Zatrudnianie cudzoziemców wymaga lepszych regulacji
Na polskim rynku pracy coraz bardziej brakuje pracowników. Jest to efekt głównie niskiej aktywności zawodowej Polaków, strukturalnego niedopasowania rynku pracy do potrzeb gospodarki oraz emigracji zarobkowej. Niezbędne staje się zatem zatrudnianie obcokrajowców. Jednak to, czy i jacy cudzoziemcy przyjadą do Polski, zależy od aktywnej i odpowiednio skoordynowanej polityki migracyjnej.
Rada Rynku Pracy przy Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan opracowała postulaty działań, których wprowadzenie poprawi polską politykę migracyjną. Postulujemy:
Zliberalizować zasady zatrudniania obywateli państw trzecich bez zezwolenia na pracę.
1. Dopuścić do polskiego rynku pracy obywateli innych krajów niż Ukraina, Białoruś i Federacja Rosyjska.
Polska nie stanowi kraju szczególnie atrakcyjnego dla przybyszów z zagranicy i prawdopodobnie w najbliższych latach będzie przegrywać rywalizację o najlepszych pracowników. Poprawa sytuacji gospodarczej w Rosji i na Ukrainie ogranicza przyjazdy pracowników z tych państw. Konieczne jest zatem zdecydowanie szersze otwarcie.
Innym rozwiązaniem mogłoby być rozszerzenie listy zawodów, w których zezwolenie na pracę nie jest wymagane. Dotyczyłoby to profesji, na które jest szczególne zapotrzebowanie (np. informatyków, pracowników budowlanych).
2. Wydłużyć dopuszczalny okres zatrudnienia.
Obecnie obywatele wybranych państw mogą podejmować w Polsce pracę bez zezwolenia jedynie przez okres 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy. Jest to zbyt krótki czas, aby wzbudzić zainteresowanie podejmowaniem pracy w naszym kraju. Samo wyszkolenie pracownika przekracza często 3 miesiące, co powoduje, że zatrudnianie cudzoziemców pociąga za sobą zbyt wysokie koszty.
Ze względu na przygotowania do organizacji EURO2012, proponujemy wydłużenie dopuszczalnego czasu pracy bez zezwolenia do końca 2012 r. W tym okresie należałoby jednak prowadzić stały monitoring wpływu cudzoziemców na polski rynek pracy.
Uprościć procedury zatrudniania obcokrajowców.
1. Zlikwidować tzw. Test rynku pracy.
Możliwość zatrudnienia obcokrajowca istnieje dopiero, gdy pracodawca udowodni, że nie mógł znaleźć odpowiedniego kandydata na lokalnym rynku pracy.
W rezultacie, w sektorach, w których obcokrajowcy są najbardziej poszukiwani (np. budownictwo, rolnictwo) często pracują nielegalnie.
2. Ograniczyć dokumenty wymagane od pracodawcy w postępowaniu o wydanie zezwolenia na pracę.
Postulujemy przyjęcie zasady zaufania wobec wnioskodawcy i zastąpienie obowiązku przedstawiania informacji o typie własności i stanie zatrudnienia w przedsiębiorstwie, dowodach najmu lokalu czy kontaktach zagranicznych firmy, jedynie stosownym oświadczeniem podlegających sankcji prawnej.
3. Ograniczyć formalności mające wpływ na wydanie decyzji o przedłużeniu przyrzeczenia lub zezwolenia na pracę cudzoziemca.
Obecnie pracodawcy i zatrudniani cudzoziemcy zmuszeni są, nawet co roku, do przechodzenia przez wszystkie procedury uzyskiwania zezwolenia na pracę, tak jakby czynili to po raz pierwszy. Oznacza to, że pracodawca musi po raz kolejny dostarczyć blisko 20 dokumentów, w tym m. in. pisemną informację o tym, czy ktoś zgłosił się do pracodawcy w odpowiedzi na zamieszczone poprzez portal EURES ogłoszenie w sprawie pracy, która jest przedmiotem wniosku.
4. Znieść obowiązek spełniania przez pracodawcę szeregu wymogów w razie zmiany miejsca wykonywania pracy.
Pracodawca zmieniający siedzibę lub dokonujący zmiany miejsca pracy pracownika, np. na oddział w innym mieście, musi ponownie podjąć próbę „zastąpienia" go osobą lokalnie zarejestrowaną jako bezrobotna.
5. „Jedno okienko" - dla uzyskiwania zezwolenia na pracę i legalizacji pobytu
Uprościć procedurę uzyskiwania zezwolenia na pracę poprzez wprowadzenie jednego wniosku, składanego przez pracodawcę w jednym urzędzie, dotyczącego wydania zezwolenia na pracę i zarazem legalizacji pobytu w związku z zatrudnieniem. To urzędy wydające poszczególne dokumenty miałyby obowiązek koordynacji podejmowanych działań. Obecne czasochłonne i skomplikowane procedury skutecznie zniechęcają w wielu wypadkach do podjęcia legalnego zatrudnienia.
6. Znieść obowiązek osobistego odbioru dokumentów legalizujących pobyt.
Wprowadzić sankcję za niedotrzymanie przez urząd terminu wydania zezwolenia.
Zezwolenie na pracę dla obcokrajowca powinno zostać wydane w ciągu miesiąca od daty złożenia wniosku.
Termin ten często nie jest dotrzymywany, przedłuża się zazwyczaj o kolejny miesiąc, a czasami o dwa. Wynika to przede wszystkim ze skomplikowanej procedury i dużej liczby dokumentów, wymagających weryfikacji. Opóźnienia mają fatalne skutki np. w zatrudnieniu sezonowym. W związku z tym proponujemy wprowadzić warunkowe pozwolenie na wykonywanie pracy przez obcokrajowca do dnia wydania decyzji.
Dopuścić do polskiego rynku firm podwykonawców z państw trzecich.
W takim przypadku to zagraniczny pracodawca będzie zobligowany do załatwienia wszystkich formalności i do poniesienia związanych z tym kosztów, co jest korzystne dla pracownika. Zyskują również polscy przedsiębiorcy, który dzięki takiej możliwości oszczędzają na rekrutacji i konieczności przeszkolenia pracowników, zyskują odpowiednio wykwalifikowane osoby oraz mają gwarancję wykonania zleconej usługi.
Stworzyć rozwiązania ułatwiające zatrzymanie na terytorium polski uzdolnionych studentów z zagranicy.
Zamiast sprowadzać obcokrajowców o poszukiwanych kwalifikacjach warto bazować na studentach spoza Unii Europejskiej, którzy uczą się w Polsce. Koszty studiów (zwłaszcza opłaty wstępne) są niższe niż na zachodzie Europy czy w Stanach Zjednoczonych, co sprawia że Polska staje się krajem atrakcyjnym dla ludzi młodych. Poważnym minusem jest jednak dość słabo rozwinięty system stypendialny oraz brak monitoringu studentów polskich uczelni wyższych pochodzących z krajów trzecich. Dlatego proponujemy stworzenie specjalnych programów stypendialnych, kierowanych do uzdolnionych studentów z krajów spoza UE, które zobowiązywałyby stypendystów do kilkuletniej pracy w Polsce. Należałoby też ułatwić takim studentom dostęp do bezpłatnej nauki języka polskiego, niezbędne jest również zapewnienie równego traktowania w dostępie do usług rynku pracy.
Stworzyć centrum integracji obcokrajowców.
Dla ułatwienia integracji istotne znaczenie ma łatwy dostęp do edukacji, szkoleń i usług wspierających. Działania te powinny być połączone z systemem informacji i poradnictwa na rynku pracy, dostosowanym do konkretnych potrzeb różnych grup imigrantów. Doświadczenia zachodnioeuropejskie pokazują, że brak wsparcia może prowadzić do ich dezaktywizacji obcokrajowców lub też przechodzenia do szarej strefy.
Powinno się więc tworzyć przyjazne warunki pozostania w Polsce.
Wszechobecna biurokracja i nieuzasadnione przekonanie, że „cały świat zna język polski" powoduje, że cudzoziemcy mieszkający w Polsce, bez bardzo dobrej znajomości języka polskiego, nie potrafią załatwić prostych spraw (wynajem mieszkania, uzyskanie informacji w urzędzie, szkole, przychodni). Te bariery nie sprzyjają decyzji o pozostaniu w Polsce. Należy tez rozważyć powołanie Centrum Informacji dla Obcokrajowców, w ramach którego pracownik z zagranicy mógłby otrzymać bezpłatny dostęp do kursów języka polskiego, tłumaczenie dokumentów, informacje na temat przepisów polskiego prawa pracy.
Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan
Warszawa, 8 października 2008 r.
Źródło: PKPP Lewiatan, www.pkpplewiatan.pl
A.J.
Zespół e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?