Topolanek w PE: Europa bez barier, Europa zasad

Nie łatwo przejąć prezydencję po Francji, powiedział Premier Czech Miroslav Topolanek, rozpoczynając swoje przemówienie przed członkami Parlamentu Europejskiego w Strasburgu. W świecie wartości, gdzie prawo jest ponad indywidualnością, wielkość kraju nie ma znaczenia. Znaczenie ma zdolność do reprezentowania wspólnej idei. Rola kraju przejmującego prezydencję, to nie reprezentacja własnych interesów czy podejmowanie decyzji. Ale jest to rola moderowania i inspirowania debaty. Dlatego, nie stoję tutaj jako Premier Czech, ale prezydent Rady Europejskiej, podkreślił Miroslav Topolanek.

 

Europa bez barier ale z zasadami

Naszym mottem jest Europa bez barier, ale chcemy dodać także Europa z zasadami. Ta wizja dopasowana jest do obecnej trudnej sytuacji politycznej i ekonomicznej. Premier podkreślił, że aby Europa mogła się rozwijać potrzebna jest likwidacja barier, zwłaszcza wewnętrznych w Unii Europejskiej. Zwrócił tu uwagę na przykład na biurokrację, która przeszkadza europejskim przedsiębiorcom, czy też brak bezpieczeństwa energetycznego. Jednak usuwanie wewnętrznych barier musi iść razem w parze z ochroną przed nielegalnymi działaniami, które wpływają na bezpieczeństwo i interes Europejczyków, dodał premier.

 

3x E:  Ekonomia, Energia, Europa na świecie

Czechy, przejmując przewodnictwo w Unii Europejskiej, muszą zmierzyć się z zaistniałymi kryzysami.  Czechy przez 6 miesięcy będą pracowały w ramach trzech głównych obszarów, które mogę nazwać Trzy Czeskie E: Ekonomia, Energia, Europa na świecie. Chociaż już od początku roku 3xE przeszło bardziej na stronę 2x G: Gaza i Gaz, powiedział premier Topolanek rozpoczynając prezentację priorytetów prezydencji czeskiej.

W ramach ustalonych priorytetów związanych z ekonomią oraz finansami, prezydencja zajmie się wdrożeniem planu wynikającego z wniosków ze Szczytu G20 z  listopada 2008 oraz Rady z grudnia 2008, czyli kontynuacją dalszych kroków w celu zwiększania przejrzystości i stabilności rynków finansowych oraz pracą na rzecz zapobiegania dalszego pogłębiania kryzysu oraz ożywienie wzrostu gospodarczego. Prezydencja musi realizować Europejski Plan Ożywienia Gospodarczego. Będziemy kłaść nacisk na jego umiejscowienie w ramy Strategii Lizbońskiej, po krótkoterminowych narzędziach dla ożywienia gospodarki będzie czas na długoterminowe reformy strukturalne, podkreślił premier. Miroslav Topolanek zwrócił zwłaszcza uwagę na pracę na rzecz konkurencyjności Unii na rynkach światowych a także na potrzebę inwestycji w edukację, badania i nowe technologie. 

Biorąc pod uwagę obecny kryzys i zaistniałą sytuację z dostawą gazu przez Rosję, bezpieczeństwo energetyczne jest dla UE priorytetem. Prezydencja będzie kontynuowała rozpoczęte wysiłki, aby zapewnić bezpieczeństwo energetyczne. Premier zwrócił uwagę na wynegocjowany system monitoringu dostaw gazu przez Rosję, który ma za zadanie zapewnić przejrzystość w przyszłości.  Jak podkreślił, celem UE jest osiągnięcie zróżnicowanych terytorialnie dostawców, ulepszenia w zakresie odnawialnych źródeł energii oraz stworzenia zjednoczonego, wewnętrznego rynku energii w UE, który pozwoli na solidarność w sytuacjach kryzysowych. W kwestiach gazu naturalnego najważniejsza powinna być także transparentność.

Jak podkreślił Topolanek, prezydencja skupi się także na udziale w międzynarodowych negocjacjach na temat ochrony klimatu po roku 2012, zwłaszcza na pozyskaniu USA, Indii i Chin w wysiłkach zmierzających do zmniejszenia emisji  CO2.

Premier Czech podkreślił, że najbardziej priorytetową sprawą w ramach obszaru Europa na świecie, jest pokój na Bliskim Wschodzie i rozwiązanie konfliktu w Strefie Gazy. Miroslav Topolanek zwrócił uwagę, że UE musi, oprócz negocjacji pokojowych skupić się na pomocy humanitarnej oraz odbudowie palestyńskiej infrastruktury. Premier zaakcentował, że prezydencja poświęci także znaczną uwagę przygotowaniom Partnerstwa ze Wschodem w ramach Europejskiej Polityki Sąsiedztwa. Dialog z przedstawicielami nowej administracji amerykańskiej zostanie podjęty.

Prezydencja zajmie się także dalszym rozwojem transatlantyckiego dialogu w kluczowych sferach dotyczących bezpieczeństwa, gospodarki, energetyki i ochrony klimatu. W kontekście ostatnich kroków podejmowanych przez Rosję, UE musi zająć jednomyślne stanowisko w związku ze zbliżającymi się negocjacjami w sprawie nowej umowy partnerskiej z Rosją. Negocjacje z Turcją oraz z Chorwacją będą kontynuowane.

Premier zwrócił także uwagę na zbliżające się wybory do Parlamentu Europejskiego 2009 a także na kwestię reform instytucjonalnych, związanych z przyszłością ratyfikacji Traktatu Lizbońskiego.

 

Unia znów stawia czoła kryzysom

Unia znów musi pokazać, że może stawić czoła kryzysom, Jose Manuel Barroso tymi słowami nawiązał do kryzysów w Strefie Gazy oraz ze względu na dostawę gazu w Europie. Podkreślił, że 2008 rok był niezwykle trudny, gdyż Europa musiała podjąć ważne decyzje w sprawie zmian klimatycznych oraz w odpowiedzi na kryzys finansowy. Nie możemy stracić tempa w 2009 roku, kontynuował. Powracając do problemu dostaw gazu z Rosją i Ukrainą, podkreślił że jest to sytuacja nie do zaakceptowania. Świadczenie usług nie zostało wznowione po podpisaniu porozumienia. Dodał, że Komisja chce wysłać jasny sygnał do Moskwy i Kijowa. Jeśli porozumienie nie będzie wypełnione, Komisja zasugeruje, aby kierować te sprawy do sądu oraz aby państwa członkowskie poszukiwały alternatywnych dostaw gazu. Jak zaakcentował, okaże się czy jest to tylko szkopuł techniczny czy też brak woli politycznej. Pokaże to także, czy Rosja i Ukraina mogą być uważane za wiarygodnych partnerów dla Unii Europejskiej.

 

Wystąpienia w imieniu grup politycznych

Joseph DAUL (EPP-ED, FR) powiedział, że trzy najważniejsze wyzwania, jakim musi podołać prezydencja - kryzys finansowy, spór gazowy oraz konflikt bliskowschodni - wymagają przyjęcia jednolitego frontu działań. Kraje UE nie mogą być zakładnikami w sporze gazowym, UE potrzebuje wspólnej polityki energetycznej, która zmniejszy jej zależność energetyczną. W celu rozwiązania kryzysu na Bliskim Wschodzie UE musi wykazać się nie tylko gotowością niesienia pomocy humanitarnej, ale i silną wolą polityczną oraz zdolnością zaangażowania środków militarnych i finansowych.

Martin SCHULZ (PSE, DE) podkreślił, że Unia nie powinna być układanka wielu elementów, ale potrzebny jest sojusz 27 państw, działających jak jeden blok. UE będzie silna mówiąc jednym głosem i znajdując silne oparcie traktatowe. Prezydencja czeska powinna poradzić sobie z prezydentem Czech i ratyfikować Traktat z Lizbony.

Graham WATSON (ALDE, GB) zauważył, że odpowiedź Unii na recesję nie powinna polegać tylko na wydatkach, ale także na uwolnieniu konkurencji i liberalizacji handlu międzynarodowego. Celem pozostaje przezwyciężenie zależności energetycznej i przejście z paliw kopalnych na energię ze źródeł odnawialnych. Pytał premiera Topolanka, dlaczego opóźnia ratyfikację Traktatu skoro deklaruje chęć poszerzania zdolności UE i dlaczego Czechy budują tarczę antyrakietową, jeśli deklarują chęć przeciwdziałania rozprzestrzenianiu broni.

Brian CROWLEY (UEN, IE) nawiązał do tak zwanej piątej swobody, czyli swobodnego przepływu wiedzy, o której wspominał Topolanek. Dzięki wiedzy UE będzie mogła pozyskać narzędzia, które będą sprzyjały rozwojowi innowacyjności.

Prezydencja powinna powstrzymać grad bomb spadających na Gazę, bez względu na ocenę winnych zaistniałej sytuacji - stwierdziła Monica FRASSONI (Verts/ALE, IT) Wyraziła obawy, ze czeska prezydencja nadmiernie skupi się na podejściu liberalnym i rynkowym zaniedbując regulacje w zakresie polityki społecznej i ochrony środowiska. Podniosła również kwestię równouprawnienia kobiet i mężczyzn.

Miloslav RANSDORF (GUE/NGL, CZ) powiedział, że prezydencja czeska jest szansą na przezwyciężenie podziału Europy na cześć wschodnią i zachodnią i wyzwolenie z własnych dogmatów i przesądów.

Nawiązując do tonu obecnego we francuskiej prasie, Vladimír ŽELEZNÝ (IND/DEM, CZ) zauważył, że żaden kraj nie rozpoczynał swojego przewodnictwa w tak nieprzyjaznej atmosferze, jak Republika Czeska. Prezydencja czeska ma powściągliwe cele, rozumne priorytety i trzeba ją wspierać.

