Wspólny list ministrów z Polski, Niemiec, Francji i Włoch do europejskiej komisarz ds. konkurencji

Wspólny list w sprawie reformy unijnej polityki konkurencji do Wiceprzewodniczącej Komisji Europejskiej, komisarz ds. konkurencji Margrethe Vestager – wystosowali minister rozwoju Jadwiga Emilewicz, minister gospodarki i energii Niemiec Peter Altmaier, minister gospodarki i finansów Francji Bruno Le Maire i minister rozwoju gospodarczego Włoch Stefano Patuanelli. List powstał na miesiąc przed ogłoszeniem wyczekiwanej strategii przemysłowej UE. Ministrowie zaprezentowali w nim swoje pomysły, oczekiwania i propozycje konkretnych rozwiązań dotyczących reformy prawa konkurencji na europejskim rynku.

Cel listu

Minister rozwoju Jadwiga Emilewicz, minister gospodarki i energii Niemiec Peter Altmaier, minister gospodarki i finansów Francji Bruno Le Maire i minister rozwoju gospodarczego Włoch Stefano Patuanelli wystosowali wspólny list w sprawie reformy unijnej polityki konkurencji do Wiceprzewodniczącej Komisji Europejskiej, komisarz ds. konkurencji Margrethe Vestager.

List powstał na miesiąc przed ogłoszeniem wyczekiwanej strategii przemysłowej UE.

Ministrowie prezentują w nim swoje pomysły, oczekiwania i propozycje konkretnych rozwiązań dotyczących reformy prawa konkurencji na europejskim rynku.

– "Celem naszej wspólnej inicjatywy jest zainspirowanie Komisji Europejskiej do podjęcia niezwłocznych działań, aby zdynamizować rozwój europejskiego przemysłu. To co przesądzi o pozycji Wspólnoty Europejskiej w globalnych łańcuchach wartości, to zdolność do szybkiej adaptacji do nowych wyzwań - cyfryzacji, zazieleniania przemysłu czy przeciwstawienia się rosnącej presji ze strony globalnych rywali, korzystających często z instrumentów wsparcia ze strony swoich państw, które są niedozwolone na gruncie prawa europejskiego" – zauważyła minister Jadwiga Emilewicz. 

Proponowane rozwiązania

Wśród zaproponowanych działań, które mają dostosować politykę konkurencji do trendów globalnych, znalazły się między innymi:

• rewizja zasad oceniania fuzji horyzontalnych, w tym zdefiniowanie na nowo pojęcia rynku właściwego biorącego pod uwagę otoczenie globalne, w jakim funkcjonują przedsiębiorstwa unijne,
• przeciwdziałanie barierom konkurencyjności na rynku cyfrowym spowodowanych nadmierną przewagą rynkową niektórych graczy oraz powołanie wyspecjalizowanego organu Komisji Europejskiej lub niezależnego zespołu analityczo-doradczego dla sprostania wyzwaniom związanym z cyfrową gospodarką,
• wprowadzenie zachęt, stymulujących powstawanie Europejskich Joint Ventures w celu zwiększenia udziału firm europejskich w globalnych łańcuchach wartości.       

Polska, Francja, Niemcy i Włochy wzywają Komisję do przyjęcia planu roboczego w ciągu najbliższych kilku tygodni, który zawierał będzie praktyczne propozycje i zasady pozwalające sprostać konkretnym wyzwaniom.

Inicjatywa wspólnego listu ma swój początek w deklaracji Trójkąta Weimarskiego "Modernizing EU Competition Policy", podpisanej w lipcu ubiegłego roku w Poznaniu przez minister Jadwigę Emilewicz, ministra gospodarki i energii Niemiec – Petera Altmaiera, ministra gospodarki i finansów Francji –  Bruno Le Maire’a. Do grona sygnatariuszy dołączył włoski minister rozwoju gospodarczego – Stefano Patuanelli.

Treść listu

Szanowna Pani Wice-Przewodnicząca,

Chcielibyśmy pogratulować Pani objęcia stanowiska Wiceprzewodniczącej wykonawczej do spraw Europy na miarę ery cyfrowej odpowiedzialnej za politykę konkurencji.

Europejska polityka konkurencji stanowiła kluczowy element w rozwoju jednolitego rynku europejskiego. Skuteczne ramy prawne dla polityki konkurencji są niezwykle ważne dla firm w zakresie innowacji, zwiększenia produktywności, oferowania konsumentom lepszych produktów oraz podboju nowych rynków zagranicznych.

Niemniej jednak, stale zmieniający się obszar, na którym polityka ta jest wdrażana, może wymagać wprowadzania zmian w miarę upływu czasu, tak by pozostała ona aktualna i skuteczna. W tym celu, dn. 4 lipca Francja, Niemcy i Polska złożyły szereg propozycji mających na celu modernizację zasad konkurencji na terenie UE.

Kraje te, wraz z Włochami, chcą również zwrócić uwagę nowej Komisji na następujące kwestie.

Po pierwsze charakter konkurencji na rynku globalnym uległ zmianie. Obecnie, europejskie spółki muszą konkurować z podmiotami zagranicznymi, które w pewnych przypadkach otrzymują znaczące wsparcie państwa siedziby, albo z tytułu działania na chronionym rynku wewnętrznym, w niektórych sytuacjach w znacznym wymiarze. Sytuacja ta wymaga dokładnej oceny[i] oraz modernizacji obowiązujących wytycznych Komisji Europejskiej dot. oceny fuzji horyzontalnych i definiowania rynków właściwych, by zapewnić uczciwą i niezakłóconą konkurencję oraz wprowadzić bardziej uzasadnioną i rozsądną elastyczność, by lepiej reagować na interwencje państw trzecich oraz potencjalną konkurencję oraz rozpatrywać, oddzielnie dla każdego przypadku, skuteczność i wykonalność behawioralnych środków zaradczych, w szczególności jeżeli warunki konkurencji mogą ulec zmianie w perspektywie krótkoterminowej, gwarantując uczciwą konkurencję na rynku wewnętrznym.

Tym samym, celem ogólnym jest wyrównanie szans poprzez zwiększenie wydajności i skuteczności narzędzi polityki konkurencji w zwalczaniu potencjalnych nadużyć podmiotów gospodarczych spoza UE na jednolitym rynku, w tym spółek skarbu państwa lub spółek otrzymujących dofinansowanie od rządów i tym samym, zwiększenie konkurencyjności europejskiego przemysłu i europejskich łańcuchów wartości, bez jednoczesnego zakłócania konkurencji na właściwych rynkach europejskich, w wyniku czego mogłyby pojawić się negatywne skutki po stronie naszych konsumentów i przedsiębiorstw. Wymaga to przyjęcia niezwykle pragmatycznego podejścia, biorącego pod uwagę możliwe różnice w poziomie odpowiedzialności i przejrzystości realnie możliwego do uzyskania w odniesieniu do zachowań rynkowych spółek europejskich i pozaeuropejskich. 

Komisja powinna również w jasny sposób przedstawić interesariuszom efektywność możliwą do osiągnięcia w wyniku fuzji przedsiębiorstw oraz ocenę skutków dla konkurencji w branży podczas ocen fuzji: konkretne wytyczne, które zostaną opracowane w ciągu najbliższych tygodni, mogłyby zwiększyć zakres efektywności brany pod uwagę podczas analizy konkurencyjności.

Dlatego też wzywamy Komisję do przedstawienia poprawionej wersji wytycznych dot. kontroli fuzji przedsiębiorstw w celu wypracowania odpowiednich rozwiązań w zakresie ww. kwestii.

Drugim wyzwaniem dla polityki konkurencji jest pojawienie się dużych graczy w obszarze gospodarki cyfrowej działających poprzez gromadzenie danych i niespotykane efekty sieciowe, którzy w rezultacie mają duży wpływ na rynek i nadmierną siłę rynkową na sąsiednich lub wschodzących rynkach. Obecnie, sprawą nadrzędną jest adekwatna i bezstronna reakcja, bez zbędnych opóźnień, na krytyczną kwestię pozycji rynkowej spółek i platform cyfrowych, w celu uniknięcia nieodwracalnych zniekształceń konkurencji na rynkach cyfrowych poprzez stosowanie środków tymczasowych. Uważamy, że Komisja powinna zidentyfikować aktorów systemowych, kierując się obiektywnymi kryteriami, biorąc pod uwagę specyficzne cechy rynków cyfrowych, takie jak pojawianie się platform cyfrowych o pierwszorzędnym znaczeniu dla konkurencji, które należy poddać uważnej ocenie i, jeżeli to sensowne, dopasować je do konkretnych ram regulacyjnych, zgodnie z konkretnymi zobowiązaniami ciążącymi na tych graczach.

W związku z tym sugerujemy, by Komisja Europejska priorytetowo traktowała sporządzenie projektów propozycji mających na celu wdrożenie ram definiujących i regulujących „platformy cyfrowe o pierwszorzędnym znaczeniu dla konkurencji” na poziomie europejskim. Z uwagi na ogromne znaczenie tej kwestii, chcielibyśmy również podkreślić wagę ambitnego harmonogramu w tym zakresie. W naszej opinii propozycje Komisji powinny zostać ogłoszone do końca drugiego kwartału 2020 r. Dlatego też, należy szybko, tj. w ciągu najbliższych tygodni, określić priorytetowe prace zmierzające do realizacji tego celu, które należy wykonać w bliskiej współpracy z państwami członkowskimi.

Po trzecie europejskie firmy i europejscy przedsiębiorcy muszą mieć dostęp do bardziej przejrzystych informacji nt. rodzajów dozwolonej współpracy między przedsiębiorstwami. Komisja powinna przekazać firmom każdej wielkości odpowiednie wytyczne dot. współpracy, co pozwoli im wzmocnić swoją pozycję na rynkach zagranicznych oraz zwiększy transgraniczne zaangażowanie Europy w globalnych łańcuchach wartości. W tym zakresie, wytyczne dot. tworzenia wspólnych przedsięwzięć europejskich w celu wejścia na konkretne rynki, mogłyby zapewnić firmom UE, w szczególności MŚP i startupom jasność - podobnie jak IPCEI w zakresie zasad dot. pomocy państwa.

Po czwarte, Komisja powinna rozszerzyć swoje możliwości w związku z rynkami cyfrowymi oraz wyzwaniami gospodarki cyfrowej. Dlatego też, należy zbadać i określić, czy powołanie wyspecjalizowanego organu Komisji albo niezależnego zespołu naukowców byłoby pomocne dla DG COMP i zapewniłoby konieczną wiedzę ekspercką, pozwalając na bardziej holistyczne i wszechstronne podejście do coraz bardziej złożonych wyzwań. Sugerujemy, by zwiększyć rolę Komitetu Doradczego przy kontrolowaniu fuzji przedsiębiorstw, by umożliwić szerszą dyskusję z Państwami Członkowskimi na temat polityki konkurencji. Mógłby on prowadzić niezależne oceny w zakresie zwiększenia efektywności w związku z fuzjami przedsiębiorstw oraz znaczenia gospodarczego środków zaradczych w celu wzmocnienia decyzji Komisji w tym obszarze.

Po piąte, Komisja powinna również zwiększyć poziom wiedzy fachowej w ramach DG COMP, uzyskując pomoc specjalistów z danego sektora należących do innych Dyrekcji Generalnych w celu wypracowania bardziej szczegółowego i wszechstronnego podejścia do rynków, na które wpływają fuzje przedsiębiorstw.

Dlatego też, wzywamy Komisję do przyjęcia planu roboczego w ciągu najbliższych kilku tygodni, który będzie zawierał praktyczne propozycje i zasady pozwalające sprostać konkretnym wyzwaniom.

Pani powołanie na stanowisko Wiceprzewodniczącej wykonawczej do spraw Europy na miarę ery cyfrowej odpowiedzialnej za politykę konkurencji wytycza drogę modernizacji polityki konkurencji w celu zapewnienia, że w dalszym ciągu promuje ona pro-konsumenckie i prokonkurencyjne innowacje w nowej epoce cyfrowej. Podobnie, wierzymy, że Pani zaangażowanie w długoterminową strategię na rzecz przyszłości przemysłu europejskiego doprowadzi do zwiększenia kolegialności w ocenie wyzwań stojących przed przemysłem UE w perspektywie długoletniej dot. ewaluacji zasad konkurencji, zasad kontroli fuzji przedsiębiorstw i zasad pomocy publicznej.

Jesteśmy przekonani, że Komisja dołoży wszelkich starań, by dostosować politykę konkurencji do trendów rynkowych wskazanych powyżej. Wysiłki mające na celu sprostanie tym wyzwaniom będą miały nasze pełne poparcie polityczne.

Peter Altmaier, Stefano Patuanelli, Bruno Le Maire, Jadwiga Emilewicz

[i] Wydaje się, że różnorodne sprawozdania złożone na mocy prawa konkurencji (dep. Crémer i in., Furman i in.., Perrot i in., „Prawo Konkurencji 4.0” Komisji) stanowią wystarczającą podstawę do przeprowadzenia oceny. Dodatkowo, w zakresie, w jakim dotyczy to interesów europejskich, istnieje możliwość przeprowadzenia dochodzenia na podstawie Art. 17 Rozporządzenia Rady (UE) 1/2003 z 16 grudnia 2002r., w celu lepszego zrozumienia sposobu, w jaki można ograniczyć konkurencję w niektórych sektorach gospodarki europejskiej szczególnie narażonych na nieuczciwą konkurencję ze strony podmiotów spoza UE.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl