Odsetki za zwłokę w wypłacie zaległego wynagrodzenia - opinia prawna
Stan faktyczny
We wrześniu ubiegłego roku wygrałem sprawę z byłym zakładem pracy o wypłatę zaległych wynagrodzeń. Sprawa dotyczyła godzin nadliczbowych oraz tzw. 13-tek. Sąd w wyroku przyznał mi odpowiednie sumy wynagrodzeń oraz ustawowe odsetki za zwłokę. Zakład pracy po uprawomocnieniu się wyroku przekazał na moje konto sumę w pięciu ratach. Z moich wyliczeń wynika, że łączna suma wypłacona przez zakład odpowiada sumie określonej w wyroku sądowym pomniejszonej o składkę ZUS i podatek, jednak bez uwzględnienia odsetek za zwłokę. Na wysyłane kilkakrotnie pisma zakład nie reaguje. Jak obliczyć należność, czy powinienem założyć kolejną sprawę w sądzie pracy, jak sformułować pozew - aby skutecznie wyegzekwować należność.
Opinia prawna
Poprzedzając wywody dotyczące możliwości egzekwowania należnych odsetek za zwłokę należy wyjaśnić zasady obliczania wysokości tych odsetek.
Obliczanie odsetek ustawowych
Zgodnie z at. 359 kodeksu cywilnego, odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy wynika to z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu. W analizowanym przypadku podstawą naliczenia odsetek jest orzeczenie sądowe, w którym wyraźnie zaznaczono obowiązek wykonania zobowiązania wraz z odsetkami. Ponieważ strony (zakład pracy i pracownik) nie określiły w odrębnej umowie wysokości odsetek, jaka w przypadku opóźnienia w wyniku wypłaty wynagrodzenia przysługiwałaby stronie uprawnionej, zgodnie z art. 359 § 2 k.c., należą się odsetki ustawowe. Ten sam przepis kodeksu cywilnego zawiera delegacje ustawową dla Rady Ministrów, by w formie Rozporządzenia określiła wysokość tych odsetek.
Odsetki ustawowe obliczane są w stosunku rocznym. Oznacza to, że jeżeli w danym roku stawka odsetek ustawowych ulegnie zmianie, wysokość tych odsetek liczona jest proporcjonalnie do stawki obowiązującej w danej części roku.
Odsetki obliczane są zawsze od zaległości głównej. Jeżeli więc nastąpi zmiana wysokości odsetek ustawowych, nowa stawka odnosić się będzie do należności głównej, nie powiększonej o obliczone już odsetki.
Na stronach internetowych znajdują się kalkulatory odsetkowe, za pomocą których można dokładnie obliczyć wysokość należnych odsetek. Podajemy adres strony internetowej, na której można znaleźć taki kalkulator : http://www.infor.pl/
Egzekucja wykonania wyroku sądowego
Egzekucja wykonania wyroku sądowego następuje w sytuacji, w której wyrok ten nie jest przez dłużnika wykonany. Przez wykonanie wyroku należy rozumieć całkowite spełnienie obowiązku określonego w treści wyroku sądowego. Niewykonanie wyroku lub też nienależyte jego wykonanie (np. wykonanie częściowe) powoduje, iż stwierdzone orzeczeniem sądowym uprawnienie wierzyciela nie zostało zaspokojone. W takim przypadku należy uruchomić postępowanie egzekucyjne, mające na celu całkowite wykonanie wyroku sądowego.
W analizowanym przypadku wyrok sądowy nie został w całości wykonany. Dlatego też starania o wypłatę należnych odsetek nie muszą być przeprowadzane w drodze powództwa sądowego. W takim przypadku należy wszcząć postępowanie egzekucyjne.
Postępowanie egzekucyjne należy do właściwości sądów rejonowych i działających przy nich komorników (art. 758 k.p.c.). Aby jednak wszcząć postępowanie egzekucyjne muszą zostać spełnione określone przez przepisy k.p.c. przesłanki. Warunkami dopuszczalności egzekucji sądowej są :
- istnienie ważnego tytułu egzekucyjnego
- nadanie temu tytułowi klauzuli wykonalności
- wystąpienie do właściwego organu egzekucyjnego w wnioskiem o wszczęcie egzekucji.
W celu udzielenia precyzyjnej odpowiedzi na postawione w analizowanym stanie faktycznym pytania należy szczegółowo wyjaśnić wymienione powyżej pojęcia.
Tytuł egzekucyjny
Poprzez tytuł egzekucyjny należy rozumieć urzędowy dokument, w którym stwierdza się istnienie określonego roszczenia wierzyciela w stosunku do dłużnika. Tytuł egzekucyjny określa także zakres w jakim roszczenie to ma zostać przez dłużnika wykonane. Z tytułu egzekucyjnego musi więc wynikać zarówno treść roszczenia wierzyciela jak i treść obowiązków dłużnika a także obowiązek wykonania konkretnego świadczenia przez konkretnego dłużnika. Treść świadczenia jak i osoba dłużnika muszą być w tytule egzekucyjnym wyraźnie i precyzyjnie określony – w przeciwnym wypadku taki tytuł nie mógłby zostać wyegzekwowany.
Kodeks postępowania cywilnego określa rodzaje tytułów egzekucyjnych. Zgodnie z art. 777 k.p.c. tytułem takim jest m.in. orzeczenie sądu prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu, jak również ugoda zawarta przed sądem. Taki też będzie tytuł egzekucyjny w analizowanym przypadku.
Klauzula wykonalności
Aby tytuł egzekucyjny mógł być podstawą egzekucji musi być opatrzony klauzulą wykonalności. Zgodnie z art. 783 k.p.c. klauzula wykonalności powinna zawierać stwierdzenie, że tytuł uprawnia do egzekucji, a w razie potrzeby oznaczać jej zakres. W analizowanym przypadku zakres tytułu wykonawczego zostanie zawężony do kwoty nie uiszczonych odsetek ustawowych. Zgodnie z art. 803 k.p.c. tytuł wykonawczy stanowi podstawę do prowadzenia egzekucji o całe objęte nim świadczenie i ze wszystkich części majątku dłużnika, chyba że z treści tytułu wynika co innego. Treść klauzuli wykonalności określa Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 stycznia 2005r. w sprawie określenia brzmienia klauzuli wykonalności. Klauzula ta ma formę podłużnej pieczęci i ma następujące brzmienie: „W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej, dnia ........... 20 ..... r. Sąd ............................ w ............................................... stwierdza, że niniejszy tytuł uprawnia do egzekucji w całości/w zakresie ................................... oraz poleca wszystkim urzędom oraz osobom, których to może dotyczyć, aby postanowienia tytułu niniejszego wykonały, a gdy o to prawnie będą wezwane, udzieliły pomocy.” . Przed skierowaniem wniosku o opatrzenie tytułu egzekucyjnego klauzulą wykonalności należy sprawdzić, czy posiadany przez Pana wyrok nie jest już taką klauzulą opatrzony. Tytuł wykonalności nadaje sąd na wniosek wierzyciela. Wniosek powinien zostać rozpatrzony niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 3 dni od dnia jego złożenia. Należy jednak pamiętać, że zgodnie z at. 477[2] k.p.c., wyrok zasądzający na rzecz pracownika należność w sprawach z zakresu prawa pracy uzyskuje rygor natychmiastowej wykonalności nadany przez sąd z urzędu, jednakże tylko w części nie przekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika. Jeżeli natomiast zakład pracy odwołałby się od wyroku zasądzającego należność dla pracownika w sprawie z zakresu prawa pracy, a sąd drugiej instancji oddaliłby apelacje zakładu pracy, wyrok sądu pierwszej instancji podlega natychmiastowej wykonalności także w zakresie, w jakim nie uzyskał tego rygoru w pierwszej instancji.
Wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego
Ostatnim elementem, którego spełnienie jest konieczne do wszczęcia egzekucji jest złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji. Wniosek ten składany jest do komornika urzędującego przy sądzie, w którego okręgu zakład pracy ma swoją siedzibę.
We wniosku tym wierzyciel powinien precyzyjnie określić świadczenie, które ma być spełnione (czyli wysokość odsetek) oraz sposób egzekucji. Jak już wcześniej wspomniano, tytuł wykonawczy stanowi podstawę do prowadzenia egzekucji o całe objęte tytułem świadczenie. W analizowanym przypadku będzie ono ograniczone do zaległych, nie wypłaconych odsetek ustawowych. Wysokość odsetek podlegających ściągnięciu w toku egzekucji musi zostać dokładnie obliczona i zawarta we wniosku. W przypadku bowiem błędnego obliczenia wysokości odsetek (w szczególności gdy wysokość ta jest zawyżona), komornik dokona ściągnięcia należności, jednakże wierzyciel narażony zostanie na przeciwdziałanie zakładu pracy w postaci powództwa przeciwegzekucyjnego. Do wniosku lub żądania należy dołączyć tytuł wykonawczy.
Kodeks postępowania cywilnego przewiduje szereg sposobów egzekucji. Bez znajomości stosunków majątkowych panujących w zobowiązanym do zapłaty zakładzie pracy nie sposób określić jaki rodzaj egzekucji byłby najwłaściwszy. Wydaje się jednak, że w analizowanym przypadku najszybszym byłby sposób egzekucji z rachunków bankowych zakładu. Taki też sposób egzekucji warto przytoczyć we wniosku o wszczęcie egzekucji.
Michał Włodarczyk
Radca Prawny
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?