Jana BOBOŠÍKOVÁ (NI, CZ) powiedziała, że jest dumna z negocjacyjnej zręczności czeskiego rządu w sprawie sporu gazowego i oczekuje, ze z podobną zręcznością prezydencja podejdzie do ratyfikacji Traktatu z Lizbony. Zdaniem posłanki, premier Topolanek ma szanse publicznie stwierdzić, ze Traktat jest martwy i opracować nowy dokument, z którym obywatele UE będą się utożsamiać.

 

Polskie głosy w debacie

Konrad SZYMAŃSKI (UEN, PL) zauważył, że przy końcu kolejnego rozdziału sporów energetycznych między Rosją, a Europą, UE wciąż nie ma systemowej gwarancji, ramy politycznej, która pozwoli uniknąć podobnych problemów w przyszłości. Po kryzysie energetycznym roku 2004, 2006 i 2008 jest najwyższy czas, by Unia zaczęła aktywnie działać nie tylko na rzecz dywersyfikacji dróg transportu, ale i dywersyfikacji samych źródeł surowców energetycznych. Poseł wyraził oczekiwanie, że prezydencja podejmie kroki w kierunku finansowego wsparcia dla gazociągu Nabucco, aktywnej polityki energetycznej w Azji Środkowej oraz na rzecz wykreślenia gazociągu północnego z listy celów priorytetowych Komisji Europejskiej.

Jacek SARYUSZ-WOLSKI (EPP-ED, PL) pogratulował premierowi Czech mediacji między Rosją i Ukrainą w sprawie sporu gazowego. Z zadowoleniem przyjął priorytety określone przez prezydencję, w tym negocjacje z Rosją w ramach strategicznego partnerstwa oraz zapewnienie bezpieczeństwa dostaw gazu. Również partnerstwo wschodnie jest ważnym celem, który pozwoli utworzyć ramy współpracy z partnerami ze Wschodu. Poseł Saryusz-Wolski zadeklarował, że Parlament Europejski uzupełni tę ideę poprzez powołanie wspólnego zgromadzenia parlamentarnego Euronest.

Bogdan PĘK (UEN, PL) zauważył, że kryzys może być sprzymierzeńcem prezydencji, gdyż Ci, którzy ją pouczają są za niego odpowiedzialni. W 1618 roku przybyło na Hradczany wredne poselstwo habsburskie, które zostało wyrzucone przez okno. Poseł namawiał czeskiego premiera do podobnej defenestracji, poprzez wyrzucenie przez okno przyzwoitości i rozumu wszystkich nieuczciwych doradców.

Jerzy BUZEK (EPP-ED, PL) zwrócił uwagę na III pakiet energetyczny, który mówi o wspólnym rynku energii i gazu i połączeniach transgranicznych, a więc o integracji i solidarności europejskiej. Zapewni on liberalizacje rynków i wzrost konkurencyjności, co zmniejszy koszty i szkody dla środowiska oraz oznaczać będzie niższe ceny dla odbiorców. Trzeci pakiet to także sprawiedliwe reguły działania krajów trzecich na rynku UE i tranzytu surowców energetycznych. Poseł Buzek zaapelował o uczynienie pakietu najwyższym priorytetem prac legislacyjnych pod czeskim przewodnictwem.

Józef PINIOR (PSE, PL) powiedział, że marzenia polskiej i czechosłowackiej wówczas opozycji o zjednoczonej Europie bez granic, o wolności i demokracji realizują się dzisiaj w rzeczywistości politycznej Unii Europejskiej.

Czechy na czele Unii Europejskiej stają się dziedzicem środkowo-wschodniej tradycji walki o zniesienie żelaznej kurtyny, o demokratyczną wspólnotę społeczeństw kontynentu europejskiego. Poseł Pinior podkreślił szczególną, intelektualno-polityczną wagę czeskiej prezydencji. Spośród wielu priorytetów podstawowe dotyczą doprowadzenia do końca ratyfikacji traktatu lizbońskiego, wzmocnienie wspólnej polityki zewnętrznej Unii Europejskiej oraz przygotowanie strategii stosunków transatlantyckich po wyborze nowego prezydenta Ameryki. Na zakończenie poseł Pinior wyraził życzenia szybkiego powrotu do zdrowia prezydenta Vaclava Havla po jego ostatniej operacji.

Mirosław Mariusz PIOTROWSKI (UEN, PL) zauważył, że prezydencja czeska jest pierwszą, która nie uczyniła ratyfikacji Traktatu z Lizbony priorytetem swojego przewodnictwa. Poseł Piotrowski uznał, że jest to realistyczna postawa, wykazująca poszanowanie dla demokracji oraz zasady jednomyślności. Republika Czeska skupia się na najważniejszych problemach, takich jak gaz czy konflikt bliskowschodni. Poseł Piotrowski wyraził nadzieję, że prezydencja czeska, choć może nie zrealizować wszystkich zakładanych celów, może okazać się skuteczna, wbrew kasandrycznym wizjom polityków. 

Źródło: Serwis prasowy Parlamentu Europejskiego, redakcja polska, 14.01.2009