Ważne decyzje sądów wobec dzieci i młodzieży ze szpitali psychiatrycznych

Ochrona praw dzieci i młodzieży w kryzysie psychicznym jest szczególnie ważna dla Rzecznika Praw Pacjenta. Jego działania mają zarówno charakter systemowy, jak i wsparcia w przypadkach indywidualnych dotyczących m.in. prawa do sądu.

Przepisy

Deklaracja Praw Dziecka oraz Konwencja o Prawach Dziecka wskazują, że „dziecko, z uwagi na swoją niedojrzałość fizyczną oraz umysłową, wymaga szczególnej opieki i troski, w tym właściwej ochrony prawnej”. Art. 45 Konstytucji stanowi, że „Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd”. Sądy podejmują także decyzje, które wpływają na życie najmłodszych pacjentów szpitali psychiatrycznych. 

Praktyka

Od lipca 2017 roku nastolatek przebywał na mocy postanowienia sądu w oddziale psychiatrii o wzmocnionym stopniu zabezpieczenia. W lipcu 2019 r. zespół biegłych sporządził opinię sądowo psychiatryczną z wnioskiem o zakończenie leczenia w warunkach wzmocnionego zabezpieczenia, ponieważ ustały przyczyny pobytu nieletniego w zakładzie. Do lutego 2020 roku, mimo upływu kilku miesięcy od sporządzenia opinii, sąd nie podjął żadnej decyzji w sprawie, mimo iż pobyt w zakładzie dysponującym warunkami wzmocnionego zabezpieczenia nie powinien trwać dłużej, niż jest to konieczne dla bezpieczeństwa nieletniego i jego otoczenia. Rzecznik Praw Pacjenta zwrócił się do właściwego sądu o niezwłoczne wydanie decyzji w sprawie. Po naszej interwencji pacjent został zwolniony z oddziału o wzmocnionym stopniu zabezpieczenia. 

W marcu do jednego ze szpitali psychiatrycznych trafił 12 - latek, który agresywnie zachowywał się wobec domowników. Po kilku tygodniach pobytu ustały przesłanki medyczne, warunkujące pobyt dziecka w szpitalu. Okazało się jednak, że jego opiekun nie chce go odebrać. Sytuacją dziecka zainteresował się Rzecznik Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego. Zwróciliśmy się do właściwego sądu o podjęcie decyzji co do dalszych losów małego pacjenta. Sąd niezwłocznie rozpatrzył sprawę, zobowiązując opiekuna do odebrania dziecka. Po tygodniu od naszej interwencji 12 – latek został wypisany ze szpitala psychiatrycznego. 

W lipcu br. skontaktowała się z nami matka dziewczynki przebywającej od maja w oddziale psychiatrycznym dla dzieci i młodzieży. Skarżyła się, że mimo upływających tygodni, sąd nie podejmuje w sprawie jej dziecka ostatecznej decyzji. Rzecznik Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego skontaktował się z ordynatorem oddziału, gdzie uzyskał informację, że lekarze sporządzili w czerwcu opinię i wysłali ją do sądu. W sądzie okazało się, że żadna opinia dotychczas nie wpłynęła. Po naszej interwencji została sporządzona kolejna opinia, a sąd niezwłocznie wydał decyzję o zwolnieniu dziecka ze szpitala psychiatrycznego i skierowaniu do placówki opiekuńczej dla młodzieży. 

Najmłodsi pacjenci powinni wiedzieć, że w trudnych sytuacjach warto skorzystać z pomocy specjalistów bezpłatnej Telefonicznej Informacji Pacjenta 800 190 590 lub całodobowego Telefonu Zaufania dla Dzieci i Młodzieży 116 111.

Materiały: 

• Karta Praw Dziecka Pacjenta
• Konwencja o prawach dziecka

A.J.
Zespół e-prawnik.pl