Większy nadzór nad działalnością ubezpieczycieli

Nowelizacja ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym oraz ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej ma na celu wykonanie obowiązków ciążących na Rzeczypospolitej Polskiej przewidzianych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1286/2014 z 26 listopada 2014 r. w sprawie dokumentów zawierających kluczowe informacje, dotyczących detalicznych produktów zbiorowego inwestowania i ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych (PRIIP).

Implementacja unijnego rozporządzenia

Jak wspomniano ustawa z dnia 29 września 2017 r. o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym oraz ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej stanowi wprowadzenie do prawa krajowego rozwiązań niezbędnych dla wykonywania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1286/2014 z dnia 26 listopada 2014 r. w sprawie dokumentów zawierających kluczowe informacje, dotyczących detalicznych produktów zbiorowego inwestowania i ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych (PRIIP) zmienionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/2340 z dnia 14 grudnia 2016 r., zmieniającym rozporządzenie (UE) nr 1286/2014 w sprawie dokumentów zawierających kluczowe informacje, dotyczących detalicznych produktów zbiorowego inwestowania i ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych w odniesieniu do daty rozpoczęcia jego stosowania, zwanego dalej „rozporządzeniem 1286/2014”.

Rozporządzenie wprowadza wymóg określenia organu odpowiedzialnego za nadzór, przestrzeganie i egzekwowanie przepisów rozporządzenia 1286/2014 oraz nakładanie kar administracyjnych za nieprzestrzeganie przepisów tego rozporządzenia. Organem wykonującym wskazane obowiązki będzie w Polsce Komisja Nadzoru Finansowego.

Jakie kary przewidziano?

Ustawa określa wysokość kar administracyjnych, jakie będą nakładane, w zależności od rodzaju naruszenia, na osoby prawne, jednostki organizacyjne oraz osoby fizyczne. W odniesieniu do zakładów ubezpieczeń, nakładane kary będą ustalane od przypisu składki brutto i będą one wyniosły 3%, natomiast w odniesieniu do innych jednostek organizacyjnych oraz osób prawnych – będą naliczane w wysokości 3% przychodów netto ze sprzedaży towarów i usług oraz operacji finansowych.

W przypadku osób fizycznych, osób prawnych niebędących zakładami ubezpieczeń społecznych oraz jednostek organizacyjnych, określenie wysokości kary będzie mogło być oparte również poprzez odniesienie do dwukrotności kwoty korzyści uzyskanych lub strat unikniętych w wyniku naruszenia, w sytuacji gdy możliwe jest ich ustalenie. Komisja Nadzoru Finansowego będzie dokonywała wyboru pomiędzy nałożeniem na dany podmiot kary określonej wg zasad wskazanych powyżej lub nałożeniem kary w wysokości kwotowo wskazanej w ustawie. Dla osób prawnych lub jednostek organizacyjnych kwotowo określona wysokość kary wynosi 21.569.000 zł, natomiast w przypadku osoby fizycznej kara ta wynosi 3.019.660 zł.

Kary nakładane przez Komisję Nadzoru Finansowego będą miały charakter indywidualny, a przy ich ustalaniu będą brane pod uwagę wszystkie istotne okoliczności, zgodnie z zasadą proporcjonalności. W tym celu wprowadza się bezpośrednie odwołanie do art. 25 rozporządzenia 1286/2014, zawierającego katalog istotnych okoliczności, które powinny zostać wzięte pod uwagę przy nakładaniu sankcji.

Uprzedzanie o wprowadzanych produktach ubezpieczeniowych

Ponadto, ustawa uzupełnia art. 366 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej o przepis przewidujący skorzystanie z możliwości uregulowanej w art. 5 ust. 2 rozporządzenia 1286/2014. Przepis ten wprowadza obowiązek przekazania Komisji Nadzoru Finansowego przez zakład ubezpieczeń wykonujący działalność na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dokumentu zawierającego kluczowe informacje, co najmniej 30 dni przed rozpoczęciem proponowania go oraz co najmniej na 14 dni przed rozpoczęciem proponowania aktualizacji funkcjonującego dokumentu zawierającego kluczowe informacje. Rozwiązanie takie wynika z faktu, iż na poziomie Unii Europejskiej obowiązuje zakaz systematycznej kontroli warunków produktów ubezpieczeniowych przez organy nadzoru. Zasada ta znajduje odzwierciedlenie w art. 21 ust. 1 akapit pierwszy obowiązującej obecnie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/138/WE z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Solvency II). Skutkiem tego jest brak otrzymywania przez organ nadzoru bieżącej informacji o nowowprowadzanych produktach ubezpieczeniowych, co może negatywnie wpłynąć na efektywność korzystania z kompetencji określonych w art. 17 rozporządzenia 1286/2014.

Kiedy nowe przepisy wejdą w życie?

Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2018 r.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl