Ustawa o medycynie laboratoryjnej

Ustawa z dnia 15 września 2022 r. o medycynie laboratoryjnej określa zasady i warunki wykonywania czynności medycyny laboratoryjnej, wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego, zasady nadzoru i kontroli laboratoriów oraz organizację i działanie samorządu diagnostów laboratoryjnych. 

Cel ustawy 

Głównym celem ustawy o medycynie laboratoryjnej jest określenie:

1. zasad i warunków wykonywania czynności medycyny laboratoryjnej;
2. zasad i warunków wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego;
3. zasad nadzoru i kontroli medycznych laboratoriów diagnostycznych;
4. zasad organizacji i działania samorządu diagnostów laboratoryjnych.

Wprowadzane regulacje

Jednocześnie ustawa ta zakłada:

1. Uaktualnienie i doprecyzowanie zakresu czynności medycyny laboratoryjnej, w tym uregulowanie wykonywania badań laboratoryjnych, parametrów krytycznych wykonywanych w stanie zagrożenia zdrowia i życia w miejscu opieki nad pacjentem umożliwiające podjęcie szybkiej decyzji terapeutycznej.

2. Określenie zasad kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego, które uwzględniają rozwój medycyny laboratoryjnej.

 3. Wprowadzenie regulacji, zgodnie z którą diagnosta laboratoryjny ma prawo i obowiązek ustawicznego rozwoju zawodowego przez pogłębianie wiedzy i umiejętności zawodowych. Ustawiczny rozwój zawodowy będzie mógł być realizowany przez doskonalenie zawodowe lub szkolenie specjalizacyjne.

4. Wprowadzenie przepisu umożliwiającego diagnoście laboratoryjnemu legitymującemu się dorobkiem naukowym lub zawodowym w danej dziedzinie medycyny laboratoryjnej uznanie tego dorobku za równoważny ze zrealizowaniem programu szkolenia specjalizacyjnego. Diagności laboratoryjni, którym minister właściwy do spraw zdrowia uzna dorobek naukowy lub zawodowy, będą mogli przystąpić do egzaminu specjalizacyjnego, a po uzyskaniu pozytywnego wyniku z tego egzaminu, uzyskają tytuł specjalisty w danej dziedzinie diagnostyki laboratoryjnej. 

5. Wprowadzenie regulacji dotyczącej płatnego urlopu szkoleniowego w wymiarze do 6 dni roboczych rocznie, który diagnosta laboratoryjny będzie mógł wykorzystać na realizację ustawicznego rozwoju zawodowego. Urlop ten będzie płatny według zasad obowiązujących przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy.

6. Wprowadzenie regulacji dotyczącej obowiązku doskonalenia zawodowego dla innych osób uprawnionych do wykonywania określonych czynności medycyny laboratoryjnej w laboratorium, które są wymienione w ustawie. Osobom realizującym ustawiczny rozwój zawodowy także będzie przysługiwał urlop szkoleniowy, w wymiarze do 6 dni roboczych rocznie, płatny według zasad obowiązujących przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy.

7. Wprowadzenie regulacji polegającej na tym, iż osobą uprawnioną do samodzielnego wykonywania czynności medycyny laboratoryjnej w laboratorium jest diagnosta laboratoryjny. Natomiast osobą uprawnioną do wykonywania określonych czynności medycyny laboratoryjnej w laboratorium jest osoba, która posiada tytuł zawodowy technika analityki medycznej lub tytuł zawodowy licencjata uzyskany na kierunku analityka medyczna, lub ukończyła studia magisterskie, lub studia I i II stopnia w zakresie biologii, biologii medycznej, mikrobiologii lub mikrobiologii medycznej i uzyskała tytuł zawodowy magistra biotechnologii lub biotechnologii medycznej i uzyskała tytuł zawodowy magistra lub magistra inżyniera.

8. Wprowadzenie zmian m.in. w ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2022 r. poz. 633, z późn. zm.), umożliwiających wykonywanie zawodu diagnosty laboratoryjnego w formie jednoosobowej działalności gospodarczej jako indywidualna i grupowa praktyka zawodowa. Diagności laboratoryjni wykonujący zawód w ramach praktyki zawodowej będą podlegać wpisowi do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą prowadzonego przez Krajową Radę Diagnostów Laboratoryjnych.

9. W zakresie zmian do ustawy o działalności leczniczej - wprowadzenie przepisów uzależniających m.in. utworzenie, likwidację, przekształcenie i połączenie samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, dla którego podmiotem tworzącym jest uczelnia medyczna, od uprzedniej zgody ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki oraz ministra właściwego do spraw zdrowia.

10. Doprecyzowanie przepisów w zakresie sprawowania przez Krajową Radę nadzoru nad wykonywaniem zawodu diagnosty laboratoryjnego oraz doprecyzowanie zasad przeprowadzania wizytacji laboratoriów.

11. Doprecyzowanie przepisów dotyczących obowiązku odbycia przeszkolenia dla osób, które ukończą studia na kierunku analityka medyczna lub medycyna laboratoryjna, ale w okresie 5 lat od dnia ukończenia tych studiów nie złożą wniosku o przyznanie prawa wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego – osoby takie będą obowiązane odbyć przeszkolenie w trybie i zakresie ustalonym przez Krajową Radę.

12. Wprowadzenie regulacji dotyczących wymagań kwalifikacyjnych dla kierownika laboratorium. Na stanowisku kierownika laboratorium może być zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy diagnosta laboratoryjny lub lekarz posiadający prawo wykonywania zawodu oraz specjalizację I lub II stopnia w dziedzinie analityki lub w dziedzinie mikrobiologii, lub w dziedzinie diagnostyki laboratoryjnej lub lekarz posiadający specjalizację II stopnia w dziedzinie mikrobiologii i serologii, lub lekarz posiadający tytuł specjalisty w dziedzinie diagnostyki laboratoryjnej lub tytuł specjalisty w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej. Kierownikiem laboratorium może być ww. osoba posiadającą tytuł specjalisty w jednej z dziedzin medycyny mających zastosowanie w medycynie laboratoryjnej, odpowiedzialna za organizację i funkcjonowanie laboratorium, po spełnieniu wymogów określonych w ustawie. Regulacja określa także podstawowe obowiązki kierownika laboratorium. Funkcję kierownika laboratorium będzie mogła pełnić osoba w pełnym wymiarze godzin pracy w jednym laboratorium.

13. Wprowadzenie regulacji dotyczących zmian w zakresie funkcjonowania samorządu zawodowego diagnostów laboratoryjnych, w szczególności dotyczących uznania Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej za organ samorządu zawodowego, a także wyboru Rzecznika i jego zastępców.

Ustawą o medycynie laboratoryjnej zmienia się ustawy: ustawę z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi, ustawę z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych, ustawę z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów, ustawę z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, ustawę z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, ustawę z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, ustawę z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia oraz ustawę z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym oraz uchyla się ustawę z dnia 27 lipca 2001 r. o diagnostyce laboratoryjnej.

Zmiany w powyżej wskazanych ustawach mają, co do zasady, charakter wynikowy.

Kiedy nowe przepisy wchodzą w życie?

Ustawa wejdzie w życie po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia, z wyjątkami. 

A.J.
Zespół e-prawnik.pl