Kiedy można sprzedać mieszkanie otrzymane w drodze darowizny aby uniknąć podatku? - opinia prawna

Stan faktyczny

Dostałam w darowiźnie mieszkanie od rodziców, które sprzedałam w listopadzie 2003 r., przed upływem 5 lat od momentu darowizny (2000 r.). Złożyłam stosowne oświadczenie w US, że w ciągu 6 miesięcy wykorzystam pieniądze ze sprzedaży mieszkania na cele mieszkaniowe. W grudniu 2003 r. podpisałam umowę przedwstępną kupna mieszkania, wpłaciłam zaliczkę i ok. 30% sumy. Mieszkanie odbieram w III kwartale 2004 roku, a płatności na zakup mieszkania są uzależnione od postępu prac. Urząd Skarbowy twierdzi, że  nie mam aktu własności nowego mieszkania, a podpisana przeze mnie umowa z firmą developerską i wpłacona część pieniędzy nie zwalnia mnie z zapłaty podatku od darowizny, ponieważ tak czy inaczej na dzień dzisiejszy nie mam aktu własności. Czy US ma rację?

Opinia prawna

Niniejsza opinia została sporządzona na podstawie:

  • Ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jednolity: Dz. U. 1997 r., Nr 16, poz. 89 ze zmianami),
  • Ustawy z dnia z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zmianami).

Umowa przedwstępna

Umowa przedwstępna regulowana jest przepisami kodeksu cywilnego. Jest to tzw. umowa zobowiązująca i stanowi dopiero drogę dojścia do zawarcia umowy definitywnej (przyrzeczonej). Umowa taka służy raczej stworzeniu sytuacji, w której strony chcą stworzyć stan pewności, a co najmniej wysokiego prawdopodobieństwa, że pożądana umowa definitywna zostanie zawarta. W przypadku umowy przedwstępnej w obrocie nieruchomościami istnieje możliwość ujawnienia w księdze wieczystej wynikającego z tej umowy roszczenia o zawarcie umowy sprzedaży płynącego z umowy przedwstępnej.

Już z powyższego wynika, iż w przypadku zawarcia umowy przedwstępnej nie może być mowy o utożsamianiu takiej czynności z zawarciem umowy sprzedaży. W efekcie zawarcie umowy przedwstępnej w przypadku opisanym w stanie faktycznym nie jest tożsame z nabyciem innego lokalu, o którym mowa poniżej w cytowanym artykule 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nabycie będzie miało miejsce dopiero w chwili zawarcia umowy przyrzeczonej, czyli w tym wypadku kupna mieszkania.

Ulga

Zgodnie z artykułem 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w przypadku nabycia budynku mieszkalnego lub jego części, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym:  

1) w drodze spadku lub darowizny przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej, 
2) w drodze spadku przez osoby zaliczane do II grupy podatkowej, 
3) w drodze spadku przez osoby zaliczane do III grupy podatkowej, sprawujące przez co najmniej dwa lata opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie umowy zawartej z nim przed organem gminy, 
nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich wartości do łącznej wysokości nie przekraczającej 110 m2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu.  Ulga ta przysługuje osobom, które łącznie spełniają szereg warunków, w tym między innymi będą zamieszkiwać w nabytym lokalu lub budynku przez 5 lat.
Okres wspomnianych 5 lat liczony jest bądź od dnia złożenia zeznania podatkowego - jeżeli w chwili złożenia zeznania nabywca mieszka w nabytym lokalu lub budynku, bądź od dnia zamieszkania w nabytym lokalu lub budynku - jeżeli nabywca zamieszka w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego (w opisanym stanie faktycznym sposób liczenia tego okresu nie ma znaczenia, gdyż sprzedaż mieszkania nastąpiła dużo przed upływem terminu 5 lat). Z powołanego przepisu wynika więc wprost, iż warunkiem koniecznym w tym wypadku jest zamieszkiwanie w w/w lokalu przez ustalony okres. Przepis artykułu 16 powołanej ustawy także stanowi wprost w ustępie 7, iż nie stanowi podstawy do wygaśnięcia decyzji zbycie udziału w budynku lub lokalu na rzecz innego ze spadkobierców lub obdarowanych oraz zbycie budynku lub lokalu, jeżeli było ono uzasadnione koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych, a nabycie innego budynku lub uzyskanie pozwolenia na jego budowę albo nabycie innego lokalu nastąpiło nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia. W ustępie 8 z kolei ustawodawca postanowił, iż warunek zamieszkiwania w lokalu przez okres 5 lat uważa się za spełniony również wtedy, gdy budynek lub lokal został zbyty przed rozpoczęciem zamieszkiwania ze względu na konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania, a nabycie innego budynku lub uzyskanie pozwolenia na jego budowę albo nabycie innego lokalu nastąpiło nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia zbycia.

Niestety, ale w opisanym przypadku nie ma miejsca na szczególną interpretację. Wspomniany wyżej przepis jest klarowny i jego stosowanie nie wymaga stosowania żadnych specjalnych technik interpretacyjnych. Przepis stanowi po prostu, że w ciągu 6 miesięcy od dnia zbycia musi nastąpić jedna z sytuacji: nabycie innego budynku, uzyskanie pozwolenia na budowę innego budynku, nabycie innego lokalu. Tak więc z powyższego wynika, iż Urząd Skarbowy w tym wypadku ma rację i domaga się wypełnienia obowiązku na podstawie prawidłowo zinterpretowanego przepisu. W praktyce oznacza to, iż w sytuacji, gdy w ciągu 6 miesięcy od dnia zbycia nie nastąpi jedna z w/w czynności, podatnik traci prawo do ulgi. Zawarcie przedwstępnej umowy kupna mieszkania nie można uznać za nabycie innego budynku czy lokalu, co jest równoznaczne z utratą prawa do ulgi.


Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

  • Adik 2019-09-01 21:10:16

    Otrzymałem mieszkanie w spadku rok temu. W związku z koniecznością wyjazdu do pracy zagranicą mam pytanie czy mogę wynająć mieszkanie na okres mojej nieobecności i czy stracę ulgę z tego tytułu - mieszkania nie mogę sprzedać ale kolejnym warunkiem jest zamieszkiwanie przez okres 5 lat.

  • IRENA 2014-01-30 22:20:48

    Ja tez mam taki problem i bym chciała uzyskac odpowiedzi prawnika.


Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika