Odpowiedzialność członka zarządu za zobowiązania spółki wobec US i ZUS - opinia prawna

Stan faktyczny 

W 2000 roku założyłem jednoosobową spółkę z o. o., której byłem prezesem. Spółka początkowo prosperowała bardzo dobrze, jednakże ok 2005 roku pojawiły się problemy w postaci zadłużenia w US i ZUS - ie. Wprawdzie ogółem wartość majątku spółki przewyższała wysokość zadłużenia, jednakże postanowiłem zbyć udziały w spółce i uwolnić się w ten sposób od wszelkich zobowiązań. Nabywcą był mój kontrahent, z którym przez wiele lat prowadziłem interesy, także w czasie kiedy prowadziłem jednoosobową działalność gospodarczą. Miał świadomość istnienia zadłużenia. Jak się później okazało nie spłacił zadłużenia, pozbył się majątku spółki u uciekł za granicę. Czy ja teraz będę odpowiadał za zadłużenie spółki? Co w sytuacji gdy okaże się, że spółka nie ma wystarczających środków na zaspokojenie należności? Czy będę również odpowiedzialny za zadłużenie powstałe po sprzedaży spółki?

Opinia prawna

Niniejsza opinia została sporządzona na podstawie ustawy z dnia z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (tekst jednolity: Dz. U. 2005 r. Nr 8 poz. 60).

Odpowiedzialność podatników za zobowiÄ…zania podatkowe regulujÄ… przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Wprawdzie zasadniczo odpowiedzialność za zalegÅ‚oÅ›ci podatkowe spoczywa na podatniku, jednakże jak wskazujÄ… przepisy w/w ustawy (art. 107 § 1 ordynacji podatkowej) w przypadkach i w zakresie przewidzianych w rozdziale 15, za zalegÅ‚oÅ›ci podatkowe podatnika odpowiadajÄ… caÅ‚ym swoim majÄ…tkiem solidarnie z podatnikiem również osoby trzecie. Odpowiedzialność osób trzecich jest oparta na zasadzie solidarnoÅ›ci, co oznacza, iż wierzyciel może żądać speÅ‚nienia Å›wiadczenia tak od wszystkich zadÅ‚użonych, od każdego z osobna jak i tylko od niektórych dÅ‚użników. NawiÄ…zujÄ…c do wskazanej sytuacji organy podatkowe mogÄ… żądać zaspokojenia należnoÅ›ci tak od podatnika jak i osoby trzeciej, jeÅ›li zajdÄ… ku temu przewidziane przez prawo podstawy.

W przedstawionym w stanie faktycznym zastosowanie znajdzie przepis art. 116 § 1 ordynacji podatkowej.

Zgodnie z jego treścią za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

  • nie wykazaÅ‚, że:

    • we wÅ‚aÅ›ciwym czasie zgÅ‚oszono wniosek o ogÅ‚oszenie upadÅ‚oÅ›ci lub wszczÄ™to postÄ™powanie zapobiegajÄ…ce ogÅ‚oszeniu upadÅ‚oÅ›ci (postÄ™powanie ukÅ‚adowe) albo

    • zgÅ‚oszenie wniosku o ogÅ‚oszenie upadÅ‚oÅ›ci lub niewszczÄ™cie postÄ™powania zapobiegajÄ…cego ogÅ‚oszeniu upadÅ‚oÅ›ci (postÄ™powania ukÅ‚adowego) nastÄ…piÅ‚o bez jego winy;

  • nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zalegÅ‚oÅ›ci podatkowych spółki w znacznej części.

Odpowiedzialność czÅ‚onków zarzÄ…du, okreÅ›lona w art. 116 § 1 ordynacji podatkowej, obejmuje zalegÅ‚oÅ›ci podatkowe z tytuÅ‚u zobowiÄ…zaÅ„, które powstaÅ‚y w czasie peÅ‚nienia przez nich obowiÄ…zków czÅ‚onka zarzÄ…du.

Odpowiedzialność podatkowa za zobowiązania spółki spoczywa więc nie tylko na samej spółce ale także na członkach zarządu. Jest ona uzależniona od skuteczności a ściślej mówiąc bezskuteczności egzekucji z majątku spółki.

Przepisy ustawy o ordynacji podatkowej nie definiujÄ… pojÄ™cia bezskutecznoÅ›ci egzekucji. Jednakże w zakresie tym wypowiedziaÅ‚ siÄ™ WSA w Bydgoszczy: „Warunkiem jednak odpowiedzialnoÅ›ci czÅ‚onka zarzÄ…du jest wykazanie przez organ podatkowy bezskutecznoÅ›ci egzekucji. Niedopuszczalne jest obciążanie czÅ‚onka zarzÄ…du odpowiedzialnoÅ›ciÄ… bez przeprowadzenia formalnej egzekucji zakoÅ„czonej niezaspokojeniem wierzyciela. Bezskuteczność egzekucji ma miejsce wówczas, gdy egzekucja dotyczyÅ‚a caÅ‚ego majÄ…tku spółki, a wierzyciel wyczerpaÅ‚ wszelkie sposoby egzekucji (por. A. MariaÅ„ski: Odpowiedzialność osób trzecich wedÅ‚ug regulacji Ordynacji podatkowej, Glosa 1998/4 str. 8). Chodzi tu o takÄ… sytuacjÄ™, gdy nie ma żadnych wÄ…tpliwoÅ›ci co do tego, że egzekwowana wierzytelność nie może być zaspokojona z jakiejkolwiek części majÄ…tku spółki (por. B. Adamiak, J. Borkowski, R. Mastalski, J. Zubrzycki: Ordynacja podatkowa. Komentarz, WrocÅ‚aw 2003, str. 423)." (I SA/Bd 382/2005).

Członek zarządu może zwolnić się z odpowiedzialności jeśli wykaże, iż we właściwym czasie został złożony wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe albo wykaże brak winy w niepodjęciu działań w tym kierunku bądź też jeżeli wskaże mienie spółki umożliwiające zaspokojenie znacznej części zaległości podatkowych spółki.

Jak wskazuje przepis art. 116 § 4 Ordynacji podatkowej wskazane powyżej zasady odpowiedzialnoÅ›ci stosuje siÄ™ nie tylko do tych czÅ‚onków zarzÄ…du którzy peÅ‚niÄ… swojÄ… funkcjÄ™ w czasie, przykÅ‚adowo, prowadzenia postÄ™powania egzekucyjnego, ale również do byÅ‚ych czÅ‚onków zarzÄ…du.

W świetle powyższego, były członek zarządu spółki ponosi także odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe spółki, które powstały w czasie kiedy pełnił swoją funkcję. Członek zarządu nie ponosi jednak odpowiedzialności za zobowiązania, które powstały już po zaprzestaniu pełnienia w/w funkcji.

Należy także wspomnieć o odpowiedzialnoÅ›ci czÅ‚onka zarzÄ…du za należnoÅ›ci uboczne (odsetki) od tych zalegÅ‚oÅ›ci, które powstaÅ‚y w czasie kiedy peÅ‚niÅ‚ swojÄ… funkcjÄ™. Otóż, jak wskazaÅ‚ WSA w Warszawie w orzeczeniu z dnia 17 listopada 2004 roku (III SA 3331/2003): „czÅ‚onek zarzÄ…du spółki kapitaÅ‚owej ponoszÄ…cy odpowiedzialność za jej zalegÅ‚oÅ›ci podatkowe na podstawie art. 116 Ordynacji podatkowej odpowiada nie tylko za odsetki od zalegÅ‚oÅ›ci podatkowych, które powstaÅ‚y w okresie peÅ‚nienia przez niego funkcji czÅ‚onka zarzÄ…du, ale również za odsetki powstaÅ‚e po upÅ‚ywie okresu jego odpowiedzialnoÅ›ci za zalegÅ‚oÅ›ci podatkowe spółki"

Pańska odpowiedzialność zależy od wykazania przez organ podatkowy, iż egzekucja z majątku spółki jest całkowicie lub częściowo bezskuteczna. Z opisu stanu faktycznego wynika, że w chwili obecnej spółka nie posiada majątku, z którego można by uregulować zaległości podatkowe, w związku z czym można domniemywać, iż będzie Pan odpowiedział za zobowiązania spółki wobec organu podatkowego.

Należy podkreślić, iż nawet w w/w sytuacji możliwe jest uwolnienie od odpowiedzialności.

Dla uchylenia się od odpowiedzialności konieczne będzie wykazanie, że w okresie kiedy wszczęta została egzekucja spółka posiadała majątek umożliwiający pokrycie zaległości podatkowych wraz z odsetkami, natomiast nie zgłoszenie w stosownym terminie wniosku o upadłość nastąpiło nie z Pańskiej winy, bo nie pełni Pan w chwili obecnej funkcji w zarządzie spółki.

Jak wskazuje przepis art. 108 Ordynacji podatkowej, odpowiedzialności osoby trzeciej za zobowiązania podatkowe organ podatkowy orzeka w drodze decyzji. Postępowanie w sprawie odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej nie może zostać wszczęte przed:

  1. upÅ‚ywem terminu pÅ‚atnoÅ›ci ustalonego zobowiÄ…zania; 
  2. dniem dorÄ™czenia decyzji: 
    • okreÅ›lajÄ…cej wysokość zobowiÄ…zania podatkowego, 
    • o odpowiedzialnoÅ›ci podatkowej pÅ‚atnika lub inkasenta, 
    • w sprawie zwrotu zaliczki naliczonego podatku od towarów i usÅ‚ug, 
    • okreÅ›lajÄ…cej wysokość należnych odsetek za zwÅ‚okÄ™; 
  3. dniem wszczęcia postępowania egzekucyjnego w przypadku wystawienia tytułu wykonawczego na podstawie deklaracji, na zasadach przewidzianych w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Analogiczne zasady odpowiedzialności za zobowiązania spółki znajdą zastosowanie w odniesieniu do należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, przepisy ordynacji podatkowej w tym zakresie stosuje się bowiem odpowiednio (art. 31 ustawy z dnia 31 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych).


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika