Rozporządzenia ws. stanu wyjątkowego

2.9.2021

2 września 2021 r. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda, na podstawie art. 230 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 3. ustawy o stanie wyjątkowym, na wniosek Rady Ministrów z dnia 31 sierpnia 2021 r., wydał rozporządzenie o wprowadzeniu 30-dniowego stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego i lubelskiego.

Opublikowano rozporządzenie Rady Ministrów

W Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej opublikowano rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie ograniczeń wolności i praw w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego.

Rozporządzenie to wydano na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy z 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym. Weszło ono w życie z dniem ogłoszenia.

Rozporządzenie o wprowadzeniu 30-dniowego stanu wyjątkowego

W czwartek (2 września 2021 r.) Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda, na podstawie art. 230 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 3 ustawy o stanie wyjątkowym, wydał rozporządzenie o wprowadzeniu 30-dniowego stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego i lubelskiego.

Rozporządzenie to wydano na wniosek Rady Ministrów z 31 sierpnia 2021 r.

Po publikacji rozporządzenia Prezydenta RP rozpoczęła się procedura związana z wydaniem ww. rozporządzenia wykonawczego Rady Ministrów.

Stan wyjątkowy

Stan wyjątkowy został wprowadzony w pasie przygranicznym z Białorusią, czyli w części województw: podlaskiego i lubelskiego. Pas obejmie 115 miejscowości w województwie podlaskim i 68 miejscowości w województwie lubelskim.

W rozporządzeniu Rada Ministrów, działając w zakresie wyznaczonych w rozporządzeniu Prezydenta RP ograniczeń możliwych do wprowadzenia na podstawie ustawy z 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym, określa zakres ich stosowania oraz sposób ich wprowadzenia.

Decyzja o wprowadzeniu stanu wyjątkowego została podjęta w związku ze szczególnym zagrożeniem bezpieczeństwa obywateli oraz porządku publicznego, związanym z obecną sytuacją na granicy państwowej Rzeczypospolitej Polskiej z Republiką Białorusi.

Mając na względzie możliwość skutecznego reagowania na zaistniałą sytuację, w rozporządzeniu, zgodnie z zakresem upoważnienia ustawowego oraz wnioskiem Rady Ministrów, wprowadzono następujące rodzaje ograniczeń:

zawieszenie prawa do organizowania i przeprowadzania, na obszarze objętym stanem wyjątkowym, zgromadzeń w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. – Prawo o zgromadzeniach (Dz.U. z 2019 r. poz. 631);
zawieszenie prawa do organizowania i przeprowadzania, na obszarze objętym stanem wyjątkowym, imprez masowych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 2171) oraz prowadzonych w ramach działalności kulturalnej imprez artystycznych i rozrywkowych, niebędących imprezami masowymi;
obowiązek posiadania przy sobie dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość przez osoby, które ukończyły 18 lat, przebywające w miejscach publicznych na obszarze objętym stanem wyjątkowym, a w przypadku osób uczących się, które nie ukończyły 18 lat – legitymacji szkolnej;
zakaz przebywania w ustalonym czasie w oznaczonych miejscach, obiektach i obszarach;
zakaz utrwalania za pomocą środków technicznych wyglądu lub innych cech określonych miejsc, obiektów lub obszarów;
ograniczenie prawa posiadania broni palnej, amunicji i materiałów wybuchowych oraz innych rodzajów broni poprzez wprowadzenie zakazu ich noszenia;
ograniczenie dostępu do informacji publicznej dotyczącej czynności prowadzonych na obszarze objętym stanem wyjątkowym w związku z ochroną granicy państwowej oraz zapobieganiem i przeciwdziałaniem nielegalnej migracji.

Określając katalog ograniczeń wynikających z przepisów ustawy z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym wybrano rodzaje ograniczeń jak najmniej dolegliwe dla osiągnięcia zamierzonego celu, jakim jest umożliwienie skutecznej realizacji działań przez właściwe służby państwowe.

Zakres wprowadzenia i stosowania ograniczeń określonych w pkt 1-5 i 7, został określony w rozporządzeniu Rady Ministrów, natomiast w stosunku do ograniczenia z pkt 6 – w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw wewnętrznych.

Obszary obejmujące obręby ewidencyjne, położone w gminach i powiatach województwa podlaskiego oraz województwa lubelskiego, w których zostaje wprowadzony stan wyjątkowy, położone bezpośrednio przy granicy z Republiką Białorusi, wskazane zostały w załączniku do rozporządzenia.

Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, co uzasadnione jest szczególną sytuacją przy granicy z Republiką Białorusi oraz koniecznością niezwłocznego umożliwienia skutecznej realizacji działań przez właściwe służby państwowe, z uwagi na ważny interes państwa.

Obostrzenia

Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie ograniczeń wolności i praw w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Rozporządzenie weszło w życie z dniem ogłoszenia.

Obostrzenia, jakie zostały wprowadzone, to:

zawieszenie prawa organizacji zgromadzeń publicznych na terenie objętym stanem wyjątkowym,
zawieszenie prawa do organizacji imprez masowych, artystycznych i rozrywkowych,
obowiązek posiadania przy sobie dowodu osobistego lub innego dokumentu tożsamości,
zakaz przebywania na obszarze objętym stanem wyjątkowym przez całą dobę z określonymi w przepisach wyjątkami (nie będzie on dotyczył m.in. osób stale zamieszkujących ten obszar),
zakaz utrwalania, nagrywania i fotografowania obiektów i obszarów obejmujących infrastrukturę graniczną, w tym również wizerunku funkcjonariuszy Straży Granicznej, Policji i żołnierzy,
ograniczenie dostępu do informacji publicznej dotyczącej czynności prowadzonych na obszarze objętym stanem wyjątkowym, związanych z ochroną granicy państwowej oraz zapobieganiem i przeciwdziałaniem nielegalnej migracji.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji wydał 2 września br. również rozporządzenie wprowadzające zakaz noszenia broni na terenie objętym stanem wyjątkowym.

Minister Mariusz Kamiński: Nie pozwolimy, żeby bezpieczeństwo naszych obywateli było narażone na szwank

W związku z podpisaniem przez Prezydenta RP rozporządzenia o wprowadzeniu stanu wyjątkowego na terenie 115 miejscowości w województwie podlaskim i 68 miejscowości w województwie lubelskim, rozpoczęła się procedura związana z wydaniem rozporządzenia Rady Ministrów uszczegółowiającego, w jaki sposób rozporządzenie Prezydenta RP będzie realizowane.

– "Działamy w sposób proporcjonalny, adekwatny do sytuacji, stanowczy tam, gdzie trzeba. Środki, o które zwróciliśmy się do Prezydenta RP, są przemyślane i skutecznie doprowadzą do ustabilizowania sytuacji na granicy z Białorusią" – powiedział minister Mariusz Kamiński. W konferencji prasowej 2 września br. na temat wprowadzenia stanu wyjątkowego w miejscowościach przy granicy polsko-białoruskiej wziął również udział wiceminister Maciej Wąsik.

Minister Mariusz Kamiński podkreślił podczas konferencji, że od kilku tygodni Polska ma do czynienia z głębokim kryzysem migracyjnym, spowodowanym czynnikami czysto politycznymi.

- "Problem, o którym mówimy, nie dotyczy 30 osób przebywających po drugiej stronie granicy na wysokości miejscowości Usnarz Górny. To wierzchołek góry lodowej" – podkreślił szef MSWiA.

- "Nie pozwolimy na to, aby Polska była kolejnym szlakiem masowego przerzucania nielegalnych imigrantów na teren Unii Europejskiej. Nie pozwolimy, żeby bezpieczeństwo naszych obywateli było narażone na szwank" – dodał.

Jako drugi powód wprowadzenia stanu wyjątkowego, minister wskazał ćwiczenia wojskowe, które odbędą się za naszą wschodnią granicą.

- "Podczas manewrów, odbywających się przy wschodniej granicy Polski, będą ćwiczone między innymi scenariusze dotyczące przenikania grup dywersyjnych z terenu Polski na teren Białorusi" – podkreślił szef MSWiA.

- "Naszym celem jest, by przy minimalnej ingerencji w życie mieszkańców tych terenów, nasi funkcjonariusze mieli swobodę działania. Chcemy, żeby na tym terenie nie znajdowały się osoby, które nie mają żadnego uzasadnienia, żeby tam się znajdować" – dodał.

Wiceminister Maciej Wąsik przedstawił, jakie obostrzenia zostaną określone w rozporządzeniu Rady Ministrów. Będzie to m.in.: zawieszenie prawa organizacji zgromadzeń publicznych na terenie objętym stanem wyjątkowym, zawieszenie prawa do organizacji imprez masowych, artystycznych i rozrywkowych, a także obowiązek posiadania przy sobie dowodu osobistego lub innego dokumentu tożsamości. Rozporządzenie wprowadzi także zakaz przebywania na obszarze objętym stanem wyjątkowym przez całą dobę z określonymi w przepisach wyjątkami (nie będzie on dotyczył m.in. osób stale zamieszkujących ten obszar).

- "Jeżeli nie objęliśmy w katalogu jakiejś sytuacji, zawsze właściwy miejscowo komendant placówki Straży Granicznej będzie mógł wydać pozwolenie na wjazd na teren, na którym będzie obowiązywał stan wyjątkowy" – podkreślił wiceszef MSWiA.

Wiceminister Maciej Wąsik powiedział także, że rozporządzenie wprowadzi obowiązek opuszczenia terenu objętego stanem wyjątkowym przez pozostałe osoby, niewymienione w katalogu, do godziny 24:00. Minister spraw wewnętrznych i administracji wyda 2 września br. również rozporządzenie wprowadzające zakaz noszenia broni na tym terenie.

Spotkanie z samorządowcami z miejscowości objętych stanem wyjątkowym

Podczas konferencji minister Mariusz Kamiński poinformował również, że przed południem odbyła się wideorozmowa z gospodarzami miejscowości, które zostaną objęte stanem wyjątkowym. W spotkaniu uczestniczyli wiceministrowie Maciej Wąsik, Paweł Szefernaker, Błażej Poboży oraz gen. dyw. SG Tomasz Praga – komendant główny Straży Granicznej i gen. insp. Jarosław Szymczyk – komendant główny Policji.

Sytuacja na granicy polsko-białoruskiej

Jak 31 sierpnia poinformował minister Mariusz Kamiński, wprowadzenie stanu wyjątkowego ma bezpośredni związek z kryzysem na granicy polsko-białoruskiej. W samym sierpniu około 3 tys. osób usiłowało w sposób nielegalny przedostać się na terytorium RP i Unii Europejskiej.

- "Zdecydowana większość prób nielegalnego przekroczenia granicy została uniemożliwiona przez funkcjonariuszy Straży Granicznej i żołnierzy. Część osób ujętych nieco dalej od pasa granicznego przebywa w odpowiednich ośrodkach" – zapewnił szef MSWiA.

W odniesieniu do wprowadzenia stanu wyjątkowego, minister Mariusz Kamiński zwrócił również uwagę na rozpoczynającą się 10 września aktywną fazę dużych manewrów wojskowych organizowanych przez armię rosyjską.

- "Musimy liczyć się z różnego typu prowokacjami. Każde przekroczenie granicy, niezależnie od tego, czy zrobi to wolontariusz, migrant, czy funkcjonariusz służb może zakończyć się tragedią" – podkreślił minister.

Minister Mariusz Kamiński opisał także szerszy kontekst sytuacji na granicy.

- "Nasze służby zidentyfikowały w ostatnich tygodniach ok. 40 przylotów z Bagdadu do Mińska. Na podstawie szacunków w ostatnich tygodniach do Mińska przewieziono ok. 10 tysięcy Irakijczyków" – poinformował.

- "Wiemy, że są prowadzone rozmowy z Pakistanem, z Marokiem, z Katarem na temat uruchomienia białoruskich linii lotniczych. To są ogromne rezerwuary potencjalnych nielegalnych uchodźców" – podkreślił szef MSWiA.

Podczas konferencji, minister spraw wewnętrznych i administracji odniósł się również do sytuacji w Usnarzu Górnym.

- "Nie możemy robić żadnych precedensów. Jeżeli w sposób nielegalny wpuścimy grupę uchodźców z Usnarza Górnego na teren naszego państwa, będziemy mieli nie jedną, a wiele takich miejscowości jak Usnarz na całej granicy" – powiedział.

- "Uchodźcy przy granicy naprawdę nie cierpią głodu. Dostarczane są im posiłki przez służby białoruskie. Jest to próba grania na naszych emocjach, próba złamania standardów. Jeżeli rozszczelnimy granicę, będziemy mieli setki tysięcy uchodźców w całej Unii Europejskiej" – dodał szef MSWiA.