Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Najważniejsze informacje
Dla pracowników z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności:
- 1/2 etatu: 3,5 godziny dziennie i 17,5 godzin tygodniowo
- 3/4 etatu: 5,2 5 godziny dziennie i 26,25 godzin tygodniowo
Podstawy prawne i normy czasu pracy
Czas pracy osób niepełnosprawnych reguluje ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2024 r. poz. 44). Ustawa ta zawiera przepisy szczególne w stosunku do norm określonych w Kodeksie pracy.
Lekki stopień niepełnosprawności
Maksymalny czas pracy:
- 8 godzin na dobę
- 40 godzin tygodniowo
Umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności
Maksymalny czas pracy:
- 7 godzin na dobę
- 35 godzin tygodniowo
Obliczanie czasu pracy dla części etatów
W przypadku zatrudnienia na część etatu, normy czasu pracy należy obliczyć proporcjonalnie do wymiaru zatrudnienia. Dla pracowników z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności podstawą jest pełny etat wynoszący 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo.
Krok 1: Ustal podstawowy wymiar
Dla umiarkowanego/znacznego stopnia: 7 godzin/dobę, 35 godzin/tydzień
Krok 2: Oblicz proporcjonalnie
Pomnóż podstawowy wymiar przez wymiar etatu (np. 0,5 dla 1/2 etatu)
Krok 3: Uzyskaj końcowy wynik
Przykład: 7 godzin × 0,5 = 3,5 godziny dziennie
1/2 etatu (50%)
- Dzienny: 3,5 godziny
- Tygodniowy: 17,5 godzin
- Miesięczny: około 75-76 godzin
3/4 etatu (75%)
- Dzienny: 5,25 godziny
- Tygodniowy: 26,25 godzin
- Miesięczny: około 113-114 godzin
Dodatkowe uprawnienia pracowników niepełnosprawnych
Przerwy w pracy
Każda osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej 15-minutowej przerwy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek, wliczanej do czasu pracy. Jest to uprawnienie niezależne od standardowej przerwy przewidzianej w art. 134 Kodeksu pracy.
Ważne ograniczenia
Osoby niepełnosprawne nie mogą być zatrudniane:
- W porze nocnej (22:00-6:00)
- W godzinach nadliczbowych
Wyjątki: osoby zatrudnione przy pilnowaniu oraz sytuacje, gdy lekarz wyrazi zgodę na wniosek pracownika (koszty badań ponosi pracodawca).
Wynagrodzenie a skrócony czas pracy
Kluczową zasadą jest to, że stosowanie krótszych norm czasu pracy nie może spowodować obniżenia wysokości wynagrodzenia wypłacanego w stałej miesięcznej wysokości.
Godzinowe stawki wynagrodzenia zasadniczego ulegają podwyższeniu w stosunku, w jakim pozostaje dotychczasowy wymiar czasu pracy do nowych norm. Oznacza to, że pracownik niepełnosprawny otrzymuje pełne wynagrodzenie mimo pracy w skróconym czasie.
Kiedy normy zaczynają obowiązywać?
Wskazane wymiary czasu pracy muszą być stosowane od następnego dnia po przedstawieniu pracodawcy orzeczenia o niepełnosprawności. Nie jest wymagane dodatkowe zaświadczenie lekarskie - skrócone normy obowiązują z mocy prawa.
Praktyczne wskazówki dla pracodawców
- Uwzględnij normy czasu pracy w umowie o pracę lub aneksie
- Pamiętaj o dodatkowej 15-minutowej przerwie
- Nie obniżaj miesięcznego wynagrodzenia
- Dostosuj organizację pracy do ograniczeń w pracy nocnej i nadgodzinach
- Prowadź prawidłową ewidencję czasu pracy
Dodatkowy urlop i zwolnienia
Pracownicy z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności mają prawo do:
- Dodatkowego urlopu wypoczynkowego - 10 dni roboczych rocznie
- Zwolnień od pracy na badania specjalistyczne, zabiegi lecznicze, uzyskanie zaopatrzenia ortopedycznego
- Turnusu rehabilitacyjnego - do 21 dni łącznie z dodatkowym urlopem