Nowe przepisy chroniące polskich przedsiębiorców przed zagranicznymi przejęciami

Nowelizacja przepisów zakłada:

• przedłużenie na czas nieokreślony mechanizmów nadzoru nad inwestycjami zagranicznymi w sektorach strategicznych;
• przeniesienie kompetencji nadzorczych z Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów do Ministra Finansów i Gospodarki;
• zapewnienie ciągłości przepisów chroniących kluczowe podmioty gospodarcze;
• większa przewidywalność i stabilność prawa - nowelizacja zapewnia ciągłość obowiązywania przepisów ochronnych, co ogranicza ryzyko regulacyjne dla inwestorów.

Ochrona polskich firm w sektorach strategicznych

Najważniejszą zmianą jest utrzymanie – na czas nieokreślony – obowiązujących dotąd mechanizmów nadzoru nad inwestycjami zagranicznymi. Dotyczy to w szczególności sektorów istotnych dla interesu publicznego, takich jak:

• energetyka,
• infrastruktura krytyczna,
• technologie cyfrowe i IT,
• obronność,
• farmacja i ochrona zdrowia.

Te obszary, z uwagi na ich znaczenie dla bezpieczeństwa państwa, porządku publicznego oraz zdrowia obywateli, wymagają szczególnej uwagi i ochrony przed ingerencją z zewnątrz.

W praktyce nowelizacja oznacza, iż każda planowana inwestycja zagraniczna w określone sektory będzie analizowana pod kątem wpływu na bezpieczeństwo państwa i interes publiczny. 

Dzięki znowelizowanym przepisom wzmonona zostaje suwerenność gospodarcza, chroniony kapitał narodowy oraz zbudowana odporność sektora przedsiębiorstw.

Co przewiduje nowelizacja?

Celem zmian wprowadzanych ustawą z dnia 9 lipca 2025 r. o zmianie ustawy o kontroli niektórych inwestycji oraz ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 jest utrzymanie ochrony przedsiębiorstw krajowych, działających w szczególności we wrażliwych sektorach, przed niekontrolowanym przejęciem przez podmioty spoza Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, które to przejęcie mogłoby zagrozić bezpieczeństwu publicznemu, porządkowi publicznemu lub zdrowiu publicznemu.

Obowiązujące zasady kontroli inwestycji zagranicznych, uregulowane w art. 12a–12k ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o kontroli niektórych inwestycji, zostały w związku z pandemią COVID-19 wprowadzone do polskiego porządku prawnego z dniem 24 lipca 2020 r., na okres dwóch lat,. W następstwie wybuchu wojny w Ukrainie przedłużono ich obowiązywanie do 60 miesięcy, tj. do dnia 24 lipca 2025 r.

Ustawa wprowadza dalsze i nieprzerwane obowiązywanie tych przepisów.

Zmiany w ustawie z dnia 24 lipca 2015 r. o kontroli niektórych inwestycji polegają na:

• rozszerzeniu zakresu przedmiotowego ustawy o określenie zasad i trybu kontroli inwestycji skutkujących nabyciem lub osiągnięciem znaczącego uczestnictwa lub nabyciem dominacji nad podmiotem objętym ochroną,
• wyłączeniu, w przypadku nabycia lub osiągnięcia istotnego uczestnictwa albo nabycia dominacji przez Skarb Państwa, z wyjątkiem nabycia pośredniego, o którym mowa w art. 3 ust. 5, stosowania przepisów art. 5–12k oraz art. 15–16b,
• powierzeniu ministrowi właściwemu do spraw gospodarki funkcji kontrolnych (do 24 lipca 2025 r. funkcję tę pełnić będzie Prezes UOKiK),
• likwidacji obowiązku zasięgnięcia przez Radę Ministrów przed wydaniem rozporządzenia (rozporządzenia fakultatywnego) określającego dalsze wyłączenia spod ochrony podmiotów, o których mowa w art. 12d ust. 1-4 (przedsiębiorców z siedzibą w Rzeczypospolitej Polskiej) opinii Prezesa UOKiK.

Zmiany w ustawie z dnia ustawie z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 polegają na:

• uchyleniu przepisów nadających epizodyczny charakter regulacji zawartych w ustawie z dnia 24 lipca 2015 r. o kontroli niektórych inwestycji (tj. przewidujących utratę mocy obowiązującej przepisów art. 12a–12k ustawy po upływie 60 miesięcy od dnia wejścia w życie tych przepisów oraz wskazujących, ze przepisy karne art. 16a i art. 16b ustawy będą stosowane wyłącznie do czynów popełnionych w okresie 60 miesięcy od dnia wejścia w życie tych przepisów);
• uchyleniu dotychczasowego przepisu przejściowego dotyczącego organu prowadzącego niezakończone postępowania (tj. przesądzających, że w przypadku utraty mocy przez przepisy art. 12a–12k ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o kontroli niektórych inwestycji, postępowanie prowadzone przez Prezesa UOKiK, wszczęte i niezakończone przed dniem utraty mocy przez te przepisy, będzie prowadził ten organ).

Nowelizacja weszła w życie z dniem 24 lipca 2025 r.