Wyłączenie sędziego ze względu na działalność publiczną

Sąd Najwyższy uznał, że sędziowie, którzy wyrażają publicznie poglądy sprzeczne z obowiązującym porządkiem konstytucyjnym, nie są bezstronni.

Postanowienie SN

Postanowieniem z 14 grudnia 2022 r. (akt I CSK 2170/22), rozpoznając wniosek o wyłączenie sędziego Sądu Najwyższego od orzekania w sprawie o ustalenie nieważności umowy kredytu indeksowanego kursem CHF, ustalił - niezależnie od wniosku sędziego - iż jest on wyłączony od rozpoznawania sprawy ze względu na działalność publiczną tego sędziego dokonywaną „na zewnątrz” sprawowanego urzędu.

Przyczyna wyłączenia

Sędzia zawiadomił o okolicznościach uzasadniających wyłączenie go od orzekania w sprawie, wskazując, iż jej przedmiotem jest powództwo o ustalenie nieważności umowy kredytu indeksowanego kursem CHF, podnosząc przy tym, iż sam wraz z żoną zawarł „pożyczkę hipoteczną” indeksowaną do franka szwajcarskiego i nadal spłaca tę pożyczkę. Okoliczności poprzedzające zawarcie tej umowy oraz część zawartych w niej postanowień nie odbiegały od tych, które są wskazywane przez strony mające status konsumentów w tzw. sprawach frankowych, w tym w rozpoznawanej sprawie będącej przedmiotem skargi kasacyjnej. Ze względu m.in. na te okoliczności podniósł, że jego udział w postępowaniu dotyczącym rozpoznania skargi kasacyjnej może stwarzać w odbiorze zewnętrznym uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w jej rozpoznaniu. Dlatego wniósł o wyłączenie od rozpoznania sprawy.

Sąd Najwyższy, uwzględniając wniosek, powołał się na okoliczności znane mu z urzędu. Przyjął, iż sygnatariusze oświadczenia 30 sędziów Sądu Najwyższego z 10 października 2022 r. dotyczącego kształtowania składów kolegialnych z udziałem sędziów Sądu Najwyższego powołanych z udziałem KRS ukształtowanej na skutek wejścia w życie ustawy nowelizującej z 8 grudnia 2017 r., w tym sędzią żądającym wyłączenia, nie mogą być uznani za spełniających na gruncie art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, art. 6 ust. 1 EKPC, czy art. 47 KPP wskazanych tam gwarancji, wobec czego decyzji procesowych takich sędziów nie można uznać za wydane przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony uprzednio na mocy ustawy (w rozumieniu art. 19 ust. 1 TUE czy art. 45 ust. 1 Konstytucji RP). Nie może być sędzią bezstronnym sędzia zawisły, a więc taki, który podlega lub podlegać może naciskom innych osób, organizacji lub władz. Sędziowie, którzy wyrażają publicznie poglądy sprzeczne z obowiązującym porządkiem konstytucyjnym, a zgodne z oczekiwaniami niektórych kręgów politycznych, zdają się podlegać nieuprawnionym naciskom, co w oczywisty sposób zagraża ich niezależności. Taki sędzia nie może też być sędzią bezstronnym. Ignorowanie orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, zwłaszcza w dobie podkreślanego w mediach kryzysu praworządności, może w istocie być postrzegane przez opinię publiczną jako przynajmniej w pewnym stopniu zależne od agend politycznych.

Powyższa argumentacja zdecydowała o konieczności uwzględnienia wniosku o wyłączenie.

Zob. postanowienie SN z dnia 14 grudnia 2022 r. z uzasadnieniem (sygn. akt I CSK 2170/22)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl