Zmiany w ustawie o odpadach

Zmiany w ustawie o odpadach dostosowują polskie prawo do unijnych przepisów, m.in. dyrektywy ws. odpadów, która daje państwom członkowskim możliwość uwzględnienia wpływu lokalnych warunków klimatycznych na efektywność produkcji energii elektrycznej. Nowe przepisy mają też przeciwdziałać niekorzystnym zjawiskom w gospodarce odpadami i wspierać walkę z „szarą strefą”.

Zgodnie z nowelizacją m.in., w bazie danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO), oprócz rejestru posiadaczy odpadów i gromadzenia danych o odpadach, będzie też moduł ewidencji odpadów. Umożliwi to ściślejszą kontrolę przekazywania odpadów, w szczególności komunalnych odbieranych od właścicieli nieruchomości. 

Jakie unijne regulacje wdraża nowelizacja? 

Nowa ustawa wprowadza zmiany w ustawie z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach w związku z wejściem w życie:

1. dyrektywy Komisji (UE) 2015/1127 z dnia 10 lipca 2015 r. zmieniającej załącznik II do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre dyrektywy;
2. rozporządzenia Komisji (UE) nr 1357/2014 z dnia 18 grudnia 2014 r. zastępującego załącznik III do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre dyrektywy;
3. rozporządzenia Rady (UE) 2017/997 z dnia 8 czerwca 2017 r. zmieniającego załącznik III do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE w odniesieniu do niebezpiecznej właściwości HP 14 „Ekotoksyczne”.

Co przewidziano?

W konsekwencji wejścia w życie rozporządzenia nr 1357/2014 i rozporządzenia nr 2017/997, ustawa uchyla dotychczasowy załącznik nr 3 do ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, który określa właściwości powodujące, że odpady są odpadami niebezpiecznymi. Uchwalona ustawa zmierza do uregulowania tych kwestii poprzez zastosowanie odesłań do przepisów zawartych we wskazanych rozporządzeniach.

W zakresie przepisów dotyczących rejestru podmiotów wprowadzających produkty, produkty w opakowaniach i gospodarujących odpadami, prowadzonego przez marszałka województwa, ustawa wprowadza zmianę polegającą na dodaniu do katalogu podmiotów uprawnionych do złożenia wniosku o wpis do rejestru też wytwórców odpadów obowiązanych do prowadzenia ewidencji odpadów, z wyłączeniem tych posiadaczy odpadów, którzy uzyskali pozwolenie zintegrowane lub pozwolenie na wytwarzanie odpadów (ta kategoria posiadaczy odpadów jest bowiem wpisywana do rejestru z urzędu). Obowiązek wpisu do rejestru, nałożony na wytwórców odpadów obowiązanych do prowadzenia ewidencji odpadów, wiąże się z koniecznością prowadzenia przez nich ewidencji oraz składania sprawozdań za pośrednictwem bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami. Jednakże, aby prawidłowo wykonywać te czynności, wytwórcy odpadów muszą posiadać przydzielony login i hasło dostępu do tej bazy danych. Stąd też konieczne okazało się wprowadzenie procedury rejestrującej wymienionych wytwórców odpadów.

Przepisy zawarte w art. 1 pkt 9 oraz 11-14 ustawy mają na celu ściślejszą kontrolę przekazywania odpadów, w szczególności odpadów komunalnych odbieranych od właścicieli nieruchomości. W obecnym stanie prawnym nie istnieje wymóg, aby karta przekazania odpadów towarzyszyła transportowi odpadów i była okazywana przez kierowcę, w trakcie wykonywania transportu odpadów, uprawnionym służbom. Aktualnie przepisy zezwalają na sporządzanie zbiorczej karty przekazania odpadów, obejmującej odpady danego rodzaju przekazywane w okresie miesiąca. Zmiany zawarte w ustawie wprowadzają wymóg posiadania przez kierowcę, w trakcie transportu odpadów, potwierdzenia utworzenia karty przekazania odpadów w bazie danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce opakowaniami, co ma umożliwić weryfikację zawartych w karcie informacji dotyczących transportowanych odpadów ze stanem rzeczywistym. Zmianom ulegną również przepisy dotyczące prowadzenia ewidencji odpadów przed podmioty obowiązane do jej prowadzenia, w tym także sposób utworzenia i prowadzenia kart przekazania odpadów.

Wprowadzone przepisy mają także pozwolić na każdorazowe potwierdzenie przejęcia odpadów komunalnych i rozliczenie mas tych odpadów, odebranych z terenów poszczególnych gmin, w systemie dziennym, poprzez wprowadzenie karty przekazania odpadów komunalnych, prowadzonej przez podmiot będący odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, za pośrednictwem bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami. Karta przekazania odpadów będzie sporządzana odrębnie dla każdego transportu odpadów komunalnych.

W art. 67 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach dodany został ust. 4b, który stanowi, że posiadacz odpadów zamieszcza informacje w karcie przekazania odpadów oraz karcie przekazania odpadów komunalnych w zakresie prowadzonej działalności. Oznacza to, że posiadacze odpadów, którzy kolejno będą przekazywali sobie karty przekazania odpadów lub karty przekazania odpadów komunalnych, będą zobowiązani do ich uzupełniania w zakresie wykonywanych przez siebie czynności.

Jednocześnie ustawa dodaje w art. 83 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach ust. 2a, w celu zapewnia użytkownikom, tj. ministrowi właściwemu do spraw środowiska, administratorowi, jeżeli nie jest nim minister właściwy do spraw środowiska, Generalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska i regionalnym dyrektorom ochrony środowiska, a także marszałkom województw, wojewodom, starostom, wójtom, burmistrzom lub prezydentom miast, organom Inspekcji Ochrony Środowiska, organom Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz zarządom związków międzygminnych, ciągłego dostępu do bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami oraz możliwości weryfikacji zgodności ze stanem rzeczywistym prowadzonej przez posiadaczy odpadów ewidencji odpadów.

Naruszenie nowych obowiązków związanych z prowadzeniem karty przekazania odpadów i karty przekazania odpadów komunalnych przez posiadaczy odpadów będzie penalizowane na podstawie art. 180 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Z uwagi na fakt, iż brzmienie tego przepisu nie obejmuje naruszenia obowiązku posiadania przez kierowcę, w trakcie transportu odpadów, potwierdzenia wygenerowanego z bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami zgodnie z art. 69 ust. 1a albo art. 71a ust. 3 ustawy, umożliwiającego weryfikację informacji zawartych w karcie przekazania odpadów ze stanem rzeczywistym, w art. 1 pkt 20 ustawy wprowadzono przepisy dające możliwość nałożenia kary grzywny za niedopełnienie ciążących na transportujących obowiązków w powyższym zakresie.

Kiedy nowe przepisy zaczną obowiązywać?

Ustawa z dnia 24 listopada 2017 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem:

• art. 1 pkt 9–12, 14 i 15 oraz 20, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2020 r.;
• art. 3, który wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2018 r.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl