjach, a także przez inne resorty, i omówienie modyfikacji, jakie zostaną wprowadzone w projekcie. W tym celu zostanie zorganizowana konferencja uzgodnieniowa.

Według założeń projekt ustawy może trafić do parlamentu w drugiej połowie 2021 r. a ustawa wejść w życie na początku 2022 r.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl