Darowizna od ojczyma - opinia prawna

Stan faktyczny

Moja matka wyszła po rozwodzie za mąż po raz drugi. Zawsze uważałem jej męża za ojczyma, ale nie jestem pewien, czy zostałem formalnie przysposobiony. Jej mąż (mama nie żyje) także tego nie pamięta i raczej wątpi w formalne przysposobienie. Jedynym dokumentem, który posiadam, jest zaświadczenie z wojska, gdzie pracował, że pobiera dodatek za mnie jako pasierba. Czy formalnie jest on moim ojczymem, czy nie? Chce mi podarować mieszkanie i teraz mamy wątpliwość, czy po 1.01.2007 nie będę płacił podatku, ponieważ jest moim ojczymem, czy też tak, bo jesteśmy sobie zupełnie obcy?

Opinia prawna 

Niniejsza opinia prawna została sporządzona na podstawie następujących aktów prawnych:

• Ustawy z dnia 29 września 1986 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (tekst jednolity: Dz. U. 2004 r., Nr 161, poz. 1688),

• Ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jednolity: Dz. U. 2004 r., Nr 142, poz. 1514, ze zmianami).

Aby sprawdzić, czy Pana ojczym Pana przysposobił, wystarczy złożyć wniosek o wydanie odpisu aktu urodzenia.  

Zgodnie z ustawą o aktach stanu cywilnego w razie orzeczenia przysposobienia dziecka, wpisuje się do aktu urodzenia wzmiankę dodatkową o przysposobieniu.  

Jeżeli przysposobienie zostało dokonane przez męża matki lub żonę ojca dziecka, w odpisie skróconym aktu urodzenia wymienia się przysposabiającego oraz jego małżonka jako rodziców dziecka. W razie przysposobienia dziecka przez osobę niepozostającą w związku małżeńskim, w odpisie skróconym aktu urodzenia wymienia się przysposabiającego jako rodzica dziecka. Jako imię drugiego z rodziców wpisuje się imię wskazane przez przysposabiającego, a jako nazwisko drugiego z rodziców i jego nazwisko rodowe - nazwisko przysposabiającego. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio w razie przysposobienia przez jednego z małżonków dziecka niepochodzącego od współmałżonka. W przypadku przysposobienia, które wywołuje skutki z art. 124 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (tzw. przysposobienie niepełne), sąd opiekuńczy może postanowić na wniosek przysposabiającego i za zgodą osób, których zgoda jest do przysposobienia potrzebna, że z powyższych przepisów stosuje się tylko pierwsze zdanie (tj., że w razie orzeczenia przysposobienia dziecka, wpisuje się do aktu urodzenia wzmiankę dodatkową o przysposobieniu). 

W razie orzeczenia przysposobienia, na które rodzice dziecka wyrazili przed sądem opiekuńczym zgodę bez wskazania osoby przysposabiającej, sporządza się nowy akt urodzenia przysposobionego; w akcie tym jako rodziców wpisuje się przysposabiających. O sporządzeniu nowego aktu urodzenia wpisuje się do dotychczasowego aktu urodzenia przysposobionego wzmiankę dodatkową; dotychczasowy akt urodzenia przysposobionego nie podlega ujawnieniu i nie wydaje się z niego odpisów, chyba że zażąda tego sąd w związku ze sprawą, w której uzna to za konieczne. Przysposobiony po uzyskaniu pełnoletności może żądać udostępnienia księgi stanu cywilnego w części dotyczącej dotychczasowego aktu urodzenia.

W razie orzeczenia przysposobienia w sposób określony w art. 121 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (tzw. przysposobienie pełne), może być sporządzony nowy akt urodzenia przysposobionego, w którym jako rodziców wpisuje się przysposabiających, jeżeli sąd opiekuńczy tak postanowił. O sporządzeniu nowego aktu urodzenia sąd opiekuńczy orzeka na wniosek przysposabiającego, za zgodą przysposobionego, który ukończył lat trzynaście, albo na wniosek przysposobionego za zgodą przysposabiającego. Przepisy art. 118 § 2 i 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stosuje się odpowiednio. O sporządzeniu nowego aktu urodzenia wpisuje się do dotychczasowego aktu urodzenia przysposobionego wzmiankę dodatkową; dotychczasowy akt nie podlega ujawnieniu i nie wydaje się z niego odpisów, chyba, że zażąda tego sąd w związku z ustaleniem pochodzenia przysposobionego, jego uznaniem lub rozwiązaniem stosunku przysposobienia albo w związku z innymi sprawami, w których sąd uzna to za konieczne. Przysposobiony po uzyskaniu pełnoletności może żądać udostępnienia księgi stanu cywilnego w części dotyczącej dotychczasowego aktu urodzenia. W razie rozwiązania stosunku przysposobienia, nowy akt urodzenia przysposobionego unieważnia sąd w postępowaniu nieprocesowym; unieważnia się również wzmiankę dodatkową o sporządzeniu nowego aktu urodzenia, wpisaną do dotychczasowego aktu urodzenia przysposobionego.

Niezależnie więc od sytuacji, w jakiej nastąpiło przysposobienie, ma Pan obecnie dostęp do wszelkich informacji. Będą one zawarte w odpisie skróconym aktu urodzenia. Proszę jednak zwrócić uwagę, iż przysposobienie jest orzekane przez sąd opiekuńczy. Jeśli więc Pana ojczym nie pamięta czy nastąpiło przysposobienie, to z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, iż nie miało ono miejsca. 

Jednakże zgodnie z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn zwolnienie od podatku obejmuje także pasierba, ojczyma i macochę. Za ojczyma uważa się męża matki. Gdyby nastąpiło przysposobienie ojczym nie byłby dla Pana ojczymem, ale ojcem, dlatego uważamy, że darowizna odbędzie się w pierwszej grupie. O zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn traktuje wyczerpująco artykuł , natomiast możliwość zbycia mieszkania po dokonanje darowiźnie opisana jest w artykule Na" czym polega nowa "ulga meldunkowa"?.

Zespół
e-prawnik.pl