Emerytury i renty w 2018 r.

Waloryzacja rent i emerytur w 2018 r.

W związku z pojawiającymi się w mediach informacjami, dotyczącymi waloryzacji rent i emerytur w przyszłym roku, MRPiPS udzieliło wyjaśnień. 

Sposób ustalania wysokości emerytur i rent określa ustawa o emeryturach i rentach z FUS. Wskaźnik waloryzacji odpowiada średniorocznemu wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym zwiększonemu o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym. 

Aktualna prognoza inflacji emeryckiej w 2017 r. wynosi - 102,1%. Z kolei prognozowany realny wzrost przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2017 r. na poziomie 3% oznacza, że prognozowane obligatoryjne 20% realnego wzrostu wynagrodzeń za rok 2017 wynosi 0,6%. 

W efekcie prognozuje się, że wskaźnik waloryzacji emerytur i rent w 2018 r. wyniesie nie mniej niż 102,7%.  Przy tym wskaźniku oznacza to, że:

• najniższe świadczenia emerytalno-rentowe wzrosną z 1.000 zł do 1.027 zł, tj. o 27 zł,
• przeciętna emerytura wzrośnie z 2.163,59 zł do 2.222,01, tj. o ok 58,42 zł,
• przeciętna renta z tytułu niezdolności do pracy wzrośnie z 1.611,37 zł do 1.654,88 zł, tj. o  ok. 43,51  zł,
• przeciętna renta rodzinna wzrośnie z 1.888,68 zł do 1.939,67 zł, tj. o ok. 50,99 zł. 

Całkowity koszt waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych i innych świadczeń z systemu powszechnego, rolniczego i mundurowego, przy wskaźniku 102,7%, szacowany jest na ok. 5,4 mld zł (skutek za 10 miesięcy od marca do grudnia). 

Rzeczywista wielkość wskaźnika waloryzacji znana będzie w lutym 2018 r., po podaniu przez Prezesa GUS stosownych wskaźników makroekonomicznych za rok 2017. 

Jak funkcjonuje system ubezpieczeń emerytalnych?

System ubezpieczeń emerytalnych jest systemem opartym z jednej strony na własnym indywidualnym wkładzie, a z drugiej na solidarności społecznej. Indywidualny wkład każdego ubezpieczonego znajduje swój wyraz w wysokości wnoszonych składek oraz okresie ich wnoszenia, co przekłada się na przyszła wysokość emerytury. Solidarność społeczna znajduje swój wyraz przede wszystkim w gwarancji minimalnej wysokości świadczenia, pod warunkiem jednak dostatecznie długiego okresu uczestnictwa.

Z tego względu zróżnicowanie wysokości pobieranych świadczeń jest uzasadnione i wiele osób o długim okresie pracy (i opłacania składek) zdecydowanie opowiada się za honorowaniem tego wkładu. 

W nowym zreformowanym systemie osiągnięcie określonego wieku emerytalnego stanowi obecnie dla osoby podlegającej ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym jedyną przesłankę nabycia prawa emerytury, staż emerytalny nie jest warunkiem do uzyskania prawa do emerytury lecz służy jedynie uzyskaniu prawa do pobierania świadczenia w wysokości minimalnej, gwarantowanej przez państwo - wyjaśnił resort pracy. 

Według obowiązujących przepisów, emerytura przysługuje dzisiaj każdemu, kto osiągnął wiek emerytalny i opłacił choćby jedną składkę emerytalną. Oczywiście, świadczenie tych osób może być – i często jest – bardzo niskie, liczone nawet w groszach. Gwarancję podwyższenia emerytury do kwoty najniższego świadczenia mają osoby, które ukończyły powszechnie obowiązujący wiek emerytalny i posiadają staż pracy, wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. 

Jednocześnie rząd zauważa problemy osób o niskich świadczeniach. Z tego względu podejmowane są działania mające na celu podniesienie minimalnej emerytury i zapewnienie minimalnej wysokości waloryzacji świadczenia, jak również jednorazowe wsparcie emerytów i rencistów o niskich świadczeniach.

Jednorazowe dodatki do emerytur i rent z tytułu niezdolności do pracy są formą pomocy osobom w podeszłym wieku o najniższych świadczeniach. Jednocześnie nie wpływają one na zmianę struktury wysokości świadczeń, gdyż mają charakter incydentalny, natomiast są formą dodatkowego wsparcia pieniężnego dla osób najbardziej potrzebujących. 

Obecnie trwają prace nad konstrukcją przyszłorocznego budżetu państwa oraz wynikających z niego ewentualnych możliwości. Od sytuacji finansowej państwa zależy bowiem możliwość przeznaczenia dodatkowych kwot na wsparcie najuboższych emerytów i rencistów.

Pracujący nie spieszą się na emeryturę

Na emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn przechodzą głównie osoby, które dotąd były nieaktywne zawodowo. Od początku września ZUS przyjął 270 tys. wniosków związanych z przywróceniem wieku emerytalnego.

Od początku września br. wnioski o emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym złożyło ok. 270 tys. osób. To 75% spośród szacowanych 331 tys. osób, które mogą przejść na emeryturę w związku z przywróceniem wieku emerytalnego od 1 października. 

Wyczekiwana emerytura 

Ok. 70% spośród osób, które złożyły od września wnioski o emeryturę w związku z przywróceniem wieku emerytalnego 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, stanowią osoby nieaktywne zawodowo. W grupie tej są osoby, które pobierały rentę z tytułu niezdolności do pracy i świadczenia przedemerytalne oraz osoby, które nie pracowały albo nie pobierały świadczenia. 

Wszystkie te osoby dzięki przywróceniu wieku emerytalnego mogą szybciej skorzystać z prawa do emerytury. 

- „Bez przywrócenia wieku emerytalnego osoby te musiałyby dłużej czekać na emeryturę. Dzięki reformie szybciej otrzymają świadczenie” – stwierdziła minister Elżbieta Rafalska. - „Dla osób nieaktywnych zawodowo możliwość przejścia na emeryturę w przywróconym wieku emerytalnym to gwarancja stałego świadczenia. Jeśli nawet będzie to świadczenie w wysokości minimalnej emerytury, osoby te odczują poprawę swojej sytuacji” – dodała szefowa resortu pracy. 

Emerytura a płeć i forma zatrudnienia 

Wśród tych, którzy złożyli wnioski we wrześniu o emeryturę, 21% stanowili pracownicy najemni, a 7,2% - osoby samozatrudnione. O ile w pierwszej grupie na zakończenie pracy zawodowej decyduje się więcej kobiet niż mężczyzn (odpowiednio – 22,4% i 18,7%), o tyle w drugiej grupie widać tendencję odwrotną – decyzję o przejściu na emeryturę częściej podejmują w tym przypadku mężczyźni niż kobiety (odpowiednio – 9,6% i 5,4%). 

Aktywni zawodowo wolą pracować dłużej 

- „Zarzut, że przywrócenie wieku emerytalnego spowoduje odpływ pracowników z rynku pracy, nie znajduje potwierdzenia w twardych danych” – powiedziała minister Elżbieta Rafalska. Jak dodała szefowa resortu pracy, „ Wnioski o emeryturę w przywróconym wieku emerytalnym składają przede wszystkim osoby, które nie były aktywne na rynku”. 

Te osoby, które podejmują decyzję o kontynuowaniu aktywności zawodowej, otrzymają wyższe emerytury. Efektem opóźnienia przejścia na emeryturę o rok jest o ok. 8% wyższe świadczenie. Jest to jeden z największych przyrostów na świecie. 

Pracodawcy za przywróceniem wieku emerytalnego 

Jak wynika z badań przeprowadzonych przez firmę Randstad, ponad połowa (57%) pracodawców mniej lub bardziej zdecydowanie popiera przywrócenie wieku emerytalnego. Najczęściej uzasadniają to trudnościami, z jakimi starsi pracownicy mogą mierzyć się przy wykonywaniu niektórych prac. Taki argument podaje 26% przedsiębiorców. Według 16% pracodawców obniżony wiek emerytalny to najwyższy czas na odpoczynek i emerytura w tym wieku po prostu się należy. Na niską efektywność starszych pracowników uwagę zwraca 15% respondentów. 

Zabezpieczone środki na wypłatę emerytur 

Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma zabezpieczone środki na wypłaty wszystkich świadczeń. Wskaźnik pokrycia wydatków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wpływami ze składek oraz ich pochodnymi osiągnął rekordową wielkość – 79,1% w pierwszym półroczu br., a w samym tylko drugim kwartale – 79,8%. Takiego wyniku nie odnotowano od 2001 roku.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl