Wartość zamówienia a dostawy tego samego rodzaju - opinia prawna

Opinia prawna

Niniejsza opinia prawna została sporządzona na podstawie:

• ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (tekst jednolity: Dz. U. 2006 r., Nr 164, poz. 1163).

Przystępując do rozstrzygnięcia przedstawionego zagadnienia, w pierwszej kolejności wskazać należy, iż zakres obowiązywania ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych został określony w dwojaki sposób. Poprzez określenie zakresu podmiotowego oraz zakresu przedmiotowego stosowania ustawy, wraz z odnoszącymi się do każdej z tych kategorii wyłączeniami. I tak stosownie do art. 3 ust. 1 pkt. 1 i 2, ustawę stosuje się do udzielania zamówień publicznych przez:

• jednostki sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów o finansach publicznych,

• inne, niż określone w pkt 1, państwowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej.

Zakładamy, iż Państwo jako samorządowy dom dziecka działają w oparciu o postanowienia ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Zgodnie z art. 84 ustawy placówki opiekuńczo-wychowawcze, ośrodki adopcyjno-opiekuńcze oraz jednostki specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego, w zależności od podmiotu prowadzącego, dzielą się na publiczne - prowadzone przez gminę, powiat lub samorząd województwa oraz niepubliczne - prowadzone przez podmioty uprawnione.

Zgodnie zaś z art. 85 ustawy, placówki opiekuńczo-wychowawcze, ośrodki adopcyjno-opiekuńcze prowadzone przez powiat oraz regionalne placówki opiekuńczo-wychowawcze są jednostkami budżetowymi. Jednostki budżetowe w rozumieniu przepisów o finansach publicznych to jednostki sektora finansów publicznych, a więc podmioty obowiązane do stosowania postanowień Prawa zamówień publicznych.

Zakres przedmiotowy został odniesiony do udzielania zamówień publicznych, którymi są w rozumieniu art. 2 pkt. 13 ustawy umowy odpłatne zawierane między zamawiającym a wykonawcą, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane. Przez dostawy ustawa rozumie z kolei nabywanie rzeczy, praw oraz innych dóbr, w szczególności na podstawie umowy sprzedaży, dostawy, najmu, dzierżawy oraz leasingu. A zatem dokonywanie zakupu żywności na potrzeby prowadzonej stołówki traktować kwalifikować należy jako zamówienie publiczne, którego przedmiotem są dostawy.

Nie oznacza to jednak, iż każdy zakup żywności na potrzeby stołówki winien być przeprowadzany zgodnie z trybami udzielania zamówień publicznych określonych w ustawie. Prawo zamówień publicznych przewiduje, bowiem w art. 4 pkt. 8 wyłączenie przedmiotowe, jeżeli wartość zamówienia publicznego nie przekracza kwoty 6.000 euro. Przy uwzględnieniu §1 Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 maja 2006 r. w sprawie średniego kursu złotego w stosunku do euro stanowiącego podstawę przeliczania wartości zamówień publicznych (Dz. U. Nr 87 poz. 610), określającego średni kurs złotego w stosunku do euro na poziomie 4,3870 stwierdzić należy, iż obowiązek stosowania przepisów ustawy powstaje, jeżeli wartość zamówienia przekracza kwotę 26.322 zł. W związku z powyższym istotne dla ustalenia zakresu obowiązywania ustawy jest ustalenie wartości zamówienia publicznego, którego przedmiotem są dostawy żywności do stołówki.

Zgodnie z art. 32 Prawa zamówień publicznych, podstawą ustalenia wartości zamówienia jest całkowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy, bez podatku od towarów i usług, ustalone przez zamawiającego z należytą starannością. Co należy podkreślić zamawiający nie może w celu uniknięcia stosowania przepisów ustawy dzielić zamówienia na części lub zaniżać jego wartości. Nie oznacza to jednak całkowitego zakazu dzielenia zamówień na części, w szczególności w sytuacji, gdy jest ono uzasadnione określonymi przesłankami. W takim jednak przypadku wartością zamówienia publicznego będzie łączna wartość poszczególnych części zamówienia, a w odniesieniu do każdej z części zamówienia zamawiający obowiązany jest stosować tryby przewidziane w ustawie.

W odniesieniu do dostaw ustawa przewiduje szczególny przypadek określający sposób ustalania wartości zamówienia publicznego. Otóż podstawą ustalenia wartości zamówienia na usługi lub dostawy powtarzające się okresowo jest łączna wartość zamówień tego samego rodzaju:

• udzielonych w terminie poprzednich 12 miesięcy lub w poprzednim roku budżetowym, z uwzględnieniem zmian ilościowych zamawianych usług lub dostaw oraz prognozowanego na dany rok średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, albo

• których zamawiający zamierza udzielić w terminie 12 miesięcy następujących po pierwszej usłudze lub dostawie.

Ustawa wprowadzając pojęcie dostaw lub usług powtarzających się okresowo nie określiła jednocześnie co kryje się pod tymi pojęciami. Jak wskazuje się w piśmiennictwie do pojęć tych należy odnieść odpowiednio cywilistyczne poglądy dotyczące świadczeń okresowych i świadczeń pojedynczych spełnianych ratami. Z "zamówieniem na dostawy oraz usługi powtarzające się okresowo" będziemy mieli do czynienia wyłącznie wtedy, gdy dane zamówienie powtarza się co pewien czas, jednak nie może być spełnione przez jednorazowe zachowanie się wykonawcy i dlatego realizowanie jest w częściach, stosownie do aktualnych potrzeb. W sytuacji, gdy taka możliwość "skumulowania" poszczególnych części istnieje, nie należy ich traktować jako dostaw lub usług powtarzających się okresowo. Będziemy mieli w tym przypadku do czynienia z zamówieniem udzielanym w częściach, czyli sytuacją przypominającą świadczenie jednorazowe realizowane w ratach (T. Czajkowski (red.), Prawo zamówień publicznych. Komentarz., Urząd Zamówień Publicznych, Warszawa 2004, s. 124-125). W świetle powyższych uwaga należy stwierdzić, iż dokonywanie zakupów żywności do stołówki traktować należy jako dostawy powtarzające się okresowo, gdyż nie jest możliwe dokonanie jednorazowego zakupu żywności np. na cały rok i nie może być zrealizowane przez jedno zachowanie się wykonawcy bez szkody dla zamawiającego (np. poprzez popsucie się żywności). A zatem dla określenia wartości zamówienia publicznego na dostawy żywności należy dokonać oszacowania łącznej wartości zamówień tego samego rodzaju.

Prawo zamówień publicznych nie określa jednak, co rozumie pod pojęciem dostaw tego samego rodzaju.

Nowelizacja ustawy dokonana w maju bieżącego roku zmieniła zapis art. 34, który w dotychczasowym brzmieniu określał sposób ustalania wartości zamówienia na dostawy powtarzające się okresowo poprzez odwołanie do tej samej kategorii lub grupy Wspólnego Słownika Zamówień. Obecne brzmienie przepisu wskazuje na zamówienia tego samego rodzaju. Wydaje się, iż pojęcie to należy traktować szerzej niż pojęcia używane dotychczas we Wspólnym Słowniku Zamówień. A zatem obejmuje ono szerszy zakres dostaw niż dotychczas określone w danej kategorii lub grupie Wspólnego Słownika Zamówień i obejmuje dobra, którym można przypisać jakąś wspólną cechę, np. datę przydatności do spożycia, okres trwałości. Wobec powyższego wydaje się, że dokonywane przez Państwa zakupy żywności traktować należy jako całość i ustalić wartość zamówienia od całości dostaw. Podzielenie zamówień osobno np. do mięsa, jajek, makaronu może zostać potraktowane jako próba uniknięcia stosowania przepisów ustawy i obejścia prawa, jako niedozwolone dzielenie zamówień na części.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, iż dokonywane zakupy żywności traktować należy jako całość, jako jedną dostawę i w zależności od ustalonej wartości zamówienia, stosować odpowiednie przepisy ustawy.